Văn hóa - Văn nghệ

Hành trình của tà áo dài Huế

Gọi nắng trên vai em gầy, đường xa áo bay/ Nắng qua mắt buồn, lòng hoa bướm say/ Lối em đi về, trời không có mây/ Đường đi suốt mùa, nắng lên thắp đầy, bóng dáng áo dài thấp thoáng trong những giai điệu, lời ca bài Hạ trắng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, người đã có nhiều năm tháng sống trong căn gác nhỏ trên đường Nguyễn Trường Tộ, TP Huế. Thuở ấy, người nghệ sĩ đem lòng yêu mến một nữ sinh vẫn hằng ngày đi về qua căn gác của ông. Vì vậy hình ảnh tà áo dài Huế cứ trở đi trở lại trong những ca khúc của nhạc Trịnh như một niềm thương mến khôn nguôi; cũng vì thế mà nhiều người sau này đến Huế thường hay thả bộ trên đường phố “phiêu” trong nhạc Trịnh và dõi mắt tìm những tà áo dài thướt tha dưới đường phượng bay mù không lối vào…

Áo dài là trang phục mà người Việt Nam từ lâu đã luôn coi là quốc phục trong tâm thức, dù chưa có một văn bản chính thức nào quy định. Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, lịch sử ra đời của chiếc áo dài bắt nguồn từ năm 1744 sau khi lên ngôi ở Phú Xuân, chúa Nguyễn Phúc Khoát đã ban hành nhiều chính sách và đề cập đến sửa đổi y phục. Chính vì thế chiếc áo dài xứ Huế đã đi qua một chặng đường dài với nhiều thăng trầm. Từ chiếc áo dài xứ Bắc xưa xẻ giữa thân trước thành hai vạt không có khuy, đến chiếc áo dài đàng trong mà vạt được xẻ thành tà áo. Có lẽ cũng kể từ đó, phụ nữ Huế luôn coi áo dài như một trang phục thường ngày chứ không chỉ dùng trong những dịp lễ, Tết hay sự kiện đặc biệt nào đó, và ai cũng có ít nhất ba bộ áo dài cho riêng mình. Thói quen này được duy trì đến tận hôm nay. Ở Huế, có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh tà áo dài trên phố, khi thì bảng lảng mơ mộng, lúc lại hồn nhiên gắn với hình bóng những thiếu nữ tung tăng nhịp bước làm rộn ràng một góc phố. Có khi ở giữa khu chợ Đông Ba nhộn nhịp, thấp thoáng tà áo dài của các chị, các mẹ đang gánh gồng hàng đi cho kịp buổi chợ sáng. Tà áo cứ đung đưa theo nhịp quang gánh mải miết, tảo tần…

Mầu tím không phải là mầu riêng của Huế, nhưng không hiểu sao cứ phải đến Huế mới thấy mầu tím đúng là tím nhất qua tà áo dài. Nhà thơ Võ Quê, Chủ nhiệm Câu lạc bộ ca Huế thính phòng từng lý giải rằng: Ở Huế phảng phất màu của kinh thành, của sự uy nghiêm, cho nên dường như điều này ảnh hưởng đến tính cách cũng như trang phục của cư dân nơi đây. Mầu tím chính là mầu được người Huế ưa thích cũng bởi câu ví “Lầu son, gác tía”. Tía chính là mầu tím. Mầu của bậc vương giả tôn quý. Mầu tím áo dài Huế chứa đựng trong ấy niềm sâu kín khiến người khác phải khám phá, phải ngẩn ngơ. Những tà áo tím của những cô gái Đồng Khánh một thời, đã trở thành nỗi ám ảnh dịu dàng và đi vào thơ ca, nhạc họa của các thế hệ nghệ sĩ xưa và nay.

Khi áo dài thành sản phẩm du lịch

Ngày nay, áo dài Huế không chỉ là một trang phục thuần túy mà đã trở thành biểu tượng đặc trưng, một sản phẩm du lịch của cố đô. Áo dài lấy nhanh trở thành món quà không thể thiếu của chị em phụ nữ khi đến thăm Huế. Còn những du khách nước ngoài yêu thích dịch vụ này thường gọi đó là áo dài “short-time”. Những cửa hàng áo dài dọc các con đường như Mai Thúc Loan, Bến Nghé, Nguyễn Sinh Cung… quanh năm tấp nập khách. Nếu chỉ ghé qua Huế một ngày, thậm chí nửa ngày và muốn sở hữu một chiếc áo dài mang đậm phong cách Huế thì hãy ghé những cửa hàng may áo dài trong Đại Nội và lựa chọn dịch vụ may áo dài nhanh chỉ trong vòng ba, bốn giờ đồng hồ. Cách may áo dài ở Huế vì thế cũng khác so với nhiều nơi. Chị Nguyễn Thị Thảo, chủ cửa hàng áo dài Thảo Trang trên đường Quốc Sử (cạnh Đại Nội) cho biết: Áo dài là sản phẩm làm đẹp của chị em, nó phải khiến người mặc duyên dáng, thanh tao mà sang trọng. Chính vì thế không phải ai cũng dễ dàng hành nghề cắt may chuyên áo dài. Nghề may chuyên kén người có tâm, khéo léo và thành thục kỹ thuật. Khác với cách may áo dài ở nhiều vùng khác, người thợ may áo dài Huế thường rất chú trọng đến các đường viền tà. Họ cầu kỳ rút từng sợi vải từ mảnh vải may chiếc áo đó làm chỉ và khâu tay các mép viền quanh tà áo. Có lẽ vì thế mà khi mặc lên người, tà áo rất bay, không lộ chỉ và đường may.

http://www.nhandan.com.vn