Tại Kỳ họp thứ 9 vừa qua, QH đã thảo luận, cho ý kiến lần đầu vào dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi). Trên cơ sở tiếp thu ý kiến đóng góp của ĐBQH và lấy ý kiến của cơ quan, tổ chức hữu quan, Ủy ban Pháp luật đã chỉnh lý dự án Bộ luật theo hướng giữ sự ổn định nội dung các điều luật không có gì vướng mắc, bất cập qua thực tiễn thi hành. Các nội dung sửa đổi, bổ sung phải được xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng cả về lý luận và thực tiễn, bảo đảm tương thích với hệ thống pháp luật cũng như thực tiễn các quan hệ dân sự trong xã hội nước ta.

Về quy định trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong việc bảo vệ quyền dân sự, nhiều ý kiến ĐBQH tán thành với việc cần quy định về bảo vệ quyền dân sự thông qua cơ quan có thẩm quyền theo đúng tinh thần bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân của Hiến pháp 2013. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về áp dụng tập quán, lẽ công bằng và nguyên tắc tương tự pháp luật, vì không phù hợp với quy định Thẩm phán độc lập và chỉ tuân theo pháp luật khi xét xử của Hiến pháp. Ủy ban Pháp luật nhận thấy, quy định về áp dụng tập quán, nguyên tắc tương tự pháp luật hiện đã có trong Bộ luật Dân sự hiện hành (Điều 3, Bộ luật Dân sự 2005). Thực tiễn cho thấy, quy định này là cần thiết, là cơ sở để tòa án vận dụng trong quá trình xét xử. Bởi vì, ngay ở những nước có nền pháp lý phát triển thì hệ thống luật thành văn cũng không thể bao quát hết các tình huống phát sinh trong xã hội. Vì vậy, việc quy định cho phép áp dụng tập quán, lẽ công bằng và nguyên tắc tương tự pháp luật trong Bộ luật Dân sự là cần thiết. Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật đề nghị, cần quy định rõ cơ quan có thẩm quyền lựa chọn và công bố tập quán, quy định chung về cơ chế áp dụng lẽ công bằng, nguyên tắc tương tự pháp luật trong xét xử để làm cơ sở cho việc áp dụng trong thực tiễn.

Người đại biểu nhân dân