Ngày 1/10/1949, nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa ra đời, đặt dấu mốc vĩ đại cho sự phát triển của đất nước rộng lớn nhất châu Á theo con đường xã hội chủ nghĩa. Chỉ sau đó một thời gian rất ngắn, ngày 18/1/1950, nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa trở thành nhà nước đầu tiên trên thế giới chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam dân chủ cộng hòa – nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Từ đây, một chương mới trong lịch sử quan hệ giữa hai quốc gia đã được mở ra trên cơ sở truyền thống hữu nghị lâu đời giữa hai dân tộc.
Lịch sử 65 năm quan hệ hữu nghị, hợp tác tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa hai dân tộc đã trở thành tài sản vô giá của nhân dân hai nước. Nhìn lại quá khứ, điểm lại những năm tháng cùng ủng hộ, giúp đỡ lẫn nhau trong công cuộc cách mạng ở mỗi nước, chúng ta có thể nhận thức đầy đủ về tình đoàn kết, hữu nghị mà hai Đảng, Chính phủ và nhân dân hai nước đã dày công xây đắp, giữ gìn và phát triển. Trước sau như một, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn trân trọng và chân thành cảm ơn sự giúp đỡ chí tình của Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc cũng như của bạn bè quốc tế khắp năm châu đã dành cho Việt Nam trong công cuộc giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước.
Cũng như nhiều mối quan hệ khác trong lịch sử thế giới, quan hệ Việt Nam – Trung Quốc cũng đã trải qua những bước thăng trầm nhưng tựu trung, xu hướng phát triển luôn là dòng chủ lưu tích cực. Đặc biệt, sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1991, quan hệ hữu nghị và hợp tác Việt-Trung phát triển nhanh chóng và sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực, đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả hai bên.
Trên cơ sở thống nhất ý chí và hành động, lãnh đạo Đảng, Nhà nước hai bên đã đồng thuận xác định phát triển quan hệ giữa hai nước theo phương châm “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và nhất trí cùng nhau trở thành “láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”. Từ sau năm 2008, trên cơ sở quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, quan hệ Việt Nam – Trung Quốc đã không ngừng mở rộng, ngày càng đi vào chiều sâu trong tất cả các lĩnh vực. Đến nay, hai nước đã ký nhiều hiệp định và văn kiện hợp tác, đặt cơ sở pháp lý cho quan hệ hợp tác lâu dài giữa hai nước. Trao đổi đoàn ở trung ương và địa phương ngày càng tăng. Hằng năm, hai bên trao đổi trên 200 đoàn, góp phần tăng cường hiểu biết và mở rộng hợp tác giữa hai nước. Hợp tác giữa hai Đảng được đẩy mạnh. Hai bên duy trì trao đổi đoàn và thiết lập cơ chế hợp tác, giao lưu giữa các Ban Đảng.
Các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước hai bên đã được tiến hành thường xuyên trên tinh thần cởi mở, chân thành, hữu nghị, hợp tác. Gần đây nhất, tháng 4/2015, chuyến thăm của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đến Trung Quốc đã thành công tốt đẹp, góp phần quan trọng thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Trung Quốc phát triển ổn định, lành mạnh vì lợi ích căn bản của nhân dân hai nước, đồng thời góp phần thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới. Tháng 10/2015, Thủ tướng Chính phủ Trung Quốc Lý Khắc Cường thăm chính thức Việt Nam nhằm tăng cường, củng cố sự tin cậy chính trị, thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.
Quan hệ giữa các ngành quan trọng như: Ngoại giao, an ninh, quốc phòng được đẩy mạnh với việc hai bên tiếp tục triển khai hiệu quả các thỏa thuận hợp tác. Quan hệ giữa các địa phương hai bên cũng được tăng cường với nhiều hình thức đa dạng và thiết thực như: Trao đổi đoàn các cấp, ký kết các văn bản hợp tác, cùng nhau tổ chức hội thảo, triển lãm... Giao lưu giữa thế hệ trẻ hai nước cũng được tăng cường thông qua các cuộc gặp gỡ hữu nghị thanh niên, liên hoan hữu nghị nhân dân...
Về hợp tác kinh tế, từ năm 2004 đến nay, Trung Quốc liên tục là bạn hàng thương mại hàng đầu của Việt Nam. Quan hệ hợp tác kinh tế, trao đổi thương mại, đầu tư có tiến triển. Kim ngạch thương mại hai chiều 9 tháng năm 2015 đạt hơn 49 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Tháng 10/2015, hai bên đã tiến hành kỳ họp thứ 9 Ủy ban hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Trung Quốc; Phiên họp lần thứ nhất cấp Bộ trưởng Nhóm công tác hợp tác cơ sở hạ tầng Việt Nam - Trung Quốc. Việt Nam cũng đã khai trương Văn phòng xúc tiến thương mại đầu tiên tại Trùng Khánh, thủ phủ của tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, tháng 5/2015.
