Dư địa kích thích nền kinh tế còn rất ít

- Thưa ông, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ vừa được QH bầu hoặc phê duyệt có những thuận lợi, khó khăn nào khi thực hiện trọng trách được giao?

- Bước vào nhiệm vụ công tác mới, Thủ tướng Chính phủ, các thành viên Chính phủ vừa được QH bầu hoặc phê chuẩn có thuận lợi là sự đoàn kết trong Đảng và đồng thuận của nhân dân. Thuận lợi nữa là trong 30 năm thực hiện Đổi mới, đặc biệt trong nhiệm kỳ vừa qua, thế và lực của đất nước đã tăng đáng kể. GDP bình quân đầu người đến cuối năm 2015 đã đạt 2.109 USD. Đời sống nhân dân được cải thiện. Hạ tầng cơ sở có nhiều thay đổi, nhất là hạ tầng giao thông tăng nhiều điểm trong các bảng xếp hạng của thế giới. Những mặt tích cực này sẽ tạo đà cho giai đoạn phát triển sắp tới của nước ta.

Nhưng quá trình phát triển vừa qua có những hạn chế sẽ trở thành thách thức với Chính phủ mới. Thách thức lớn nhất là chất lượng nền kinh tế còn thấp. Phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, sản xuất manh mún. Sức cạnh tranh hàng hóa trong nước thấp. Trong khi đó, với độ mở của nền kinh tế ngày càng rộng hơn, nên nguy cơ đổ vỡ của doanh nghiệp yếu kém sẽ rất lớn, đe dọa sự ổn định của nền kinh tế, cũng như tạo ra nhiều vấn đề xã hội khác (giải quyết việc làm, thu nhập cho bộ phận người lao động khi mất việc…). Mặt khác, mặt bằng giá thế giới và trong nước đang có xu hướng tăng, nên dù đã kiềm chế lạm phát tốt trong thời gian qua, thì không có nghĩa thành tích này sẽ tiếp tục được duy trì trong giai đoạn tới, nếu không điều hành linh hoạt, quyết liệt và kịp thời. Ngoài ra, trong điều kiện mức bội chi cao, dư nợ công hiện đã sát mức trần, nợ Chính phủ vượt ngưỡng cho phép… thì chúng ta không còn con đường nào khác ngoài việc phải thực hiện chính sách thắt chặt tài khóa. Điều này đồng nghĩa dư địa để kích thích nền kinh tế sẽ còn rất ít.

- Những hạn chế của nền kinh tế đặt ra đòi hỏi nào với tập thể Chính phủ, cũng như từng vị tư lệnh ngành, lĩnh vực, thưa ông?

- Hơn lúc nào, tập thể Chính phủ phải đoàn kết hơn nữa, lắng nghe nhiều hơn ý kiến của các cơ quan hữu quan, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Bắt tay thực hiện trọng trách được giao bằng tâm thế vì dân, trọng dân, lắng nghe ý kiến của dân, chắc chắn các tân thành viên Chính phủ sẽ có động lực đổi mới mạnh mẽ, hoàn thành tốt công việc ở ngành, lĩnh vực được giao phụ trách. Thực tế cho thấy, nếu nền kinh tế không đổi mới từ cơ cấu, thì các yếu kém nội tại không những không khắc phục được, mà còn có nguy cơ gia tăng. Điều này đòi hỏi Chính phủ mới phải là một Chính phủ hành động. Các thành viên Chính phủ cần đều tay và nhuần nhuyễn trong quá trình chỉ đạo, điều hành thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Điều hành linh hoạt, thận trọng, hiệu quả

- Ủy ban Tài chính - Ngân sách đảm trách giám sát, theo dõi hoạt động của các lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, ngân sách nhà nước... Trong 3 tháng tới, các bộ trưởng, trưởng ngành ở những lĩnh vực này cần lưu ý giải quyết những vấn đề nào để “ghi điểm” trước QH, cử tri và nhân dân cả nước?

- Kết quả phát triển kinh tế - xã hội là điều giúp các thành viên Chính phủ ghi điểm với QH, cử tri và nhân dân cả nước. Để có những kết quả tích cực trong từng tháng cũng như trong 3 tháng tới, mỗi bộ trưởng, trưởng ngành phải bắt tay vào việc ngay. Mỗi bộ trưởng, trưởng ngành cần chủ động đề xuất các giải pháp để lành mạnh hóa và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động ở ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách. Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới phải nghiêm túc nghiên cứu, rút kinh nghiệm về tình trạng phần vốn đầu tư luôn vượt dự toán từ 40 - 50% trong thời gian qua. Tăng chi đầu tư sẽ tạo nguồn lực mới cho phát triển kinh tế, nhưng tăng quá cao so với dự toán không chỉ dẫn đến bị động trong điều hành quản lý vốn đầu tư, mà còn gây áp lực đến cân đối thu - chi ngân sách nhà nước.  

- Với vị trí tân Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, người trẻ nhất trong bộ máy Chính phủ mới, theo ông đâu là những việc cần làm ngay?

- Ghi nhận việc Ngân hàng Nhà nước đã tham gia tích cực và mang lại nhiều kết quả trong thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô trong giai đoạn vừa qua, song thực tế thì nguy cơ lạm phát tăng cao vẫn còn. Bởi vậy, ổn định thị trường tiền tệ, kiềm chế lạm phát đang là một thách thức với tân Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Trong 3 tháng tới, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cần bám sát diễn biến thị trường, để vừa điều hành linh hoạt, vừa bảo đảm sự thận trọng cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng tín dụng, kiềm chế lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ. Đồng thời, cần tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, để tăng tính cạnh tranh cho các tổ chức tín dụng trong nước, sẵn sàng tận dụng hiệu quả thời cơ của quá trình hội nhập quốc tế sâu.

- Xin cảm ơn ông!

Tân Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cần chủ động đề xuất giải pháp để thúc đẩy giải ngân lượng vốn ngân sách dành cho khoa học, công nghệ hằng năm. Hiện nay, nguồn vốn này được giải ngân chậm, nên lượng vốn chuyển nguồn sang năm sau lớn, thậm chí nhiều khoản chi không hiệu quả. Trong khi đó, khoa học, công nghệ đang là “cứu cánh” cho doanh nghiệp trước sức ép cạnh tranh ngày càng tăng của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng. QH có thể thông cảm với những cái khó được Bộ trưởng tiền nhiệm trình bày ở phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 10. Song thời gian không chờ đợi ai. Tân Bộ trưởng cần chủ động đề xuất với Quốc hội, Chính phủ về những vướng mắc từ chính sách, pháp luật cũng như cách thức thực hiện của các bộ, ngành, địa phương có liên quan, từ đó tìm hướng tháo gỡ đồng bộ và hiệu quả. Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách Bùi Đức Thụ

Đại biểu nhân dân