- Xin Phó cục trưởng đánh giá kết quả thực hiện chính sách pháp luật về công tác vệ sinh an toàn thực phẩm sau gần 5 năm triển khai thực hiện Luật An toàn thực phẩm?

- Thời gian qua, với sự Quan tâm của Đảng, Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và nỗ lực của các bộ, ngành công tác an toàn thực phẩm đã thu được những kết quả quan trọng. Đặc biệt, từ khi Luật An toàn thực phẩm được Quốc hội Khóa XII thông qua, có hiệu lực từ ngày 1.7.2011, hệ thống pháp luật về bảo đảm an toàn thực phẩm đã cơ bản được hoàn thiện phục vụ cho công tác quản lý an toàn thực phẩm. Chính phủ đã ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện Luật như Nghị định 38, Nghị định 178 và các thông tư của bộ, ngành hữu quan hướng dẫn thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm. Hệ thống tổ chức quản lý an toàn thực phẩm được hình thành từ Trung ương đến địa phương. Hình thành hệ thống giám sát, thanh tra, kiểm nghiệm, đánh giá an toàn thực phẩm đáp ứng nhu cầu công tác quản lý giúp ngăn chặn, xử lý nhiều vụ vi phạm về an toàn thực phẩm góp phần bảo đảm an toàn thực phẩm. Vấn đề an toàn thực phẩm nhiều năm trước ít người quan tâm, nhưng nay đã thấm nhuần trong suy nghĩ và hành động của nhiều tầng lớp xã hội; kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm của người dân ở các khâu sản xuất, chế biến, tiêu dùng đã được nâng cao.

- Từ số vụ vi phạm an toàn thực phẩm, số người bị ngộ độc thực phẩm hằng năm còn cao gây lo ngại cho cộng đồng, cho thấy, công tác an toàn thực phẩm vẫn còn gặp nhiều khó khăn thách thức, Phó cục trưởng đánh giá thế nào về nhận định này?

- Dù công tác an toàn thực phẩm thời gian qua đã có thành tựu đáng ghi nhận, nhưng trong bối cảnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, sự phát triển không ngừng về công nghệ thực phẩm, nảy sinh những tình huống mới nên công tác an toàn thực phẩm vẫn đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Cụ thể: phát sinh các vụ ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm ở các khu công nghiệp, các bếp ăn tập thể mặc dù đã được kiểm soát nhưng nguy cơ vẫn còn rất cao; tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật, vi sinh vật trên nông sản là nguyên liệu chế biến thực phẩm vẫn chưa được kiểm soát tốt. Điều kiện vệ sinh tại các cơ sở chế biến thực phẩm nhất là cơ sở nhỏ lẻ, sản xuất theo mùa vụ, sản xuất thực phẩm truyền thống chưa bảo đảm; buôn lậu thực phẩm còn diễn biến phức tạp.

Thực tế công tác an toàn thực phẩm luôn hàm chứa rủi ro và khó tránh, ngay cả các nước phát triển có hệ thống quản lý, giám sát, hệ thống pháp luật đồng bộ, đời sống của người dân cao, nhưng các sự cố về an toàn thực phẩm vẫn xảy ra. Trong khi đó, hệ thống pháp luật về an toàn thực phẩm của chúng ta đang trong giai đoạn đầu triển khai, ý thức cộng đồng về vệ sinh an toàn thực phẩm đang từng bước hình thành; điều kiện sản xuất, chế biến và tiêu thụ chủ yếu là nhỏ lẻ, sản xuất theo mùa vụ với hơn 85% là quy mô vừa và nhỏ và hộ gia đình; những thói quen sử dụng thực phẩm không bảo đảm… những bất cập này không dễ dùng biện pháp hành chính để thay đổi. Quá trình công nghiệp hóa, môi trường ngày càng bị ô nhiễm, gây tác động tiêu cực đến sản xuất, chế biến thực phẩm và quá trình hội nhập quốc tế, chúng ta có cơ hội để xuất khẩu thực phẩm, đồng thời cũng tiếp cận được nhiều hơn với các thực phẩm nhập khẩu từ nước ngoài, nhưng hệ thống quản lý chưa đáp ứng yêu cầu kiểm soát chặt chẽ thì rất dễ nảy sinh những hệ lụy mất an toàn thực phẩm.

- Thưa Phó cục trưởng, để công tác bảo đảm an toàn thực phẩm hiệu quả hơn thì khâu đột phá và nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới là gì?

- Bên cạnh việc tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông định hướng pháp luật an toàn thực phẩm và truyền thông thay đổi hành vi, cần tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt tăng xử lý vi phạm an toàn thực phẩm, nâng cao trách nhiệm của chính quyền các cấp trong việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm.

Để đáp ứng yêu cầu trên thì đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác an toàn thực phẩm phải được kiện toàn cả về số lượng và chất lượng chuyên môn, nhất là bố trí cán bộ phụ trách công tác an toàn thực phẩm tuyến cơ sở xã, phường. Hiện, đội ngũ cán bộ an toàn thực phẩm ở các tuyến cơ sở thiếu hụt trầm trọng, một số địa phương coi trọng công tác an toàn thực phẩm thì cho biên chế đủ, nhưng phần lớn các tỉnh, thành không dành đủ biên chế cho cấp cơ sở đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Nhà nước phải bảo đảm nguồn lực tài chính ổn định cho chương trình mục tiêu Quốc gia về an toàn thực phẩm, mọi tăng giảm nguồn lực này phải được tính toán khoa học, trên cơ sở bảo đảm hoạt động tốt, có hiệu quả, đạt được các mục tiêu đề ra. Thực tế cho thấy từ khi có chương trình mục tiêu về an toàn thực phẩm đến nay, nguồn lực này không được duy trì ổn định, có năm không những không được tăng mà còn giảm; trong khi yêu cầu thực tế công tác an toàn thực phẩm luôn đòi hỏi tăng. Dẫn đến nhiều lúc, nhiều chỗ, nhiều đầu việc chỉ được duy trì hình thức, không hiệu quả, hoặc là kết quả “đầu voi đuôi chuột”.

Đặc biệt, từ thực tiễn quản lý nhà nước, sau 5 năm triển khai thực hiện Luật An toàn thực phẩm, chúng tôi mong muốn Quốc hội tăng cường giám sát, đôn đốc việc thực hiện Nghị quyết số 34/2009 của Quốc hội; giám sát, đánh giá về việc triển khai thực hiện Luật An toàn thực phẩm để thấy được những khó khăn vướng mắc trong việc triển khai thực hiện luật; qua đó sửa đổi, bổ sung khung pháp lý, chế tài phù hợp với thực tiễn cuộc sống, nhất là quy định cứng về bảo đảm các nguồn lực để bảo đảm công tác an toàn thực phẩm đạt hiệu quả bền vững.

- Xin cám ơn Phó cục trưởng!

Người đại biểu nhân dân