Tới Đại hội X (tháng 4/2006), Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Phát triển mạnh kinh tế biển vừa toàn diện, vừa có trọng tâm, trọng điểm với những ngành có lợi thế so sánh để đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hợp tác quốc tế...”. Đặc biệt, ngày 09/02/2007, Hội nghị Trung ương 4, khóa X ra Nghị quyết số 09-NQ/TW về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”, đã xác định: “Phấn đấu đưa nước ta trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển, bảo đảm vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia trên biển, đảo, góp phần quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho đất nước giàu mạnh”.

Từ sau Đại hội Đảng lần thứ XI đến nay, chủ trương phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo đã được điều chỉnh cụ thể, chi tiết hơn. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) chỉ rõ cần kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng - an ninh; quốc phòng - an ninh với kinh tế trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và trên từng địa bàn; trong đó nhấn mạnh những giải pháp tích cực để gắn phát triển kinh tế với bảo vệ chủ quyền biển, đảo; đẩy mạnh phát triển kinh tế biển, cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, tạo sự đồng thuận xã hội... Tại Đại hội Đảng lần thứ XII, Đảng ta một lần nữa nhấn mạnh, phải “Phát triển kinh tế biển nhằm tăng cường tiềm lực kinh tế quốc gia và bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Chú trọng phát triển các ngành công nghiệp dầu khí, đánh bắt xa bờ và hậu cần nghề cá, kinh tế hàng hải (kinh doanh dịch vụ cảng biển, đóng và sửa chữa tàu, vận tải biển), du lịch biển, đảo. Có cơ chế tạo bước đột phá về tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế biển, thu hút mạnh hơn mọi nguồn lực đầu tư để phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, khai thác tài nguyên biển, đảo một cách bền vững…”.

Những chủ trương và quyết sách chính trị của Đảng có ý nghĩa chiến lược, toàn diện, thống nhất và phù hợp. Nhờ vậy, với sự nỗ lực của các cấp, các ngành, nhân dân và lực lượng vũ trang, kinh tế biển, ven biển và hải đảo của nước ta có nhiều khởi sắc, phát triển theo hướng tích cực, đã đem lại cho đất nước khoảng 40% tổng sản phẩm quốc nội, 50% thu nhập ngoại tệ mạnh và tạo ra việc làm ổn định cho khoảng 9 triệu người. Trong việc bảo đảm quốc phòng - an ninh, chúng ta đã kiềm chế được xung đột, giữ được lợi ích quốc gia, dân tộc trên phương diện tổng thể, giữ được môi trường hòa bình, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc trong thời gian tới.

Tàu du lịch cập cảng Chân Mây - Lăng Cô

Là địa phương có lợi thế để phát triển kinh tế biển, đảo và đầm phá, Thừa Thiên Huế có bờ biển dài 128 km, với 5 cửa biển (trong đó cảng nước sâu Chân Mây và cảng Thuận An là cảng biển quốc gia), qua địa phận 21 xã, thị trấn trải dài trên diện tích 94.364 ha, với vùng đặc quyền kinh tế rộng hơn 21.500 km2. Hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai trải dài 70 km, rộng gần 23.000 ha (lớn nhất Đông Nam Á) và đầm Lập An đều nối thông với Biển Đông. Trên thềm lục địa Biển Đông cách mũi Cửa Khẻm nơi gần nhất 600m có đảo Sơn Chà, tuy diện tích không lớn (khoảng 160 ha) nhưng có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ quốc phòng - an ninh. Vùng ven biển và đầm phá tỉnh Thừa Thiên Huế bao gồm 47 xã, thị trấn, diện tích khoảng 1.023 km2 và quy mô dân số hiện có hơn 410.000 dân (chiếm khoảng 20,2% diện tích và hơn 35% dân số toàn tỉnh), cho thấy vai trò quan trọng của vùng kinh tế ven biển, đầm phá trong cơ cấu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trong những năm qua, nhận thức được vai trò và vị trí của biển, đảo không chỉ đối với sự phát triển của đất nước mà còn là vấn đề an ninh của quốc gia, dân tộc, Thừa Thiên Huế đã bám sát các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về biển, đảo, Luật Biển Việt Nam, Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020... để ban hành nhiều chủ trương, chính sách chỉ đạo phát triển toàn diện và tổ chức thanh tra, giám sát kết quả thực hiện. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU, ngày 15/6/2007 về “Chương trình hành động của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa X) về phát triển kinh tế biển và đầm phá tỉnh Thừa Thiên Huế từ nay đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020”; Nghị quyết 15-NQ/TU, ngày 19/11/2012 “về phát triển kinh tế - xã hội vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai đến năm 2020”... Trên cơ sở đó, Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành nhiều văn bản nhằm chỉ đạo các địa phương, đơn vị trong toàn tỉnh triển khai thực hiện các mục tiêu, chương trình, dự án trọng điểm và các nhiệm vụ, giải pháp được nêu trong các nghị quyết. Các cấp ủy đảng đã có sự chỉ đạo chặt chẽ, xây dựng kế hoạch cụ thể cho việc triển khai quán triệt và tổ chức thực hiện... Tỉnh đã triển khai thực hiện các Đề án “Quy hoạch phát triển các khu kinh tế ven biển của Việt Nam đến năm 2020”, “Quy hoạch xây dựng cảng nước sâu Chân Mây”, “Khu du lịch Hải Vân - Bạch Mã - Huế”... đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; thúc đẩy các dự án đầu tư, tạo đà cho phát triển kinh tế các địa phương ven biển của tỉnh... Nhờ vậy, các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra trong các nghị quyết kinh tế biển, đảo, vùng ven biển, đầm phá được thực hiện tương đối tốt, tạo nên những chuyển biến hết sức quan trọng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng biển và đầm phá; đồng thời đảm bảo quốc phòng - an ninh được giữ vững. Cụ thể:

