Công tác Khoa giáo

Năm 2007, theo quyết định của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công bố tại phiên họp toàn thể tháng 11/1999, ngày 21/2 được chọn để kỷ niệm Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ nhằm thúc đẩy đa dạng ngôn ngữ và văn hóa cũng như đa ngôn ngữ.  

Lịch sử của ngày này bắt nguồn từ sự kiện: Vào ngày 21/2/1952 ở Dhaka, thủ phủ của Bangladesh (khi đó là Đông Pakistan), cảnh sát đã xả súng vào đoàn sinh viên đang tuần hành yêu cầu nhà cầm quyền công nhận tiếng Bengal là ngôn ngữ chính thức, làm 4 người thiệt mạng. Sự kiện này dẫn đến một phong trào phản đối dữ dội trên cả nước, kết quả đã buộc nhà cầm quyền phải công nhận tiếng Bengal (ngang với tiếng Urdu).

Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ được kỷ niệm hàng năm ở khắp nơi trên thế giới nhằm thúc đẩy sự đa dạng ngôn ngữ và văn hóa cũng như đa ngôn ngữ.

Ngôn ngữ và đa dạng văn hóa

Ngôn ngữ là công cụ mạnh mẽ nhất để bảo tồn và phát triển di sản vật thể và phi vật thể của chúng ta. Tất cả mọi thứ được thực hiện để thúc đẩy việc phổ biến tiếng mẹ đẻ không chỉ nhằm khuyến khích sự đa dạng về ngôn ngữ và giáo dục đa ngôn ngữ mà còn nâng cao nhận thức về các truyền thống ngôn ngữ và văn hóa trên toàn thế giới và truyền cảm hứng cho tinh thần đoàn kết dựa trên sự hiểu biết, khoan dung và đối thoại.

Ngôn ngữ đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển bởi nó bảo đảm sự đa dạng về văn hóa và giúp các nền văn hóa có thể giao thoa, trao đổi với nhau. Ngôn ngữ cũng giúp tăng cường hợp tác, xây dựng xã hội tri thức toàn diện, bảo tồn các di sản văn hóa và tạo điều kiện tiếp cận với một nền giáo dục có chất lượng cho mọi người. Mỗi tiếng nói đều là nguồn ngữ nghĩa độc đáo để hiểu, viết và mô tả thực tế thế giới. Tiếng mẹ đẻ cùng với sự đa dạng của ngôn ngữ có ý nghĩa quan trọng để xác định bản sắc của các cá nhân như là nguồn sáng tạo và phương tiện để biểu hiện văn hóa, bảo đảm sự phát triển lành mạnh của xã hội.

Một nền văn hóa hòa bình chỉ có thể được xây dựng trong một không gian, nơi tất cả mọi người có quyền sử dụng tiếng mẹ đẻ của họ một cách tự do và đầy đủ trong tất cả các hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống.

Tuy nhiên, theo Liên hợp quốc, trong số khoảng 7.000 ngôn ngữ được nói trên thế giới, hơn 50% ngôn ngữ có khả năng bị tuyệt chủng trong vòng một vài thế hệ tới, 96% ngôn ngữ được nói bởi chỉ 4% dân số thế giới. Chỉ có vài trăm ngôn ngữ đang thực sự có giá trị trong hệ thống giáo dục và trong các lĩnh vực công cộng và chưa đầy 100 ngôn ngữ được sử dụng trong thế giới kỹ thuật số.

Hướng tới tương lai bền vững thông qua giáo dục đa ngôn ngữ

Năm 2017, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) kỷ niệm Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ với chủ đề: Hướng tới tương lai bền vững thông qua giáo dục đa ngôn ngữ.