Đến nay, Trung Quốc có gần 1.180 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký trên 8,4 tỷ USD, đứng thứ 9 trong 105 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Trung Quốc vẫn dẫn đầu về lượng du khách đến Việt Nam, với hơn 12,6 triệu lượt khách trong 9 tháng năm 2015. Trung Quốc đã cho Việt Nam vay 1,6 tỷ USD ưu đãi tập trung vào các lĩnh vực: Công nghiệp, khai khoáng, đường sắt, năng lượng, dệt, hóa chất… Ngoài tín dụng ưu đãi, Chính phủ Trung Quốc còn hỗ trợ Việt Nam nhiều khoản viện trợ không hoàn lại dùng vào việc tổ chức các đoàn khảo sát kinh nghiệm phát triển kinh tế - xã hội ở Trung Quốc, giao lưu thanh thiếu niên, đầu tư trang thiết bị cho một số bệnh viện tại Việt Nam...
Đảng, Chính phủ, nhân dân Việt Nam vui mừng trước những thành tựu mà nhân dân Trung Quốc anh em đã giành được trong gần 4 thập kỷ cải cách mở cửa. Với tốc độ tăng trưởng bình quân 9-10% mỗi năm, Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới vào năm 2010. Năm 2014, tổng GDP của Trung Quốc đạt 10.360 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người khoảng 7.600 USD. Trung Quốc đang là quốc gia đứng đầu thế giới về thương mại và đầu tư; tổng kim ngạch ngoại thương của Trung Quốc năm 2014 đạt khoảng 4.300 tỷ USD; thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt gần 120 tỷ USD, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (ODI) khoảng 103 tỷ USD; dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới với trên 3.500 tỷ USD.
Khoa học kỹ thuật của Trung Quốc thời gian qua có những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt trong các lĩnh vực hàng không vũ trụ, công nghệ thông tin, vật liệu xây dựng mới, hải dương học và kỹ thuật quân sự… Hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển rất nhanh chóng, đặc biệt là hệ thống đường sắt cao tốc với tổng chiều dài lên tới gần 16.000 km, chiếm hơn 60% tổng chiều dài đường sắt cao tốc toàn thế giới.
Tổng kết thực tiễn những năm cải cách, mở cửa, Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 18 tháng 11/2012 đã xác định mục tiêu chiến lược phát triển đất nước với lộ trình 2 bước. Theo đó, đến năm 2020, sẽ hoàn thành việc xây dựng toàn diện xã hội khá giả với tổng GDP và thu nhập bình quân đầu người tăng gấp đôi so với năm 2010; đến năm 2049 sẽ xây dựng thành công đất nước Trung Quốc xã hội chủ nghĩa hiện đại, giàu mạnh, dân chủ, văn minh và hài hòa. Để thực hiện mục tiêu này, Đại hội đã đề ra các nhiệm vụ tổng thể trên 5 phương diện: Chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và văn minh sinh thái, trong đó khẳng định tiếp tục kiên trì với việc lấy xây dựng kinh tế làm trọng tâm, đẩy nhanh hoàn thiện cơ chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, chuyển đổi phương thức phát triển và điều chỉnh cơ cấu kinh tế.
Tháng 3/2015, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp tục đề ra khái niệm “Bốn toàn diện” (Hoàn thành xây dựng toàn diện xã hội khá giả; Đi sâu cải cách toàn diện; Quản lý toàn diện đất nước theo pháp luật; Quản lý Đảng nghiêm minh toàn diện), đồng thời coi đây là cương yếu tổng quan để quản lý và phát triển đất nước trong thời gian tới. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tin tưởng vững chắc rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đứng đầu là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình, nhân dân Trung Quốc anh em sẽ thực hiện thành công những mục tiêu đã đặt ra, xây dựng một nước Trung Quốc hùng cường, góp phần thúc đẩy sự phát triển thịnh vượng và gìn giữ hòa bình thế giới.
Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, cả hai Đảng, hai nước Việt Nam và Trung Quốc đều đứng trước những thời cơ và thách thức mới trong công cuộc đổi mới, cải cách mở cửa và phát triển đất nước. Việt Nam đang ra sức nỗ lực thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vào năm 2020; Trung Quốc đang đẩy mạnh triển khai mục tiêu xây dựng xã hội khá giả toàn diện vào năm 2020. Hơn bao giờ hết, hai bên đều cần môi trường hòa bình, ổn định, phục vụ mục tiêu chiến lược phát triển ở mỗi nước.
Trên tinh thần nhận thức chung, chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam lần này của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước Trung Quốc trong 9 năm qua. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ Việt Nam -Trung Quốc đang duy trì xu thế phát triển tích cực, có ý nghĩa quan trọng trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc và trong tổng thể quan hệ đối ngoại của Việt Nam. Lãnh đạo cấp cao hai nước tiếp xúc, gặp gỡ thường xuyên, qua đó, hai bên đã đạt được nhận thức chung quan trọng về các phương hướng, biện pháp thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững trong thời gian tới.
Với chuyến thăm này, Việt Nam tiếp tục khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; nhất quán coi trọng và mong muốn phát triển quan hệ tốt đẹp, thực chất với Trung Quốc trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng cùng có lợi; duy trì hoạt động trao đổi đoàn cấp cao giữa hai Đảng, hai Nhà nước; bảo vệ lợi ích chính đáng của Việt Nam ở Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế, kiểm soát tốt bất đồng, cùng duy trì xu thế hòa bình, ổn định trên Biển Đông, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Nguyễn Vũ Cân
ĐCSVN