Cầu vượt phá Tam Giang

- Kết cấu hạ tầng được ưu tiên đầu tư tương đối đồng bộ. Hệ thống giao thông được ưu tiên tập trung đầu tư, tạo diện mạo mới cho toàn vùng. Đã hoàn thành đưa vào sử dụng cầu Thuận An mới, Tư Hiền, Tam Giang. Hoàn thành xây dựng mới và nâng cấp các tuyến đường giao thông liên vùng, ven phá Tam Giang - Cầu Hai, kết nối vùng với quốc lộ 1A... Hệ thống thủy lợi được đầu tư xây dựng với nhiều công trình quan trọng. Đã xây dựng hơn 40 km đê vùng đầm, xử lý chống xói lở bờ biển Thuận An, Tư Hiền và một số tuyến ven biển, đầm phá. Hệ thống cung cấp nước sinh hoạt được mở rộng. Đã cơ bản hoàn thành hệ thống cung cấp, nối mạng cấp nước dọc phá và băng phá Tam Giang; giải quyết cơ bản nguồn nước sạch cho các xã ven biển. Hệ thống đô thị ven biển từng bước phát triển gắn với xây dựng nông thôn mới.

- Lĩnh vực nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy sản phát triển khá. Có thể thấy ngành khai thác thủy sản có nhiều chuyển biến, nhất là khai thác xa bờ. Số lượng tàu thuyền đánh bắt xa bờ tăng nhanh, năm 2017 đạt 380 chiếc, tăng khoảng 3,6 lần so với năm 2007; sản lượng khai thác tăng khá. Nuôi trồng thủy sản chuyển đổi theo hướng ổn định diện tích, giảm mật độ nuôi, kết hợp xen, ghép, đa dạng đối tượng, nuôi các loài có giá trị cao từng bước ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật... hướng đến nuôi trồng bền vững. Dịch vụ hậu cần nghề cá được quan tâm đầu tư. Hoàn thành xây dựng khu neo đậu tàu cá tránh, trú bão cỡ lớn Phú Hải và trên 20 âu thuyền khắp các xã ven biển và đầm phá phục vụ tàu, thuyền cỡ nhỏ. Các dịch vụ hậu cần nghề cá tại Cảng cá Thuận An được mở rộng. Một số cơ sở đóng mới, sửa chữa tàu thuyền được khôi phục. Đưa vào vận hành thông tin liên lạc (trạm bờ) bảo đảm liên lạc được với các tàu xa bờ đang đánh bắt ở vùng biển.

- Kinh tế hàng hải phát triển, trọng tâm là cảng Chân Mây và Thuận An. Kết cấu hạ tầng của cảng Chân Mây từng bước được xây dựng theo hướng cung cấp dịch vụ cảng nước sâu và điều phối hàng hóa trong khu vực. Lượng hàng hóa thông qua cảng tăng khá, năm 2017 đạt 1,6 triệu tấn, tăng 2,4 lần so với năm 2007. Cảng Thuận An vừa thực hiện chức năng dịch vụ hàng hải và bảo đảm nhu cầu quốc phòng - an ninh. Khu Kinh tế Chân Mây - Lăng Cô được đầu tư từ nguồn ngân sách trên 3.437 tỷ đồng (đã bố trí 1.624 tỷ đồng) xây dựng hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội cơ bản hoàn thiện, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai và thu hút dự án đầu tư.

