Không phải bằng bao cấp

Các cơ quan báo chí luôn mong muốn được tự chủ trong cân đối thu, chi ngân sách, có cơ chế tạo thêm nguồn thu. Đó là lý do có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cho phép cơ quan báo chí hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Tuy nhiên, UBTVQH nhận thấy, Khoản 7, Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2014 quy định doanh nghiệp là tổ chức được đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh, trong khi đó, cơ quan báo chí không phải là doanh nghiệp và hoạt động không nhằm mục đích kinh doanh. Hơn nữa, cơ chế thành lập, quản lý doanh nghiệp quy định tại Luật Doanh nghiệp có nhiều điểm khác cơ bản so với cơ chế thành lập, quản lý cơ quan báo chí. Như vậy, việc quy định cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình doanh nghiệp là không phù hợp.

Nhất trí với quan điểm cơ quan báo chí không thể hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, nhưng các ĐBQH không khỏi băn khoăn trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của công nghệ truyền thông thế giới, báo chí đã và đang đứng trước sự cạnh tranh rất lớn từ thông tin mạng xã hội, kéo theo đó là sự cạnh tranh về tài chính. Lúc này, Nhà nước sẽ tiếp sức cho các cơ quan báo chí như thế nào? Dĩ nhiên, các cơ quan báo chí không nên và không thể mong chờ Nhà nước có chính sách bao cấp, mà cần có một cơ chế để cơ quan báo chí được tự chủ, năng động hơn trong việc tạo nguồn thu -ĐB Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP Hồ Chí Minh) nêu vấn đề. Cùng quan điểm, ĐB Hà Minh Huệ (Bình Thuận) cho biết, các cơ quan báo chí làm nhiệm vụ chính trị, nhất là báo in đang gặp khó khăn về xuất bản. Nếu Nhà nước chỉ có chính sách hỗ trợ đầu tư, mà không có chính sách ưu tiên, ưu đãi, các cơ quan báo chí này sẽ sống dở, chết dở.

Cơ chế mở tạo nguồn thu cho kinh tế báo chí

Vậy nên hỗ trợ báo chí như thế nào? Hỗ trợ bằng hình thức nào để không bao cấp báo chí, mà vẫn tạo điều kiện cho báo chí phát triển. Ở góc độ kinh tế, theo ĐB Đoàn Nguyễn Thùy Trang, nên có quy định mở về các hình thức tạo nguồn thu cho cơ quan báo chí, chẳng hạn cho phép cơ quan báo chí đăng tải thông tin trên Youtube, hoặc có thể liên kết với cơ quan báo chí nước ngoài để khai thác quảng cáo, phát hành…

Xét dưới góc độ quy hoạch báo chí, ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) cho rằng, cần phân loại báo chí để có chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho phù hợp. Hiện nay, cả nước có trên 800 cơ quan báo chí với gần 1.500 ấn phẩm, 68 đài phát thanh, truyền hình, đại bộ phận báo đài được Nhà nước bao cấp toàn bộ, hoàn một phần. Do đó, để giảm gánh nặng của Nhà nước và nâng cao chất lượng báo chí phải xác định rõ 3 loại hình báo chí. Một là, một số cơ quan báo chí của cơ quan trung ương gồm Đảng, QH, Chính phủ như: Báo Nhân dân, Báo Đại biểu Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam... tiếp tục được bảo đảm ngân quỹ hoạt động thường xuyên. Hai là, các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình sự nghiệp có thu cần bảo đảm cân đối thu, chi ngân sách. Ba là, các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện cần thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Điều này cũng phù hợp với quy định tại Khoản 2, Điều 21 là nguồn thu của cơ quan báo chí bao gồm nguồn thu từ hoạt động kinh doanh. Trên cơ sở này, Luật sẽ giao Chính phủ ban hành nghị định xác định lộ trình để cho các bộ, ngành, địa phương tổ chức sắp xếp lại cơ quan báo chí phù hợp với yêu cầu phát triển và khả năng của nền kinh tế.

Cạnh tranh và đào thải báo chí trong bối cảnh kinh tế thị trường là không thể tránh khỏi. Nhà nước cần có chính sách thông thoáng hơn để giúp báo chí có thêm nguồn thu, tự nuôi sống mình. Đồng thời, có sự ưu tiên, hỗ trợ đối với những cơ quan báo chí làm nhiệm vụ chính trị, với quan điểm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của cơ quan báo chí, tinh gọn báo chí và không làm tăng gánh nặng ngân sách nhà nước.

Để giảm gánh nặng của Nhà nước và nâng cao chất lượng báo chí phải xác định rõ 3 loại hình báo chí. Một là, một số cơ quan báo chí của cơ quan trung ương gồm Đảng, QH, Chính phủ như: Báo Nhân dân, Báo Đại biểu Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam... tiếp tục được bảo đảm ngân quỹ hoạt động thường xuyên. Hai là,các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình sự nghiệp có thu cần bảo đảm cân đối thu, chi ngân sách. Ba là, các cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện cần thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng)

Đại biểu nhân dân