- Vừa qua báo chí có đăng tải phát biểu của ông về việc 40% số cán bộ, công chức VPQH không làm được việc. Xung quanh nội dung này, còn nhiều ý kiến trái chiều, ông cho biết rõ hơn quan điểm?
- Trước hết, xin nhấn mạnh, đây là phát biểu ở thời điểm tôi làm Vụ trưởng Vụ Pháp luật, tức là cách đây 10 năm. Quan điểm tôi đưa ra tại thời điểm đó là nếu được làm Chủ nhiệm VPQH, tôi có thể thanh lọc được 40% số cán bộ, công chức ra khỏi bộ máy. Cách đây 10 năm và bây giờ là hoàn toàn khác nhau. Trước đó, khi làm công tác quản lý, tôi nhận thấy, trong Vụ Pháp luật chỉ khoảng 60 - 70% cán bộ, công chức làm được việc. Chúng ta có một nghịch lý: cán bộ làm được việc thì ngày càng được giao nhiều việc, càng có điều kiện và khả năng thể hiện năng lực, phẩm chất của mình; ngược lại cán bộ, công chức không làm được việc lại được giao ít việc, hoặc những việc đơn giản hơn. Có trường hợp, một số chuyên viên trong các vụ không viết trọn vẹn được một báo cáo. Không làm được việc, cũng không bứt phá, không tiến bộ trong công việc, đôi khi còn gây ra tình trạngnhàn cư vi bất thiện, phát sinh những vấn đề trong nội bộ cơ quan. Đơn cử có thể có suy nghĩ, tại sao tôi không được giao nhiều việc như người kia? Tôi cũng muốn làm, nhưng thực tế là không làm được. Trong khi đó, cán bộ, công chức làm được việc phải gánh việccho những người không làm được việc. Một người làm việc gấp 2, gấp 3 lần người khác, nhưng lại không được khen thưởng, khuyến khích gì hơn so với người không làm được việc. Như thế có bảo đảm công bằng không? Quan trọng nhất là chúng ta chưa định suất được một biên chế phải làm bao nhiêu việc là đạt yêu cầu?
- Từ câu chuyện 10 năm trước đến hiện nay dường như không chênh nhau bao nhiêu. Vì rằng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình từng thừa nhận hiện có khoảng 30% số cán bộ, công chức nhà nước không làm được việc, thưa ông?
- Hiện tại, tôi không giữ chức vụ quản lý nhà nước nên không rõ thực trạng của đội ngũ cán bộ, công chức. Tuy nhiên, tôi cho rằng, nguyên nhân cốt lõi dẫn đến sự yếu kém của cán bộ, công chức do khâu tuyển dụng, đào tạo cán bộ, công chức. Chủ trương thanh lọc cán bộ yếu kém trong bộ máy nhà nước đã kéo dài nhiều năm. Giai đoạn 2001 - 2010, chúng ta cũng quyết liệt thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính theo hướng cải cách tổ chức bộ máy, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, nhưng tình trạng đội ngũ cán bộ, công chức còn yếu kém chưa được cải thiện. Trước đó 10 năm, tôi tự hào vì Vụ Pháp luật là đơn vị tiên phong trong VPQH, áp dụng sớm nhất quy định tuyển cán bộ, công chức theo quy định của Bộ Nội vụ, đó là đăng báo công khai thông tin thi tuyển. Thực hiện sơ tuyển hơn 1 tháng. Tổ chức thi tuyển công chức công khai, minh bạch. Nhờ áp dụng phương thức này, Vụ Pháp luật đã tiếp nhận 187 hồ sơ, qua sơ tuyển còn 25 hồ sơ và cuối cùng tuyển chọn được 7 công chức có chất lượng cao, làm việc hiệu quả.
Môi trường làm việc phải có tính cạnh tranh
- Với kinh nghiệm từng làm ở vị trí quản lý nhà nước, theo ông, hướng giải quyết tới đây cho khâu tuyển chọn, đào tạo cán bộ, công chức có chất lượng nên như thế nào?
- Chúng ta phải đổi mới một cách toàn diện, từ khâu đào tạo, tuyển dụng, quản lý, sử dụng, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức. Đi vào thực chất, thay vì chỉ hô hào, khẩu hiệu. Bộ máy công vụ nhà nước cũng đòi hỏi sự cạnh tranh về năng lực, phẩm chất, trình độ. Chúng ta cần người tài, có đức. Muốn vậy, các khâu tuyển chọn phải chặt chẽ, công khai, minh bạch. Công khai, minh bạch là then chốt để chọn trúng, đúng cán bộ, công chức, tránh hạn chế, tiêu cực. Quy trình bổ nhiệm cán bộ cũng nên giao trách nhiệm và thẩm quyền cho người quản lý theo cơ chế tự làm, tự chịu trách nhiệm. Ví dụ khi làm Vụ trưởng Vụ Pháp luật, tôi chỉ cần 2 Phó vụ trưởng giúp việc, vẫn bảo đảm hoàn thành công việc. Nhưng Thường trực Ủy ban Pháp luật lại đề nghị tôi bổ nhiệm thêm 2 Phó vụ trưởng nữa. Tôi không cần tại sao vẫn phải bổ nhiệm (?) Kinh nghiệm rút ra là người quản lý đơn vị cũng cần có quyền hạn trong lựa chọn, bổ nhiệm cán bộ, công chức, chứ không nên ấnvề.