Trải nghiệm hoạt động khai thác, đổ Nò của ngư dân vùng đầm phá Tam Giang

- Du lịch biển, đảo được phát triển theo hướng tích cực. Hạ tầng hỗ trợ du lịch được quan tâm đầu tư với các tuyến giao thông kết nối tuyến, điểm du lịch, xây dựng các bến thuyền để phát triển các tuyến du lịch đầm phá. Một số khu du lịch mới đẳng cấp quốc tế đã đi vào hoạt động; nhiều dự án du lịch đang được triển khai xây dựng, nhất là tại Khu Kinh tế Chân Mây - Lăng Cô; dịch vụ du lịch biển ở Phú Thuận, Vinh Thanh, Cảnh Dương được khai khác... Bước đầu hình thành một số sản phẩm du lịch mới gắn với các loại hình du lịch văn hóa, sinh thái, cộng đồng... kết nối tuyến du lịch giữa Huế với vùng đầm phá. Khách du lịch bằng đường tàu biển tăng mạnh, năm 2017 ước đón trên 76.000 lượt, tăng hơn 17 lần so với năm 2007; số lượng tàu du lịch quốc tế tăng nhanh từ 31 tàu năm 2007 lên khoảng 60 tàu năm 2017.

- Lĩnh vực văn hóa - xã hội phát triển khá toàn diện. Việc nâng cao trình độ dân trí và các nhiệm vụ phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe ban đầu của nhân dân, giảm nghèo… được lồng ghép nhiều nguồn lực để thực hiện. Đã cơ bản hoàn thành công tác chi trả khắc phục sự cố môi trường biển cho trên 42 nghìn đối tượng bị ảnh hưởng, góp phần ổn định đời sống của nhân dân. Bên cạnh đó, đã huy động các nguồn lực hoàn thành định cư gần 2.400 hộ dân sống lênh đênh trên sông nước vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai. Các khu tái định cư được xây dựng hạ tầng thiết yếu; bố trí đất ở, đất sản xuất, hỗ trợ phát triển sinh kế giúp người dân sớm ổn định cuộc sống. Công tác giảm nghèo đạt kết quả tích cực. Đến cuối năm 2017, nhờ thực hiện đồng bộ các chính sách hỗ trợ giảm nghèo bền vững, toàn tỉnh có hơn 2.900 hộ nghèo thoát nghèo thành công (giảm 1,2% so với năm 2016).

- Hệ thống chính trị được củng cố, kiện toàn. Chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể từng bước được nâng cao; nội bộ đoàn kết; đội ngũ cán bộ có bước trưởng thành. Từng bước nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã được chuẩn hóa. Công tác cải cách hành chính, thanh tra, kiểm tra kỷ luật hành chính có mặt tiến bộ.

Lực lượng cảnh sát biển Việt Nam làm nhiệm vụ tuần tra trên biển

- Quốc phòng - an ninh được giữ vững. Thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân tiếp tục được xây dựng và củng cố ngày càng vững chắc. Việc phát triển đội tàu cá xa bờ đã góp phần tăng trưởng ngành thủy sản; đồng thời, giữ vững quốc phòng - an ninh trên vùng biển chủ quyền quốc gia. Công tác giáo dục quốc phòng, an ninh biển cho toàn dân được đẩy mạnh, đặc biệt coi trọng bồi dưỡng các lực lượng trực tiếp hoạt động trên biển, đảo. Sự gắn bó giữa ngư dân, các tầng lớp dân cư vùng biển với các lực lượng vũ trang, trực tiếp là bộ đội biên phòng được tăng cường, nhằm giúp nhau sản xuất, nâng cao đời sống văn hóa, tạo dựng thế trận lòng dân, vừa là cơ sở khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên trên biển, vừa là tiền đề để xây dựng, củng cố và phát huy lực lượng tại chỗ phục vụ chiến lược quốc phòng - an ninh.