Thực tế cho thấy, để thúc đẩy phát triển bền vững, những người học cần phải được tiếp cận với giáo dục bằng tiếng mẹ đẻ và các ngôn ngữ khác. Nhờ làm chủ được ngôn ngữ đầu tiên hay tiếng mẹ đẻ của mình, con người có thể có được những kỹ năng cơ bản về đọc, viết và tính toán. Thêm vào đó, các ngôn ngữ địa phương, đặc biệt là ngôn ngữ của dân tộc thiểu số và người dân bản địa, còn truyền bá văn hóa, các giá trị và kiến ​​thức truyền thống, và cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tương lai bền vững.

Do đó, theo UNESCO, giáo dục đa ngôn ngữ tạo điều kiện tiếp cận với giáo dục, đồng thời thúc đẩy sự công bằng, cho những người dân nói tiếng dân tộc thiểu số và/hoặc những người dân bản địa, đặc biệt là trẻ em gái và phụ nữ. Nó làm tăng chất lượng giáo dục và những thành tựu đạt được bằng cách tập trung vào sự hiểu biết và sáng tạo, chứ không phải là sự lặp lại và ghi nhớ. Đồng thời, giáo dục đa ngôn ngữ còn giúp tăng cường phương diện nhận thức của người học bằng cách ứng dụng trực tiếp thông qua tiếng mẹ đẻ vào đời sống; tăng cường đối thoại và tương tác giữa người học và giáo viên thông qua giao tiếp thực sự ngay từ ban đầu. Ngoài ra, giáo dục đa ngôn ngữ còn tạo điều kiện để người học được tham gia và hành động trong xã hội, cho phép người học tiếp nhận được những kiến thức mới và những biểu hiện mới của văn hóa, bảo đảm sự tương tác hài hòa trong toàn cầu và địa phương.

Trong thông điệp được đưa ra nhân Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ năm nay (21/2/2017), Tổng Giám đốc UNESCO Irina Bokova nêu rõ: Ngôn ngữ thể hiện chúng ta là ai, cấu trúc tư tưởng và bản sắc của mỗi chúng ta. Không thể có các cuộc đối thoại đích thực, cũng như không thể có sự hợp tác quốc tế hiệu quả nào mà không tôn trọng sự đa dạng về ngôn ngữ khi nó giúp mở ra sự hiểu biết thực sự của mỗi nền văn hóa. Tiếp cận đa dạng ngôn ngữ có thể khơi dậy sự tò mò và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc. Đó là lý do tại sao việc học các loại ngôn ngữ lại là một cam kết hòa bình, đổi mới và sáng tạo.

Trong bối cảnh đó, Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ năm 2017 được dành để nhấn mạnh tới giáo dục đa ngôn ngữ, và cũng là cơ hội để huy động hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững, đặc biệt là mục tiêu thứ 4 nhằm phổ cập cho tất cả mọi người một nền giáo dục có chất lượng, dựa trên cơ sở bình đẳng, và khả năng học tập suốt đời.

Theo bà Irina Bokova, giáo dục và thông tin bằng tiếng mẹ đẻ giữ vai trò mấu chốt để cải thiện việc học tập, xây dựng lòng tin và lòng tự trọng, đó là trong số những động cơ mạnh mẽ nhất của sự phát triển.  “Chúng ta là những sinh vật có ngôn ngữ. Các nền văn hóa, các ý tưởng, tình cảm và ngay cả những nguyện vọng về một thế giới tốt đẹp hơn xuất hiện đầu tiên và luôn đến với chúng ta trong một ngôn ngữ cụ thể, với những từ ngữ đặc biệt. Những ngôn ngữ này mang các giá trị và thế giới quan làm giàu cho nhân loại” – Tổng giám đốc UNESCO lưu ý.

Nhân Ngày quốc tế tiếng mẹ đẻ 2017, bà Irina Bokova kêu gọi cộng đồng quốc tế thúc đẩy tiềm năng của giáo dục đa ngôn ngữ ở khắp mọi nơi, trong các hệ thống giáo dục và hành chính, trong các nền văn hóa và trong các phương tiện truyền thông./.

Khánh Linh

http://dangcongsan.vn