- Theo ông, có vướng mắc gì trong cơ chế, chính sách lựa chọn, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ không?
- Chúng ta đang lạm dụng cơ chế tập thể. Đánh giá cán bộ, công chức thông qua bình xét. Nhưng bình xét cào bằng, kỳ này anh xuất sắc, kỳ sau tôi sẽ xuất sắc. Vậy khác nào, người có năng lực, phẩm chất, tâm huyết với nghề cũng bằng người không làm được việc và bản thân người nhận danh hiệu liệu đã cảm thấy xứng đáng chưa? Cơ chế bình xét đang dĩ hòa vi quý. Đã đến lúc cần thay đổi tư duy, nhận thức này. Theo tôi, nên xem xét sửa đổi Luật Cán bộ, công chức hiện hành theo hướng giao vai trò, quyền hạn và trách nhiệm cho người đứng đầu đơn vị trong bình xét, đào tạo, đánh giá, bổ nhiệm cán bộ, công chức. Là thủ trưởng, tôi được phép khen thưởng anh, không cần qua cơ chế bình xét; anh không làm được việc, thủ trưởng được phép sa thải. Ngược lại, thủ trưởng cũng phải chịu trách nhiệm với quyết định của mình, nếu lạm dụng quyền hạn, tuyển chọn những người thân quen mà không có khả năng hoàn thành nhiệm vụ, không làm được việc thì người thủ trưởng đó phải bị cách chức.
Khi môi trường làm việc có tính cạnh tranh, người cán bộ, công chức cũng buộc phải rèn luyện, tránh tư tưởng an phận thủ thường, vào biên chế nhà nước tức là yên vị. Hiện Bộ Nội vụ dự kiến sẽ giảm 296.000 cán bộ, công chức (tương đương 10%) trong giai đoạn 2015 - 2021, chúng ta có thể thực hiện giao ấn định việc giảm biên chế cho người đứng đầu các đơn vị. Trong 5 năm, mỗi vụ ở VPQH, thông qua công tác quản lý, giao việc có thể loại 5 cán bộ, công chức không làm được việc, tuyển thêm 3 công chức làm được việc. Theo đó, cán bộ, công chức nào chưa làm được việc sẽ buộc phải xem xét lại mình, phấn đấu để giữ được vị trí, chức vụ, nếu không anh phải chịu quy luật đào thải.
- Xin cảm ơn ông!
ĐBQH LÊ NAM (Thanh Hóa): Căn bệnh nể nang, dĩ hòa vi quý làm hư cán bộ, công chức
Bộ máy nhà nước đang hiện hữu tình trạng nhiều cán bộ, công chức, viên chức không đủ năng lực, trình độ để đáp ứng nhiệm vụ được giao. Theo thống kê, chúng ta có tới 30% số công chức ngồi chơi, công chức cắp ô. Để giải bài toán khó này, các cơ quan công quyền cần xem xét lại công tác đánh giá cán bộ, công chức, viên chức. Hầu hết cán bộ, công chức, viên chức đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Làm không tốt vẫn được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đó là một trong những yếu tố làm hư cán bộ, không giúp cán bộ tự nghiêm khắc, rèn luyện, nhìn nhận lại năng lực của chính mình. Căn bệnh nể nang, dĩ hòa vi quý, khiến không ít cán bộ, công chức, viên chức mặc dù không làm được việc, nhưng cũng thấy không gặp áp lực nặng nề gì đối với trách nhiệm, công việc được giao.
Theo tôi, cốt tử của việc giảm biên chế đối với các cán bộ, công chức, viên chức yếu kém phải bắt đầu từ khâu đánh giá cán bộ. Với cách cào bằng, anh nào cuối năm cũng hoàn thành xuất sắc, hoàn thành tốt nhiệm vụ, thì lấy đâu cán bộ, công chức, viên chức yếu kém để tinh giản? Người đứng đầu đơn vị phải có trách nhiệm trong việc lựa chọn, tuyển dụng, xem xét, đề bạt cán bộ. Cán bộ, công chức, viên chức không hoàn thành nhiệm vụ phải bị kỷ luật, thậm chí liên tục nhiều năm không đáp ứng yêu cầu công việc phải bị sa thải. Nếu không có cách làm đúng trong đánh giá, quản lý cán bộ, công chức, viên chức thì không có cách gì thay đổi tư duy yên vị trong cơ quan nhà nước.
Đại biểu nhân dân