Mặc dù đạt được những kết quả đáng kể như trên, nhưng trong quá trình thực hiện phát triển kinh tế biển, đảo và đầm phá, Thừa Thiên Huế vẫn đang đứng trước nhiều thách thức gay gắt, như: hạ tầng chưa đồng bộ, sự suy giảm các nguồn lợi thủy sản, đa dạng sinh học và các hệ sinh thái biển; khai thác tài nguyên và môi trường biển; về ô nhiễm môi trường… và một số thách thức về quốc phòng - an ninh. Kinh tế biển, đảo, đầm phá nhìn tổng quát có quy mô còn nhỏ bé và đang ở trình độ thấp, chưa tương xứng với tiềm năng vốn có.

Để tiếp tục phát triển kinh tế biển, đảo và đầm phá gắn với bảo đảm quốc phòng - an ninh theo tinh thần các Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng; các chương trình hành động và chủ trương của tỉnh, trong thời gian tới, cần tập trung giải quyết thỏa đáng một số vấn đề cấp bách sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phát triển kinh tế gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo. Coi đây là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, nhằm tạo nên sự thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Qua đó, xây dựng vững chắc thế trận quốc phòng - an ninh, thế trận lòng dân, kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên biển, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế.

Thứ hai, tiếp tục xây dựng lực lượng, tổ chức điều chỉnh, bố trí và triển khai thế trận quốc phòng - an ninh, kết hợp phát triển kinh tế - xã hội trên vùng biển, đảo, đầm phá một cách hợp lý. Vận động quần chúng nhân dân tham gia bảo đảm an ninh trên tuyến biên giới vùng biển, tạo thế đứng chân ổn định, vững chắc. Xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ trên biển. Thành lập nghiệp đoàn nghề cá, tổ hợp tác đánh bắt hải sản vùng biển xa để đoàn kết bảo vệ, giúp đỡ lẫn nhau nâng cao hiệu quả trong khai thác, phòng, tránh thiên tai và đảm bảo an ninh, chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.

Tàu cảnh sát biển Việt Nam tuần tra trên biển

Thứ ba, rà soát các công trình, dự án có tính đột phá, lan tỏa đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng để huy động nguồn lực đầu tư và xây dựng dự án khả thi, như: dự án trục đường ven biển, đường ven đầm phá. Phát triển mạnh kinh tế thủy sản - động lực để nâng cao đời sống, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ ngư dân đóng tàu công suất lớn, đánh bắt xa bờ, tàu cung cấp dịch vụ cho tàu đánh bắt xa bờ. Khuyến khích đầu tư dịch vụ hậu cần nghề cá trong nhân dân.

Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao năng suất, chất lượng nuôi trồng, chế biến thủy, hải sản. Khuyến khích nuôi trồng các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào quá trình nuôi trồng gắn với bảo đảm các điều kiện về an toàn dịch bệnh, tiến đến nuôi trồng bền vững. Hình thành các khu nuôi trồng thủy sản tập trung ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến xuất khẩu. Phát triển các ngành nghề chế biến thủy sản, thủy sản truyền thống gắn với hỗ trợ xây dựng và phát triển thương hiệu, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

Thứ năm, tập trung phát triển du lịch biển, ven biển và đầm phá. Quy hoạch phát triển du lịch biển, đầm phá theo hướng gắn kết du lịch cộng đồng với các dự án lớn của doanh nghiệp. Hỗ trợ đôn đốc triển khai dự án sân gôn Lộc Bình, sân gôn quốc tế Vinh Thanh, biệt thự ven biển, kinh doanh casino (dự án Laguna)… tạo bước phát triển đột phá về loại hình dịch vụ du lịch cao cấp. Nghiên cứu áp dụng mô hình kinh doanh bất động sản du lịch đối với dự án du lịch có quy mô lớn thuộc địa bàn vùng ven biển, đầm phá.

Thứ sáu, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; gắn phát triển kinh tế với quốc phòng - an ninh. Phát huy vai trò chủ động, quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp trong lãnh đạo, quản lý phát triển kinh tế - xã hội kết hợp chặt chẽ với quốc phòng - an ninh trong tình hình mới, sẵn sàng đối phó với các tình huống phức tạp xảy ra trên biển.

Phát triển kinh tế biển, đảo gắn chặt với bảo đảm quốc phòng - an ninh là nhiệm vụ quan trọng và hướng đi chiến lược, xuyên suốt nhằm hướng tới khai thác, quản lý, giữ gìn và bảo vệ biển, đảo một cách bền vững. Làm tốt nhiệm vụ này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của quê hương Thừa Thiên Huế mà còn đảm bảo giữ gìn sự toàn vẹn lãnh thổ, đưa đất nước tiến nhanh, tiến mạnh và bền vững trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

                                Phùng Văn Vinh

Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy