Sáng 15/1, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai công tác Tư pháp năm 2015. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tới dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Cùng dự Hội nghị có: Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Trương Hòa Bình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường và lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành Trung ương và địa phương.

Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, công tác Tư pháp năm 2014 đã bám sát các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội do Quốc hội, Chính phủ đề ra; triển khai cơ bản toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm các nhiệm vụ được giao và thu được kết quả trên nhiều lĩnh vực.

Theo đó, công tác xây dựng văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh đã có chuyển biến tích cực, nhất là sau phiên chất vấn của Quốc hội về công tác xây dựng pháp luật. Số văn bản nợ đọng trong năm 2014 giảm xuống còn 18 văn bản. Riêng Bộ Tư pháp đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ 42/42 văn bản, đề án, đạt tỷ lệ 100%.

Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai công tác Tư pháp năm 2015. (Ảnh: Kim Sơn).

Công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) ngày càng được chú trọng nâng cao chất lượng, bảo đảm vai trò “gác cổng” về thể chế của các cơ quan tư pháp, pháp chế cho các cơ quan Trung ương, địa phương và gắn kết chặt chẽ hơn với công tác kiểm soát thủ tục hành chính. Ước tính năm 2014, toàn ngành Tư pháp thẩm định 9.299 VBQPPL (tăng 308 so với năm 2013).

Công tác kiểm tra VBQPPL đã được các Bộ, cơ quan, địa phương thực hiện thường xuyên hơn, đã kiểm tra theo thẩm quyền gần 50.000 VBQPPL, bước đầu phát hiện 1.554 văn bản có dấu hiệu vi phạm về thẩm quyền ban hành, nội dung văn bản.

Trong công tác kiểm soát thủ tục hành chính, các Bộ, ngành, cơ quan đã hoàn thành đơn giản hóa thêm 358 thủ tục hành chính đã được Thủ tướng phê duyệt, đạt tỷ lệ 92,8%. Triển khai Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 - 2020, các cơ quan đã hệ thống hóa được trên 2.700 thủ tục hành chính, 278 giấy tờ công dân là kết quả giải quyết thủ tục hành chính.

Các cơ quan đã tổ chức trên 1.000.000 cuộc tuyên truyền pháp luật dưới nhiều hình thức, tăng 36% so với năm 2013, bước đầu chú trọng tuyên truyền, phổ biến ngay từ khâu soạn thảo văn bản. Trong công tác thi hành án dân sự, năm qua, toàn ngành tư pháp đã giải quyết xong 530.000 việc, đạt 88,47%; giải quyết xong gần 39.000 tỷ đồng, đạt 76,72%.

Đáng chú ý, trong năm 2014, Bộ Tư pháp tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu với Chính phủ giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế. Đặc biệt, Việt Nam đã bảo vệ thành công 2 vụ việc liên tiếp nhà đầu tư nước ngoài kiện ra Hội đồng Trọng tài quốc tế yêu cầu Chính phủ Việt Nam bồi thường nhiều triệu đô la Mỹ. Đó là vụ South Fork (Mỹ) và vụ DiAlsie (Pháp).

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tư pháp vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Việc triển khai thi hành Hiến pháp còn thiếu đồng bộ, một số hoạt động chưa đảm bảo yêu cầu về tiến độ, chất lượng; tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh tuy có giảm nhưng việc bảo đảm văn bản quy định chi tiết có hiệu lực cùng với luật, pháp luật vẫn còn là thách thức; hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật chưa cao, chậm đi vào cuộc sống; kết quả thi hành án dân sự về tiền chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao, số lượng cán bộ thi hành án dân sự vi phạm kỷ luật có dấu hiệu gia tăng; việc triển khai Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật và Luật Hòa giải cơ sở còn chậm; quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực như hộ tịch, chứng thực còn chậm được đổi mới; thủ tục hành chính trong nhiều lĩnh vực vẫn còn rườm rà, chi phí tuân thủ lớn, việc thực thi chưa nghiêm; việc triển khai thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính còn lúng túng, có phần bị động...

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn Ngành Tư pháp đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của địa phương, của đất nước về phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Cơ bản nhất trí với đánh giá được nêu trong báo cáo, Chủ tịch Quốc hội cho rằng Ngành Tư pháp đã thẳng thắn chỉ ra được và rõ những hạn chế, yếu kém, trên cơ sở đó đề nghị lãnh đạo, cán bộ ngành tìm ra nguyên nhân, đưa ra các giải pháp kịp thời khắc phục.

Nhấn mạnh năm 2015 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011 - 2015, đồng thời là năm tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ngành Tư pháp cần tiếp tục thực hiện tốt vai trò đầu mối trong việc triển khai thi hành Hiến pháp, trong đó lưu ý đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Hiến pháp; đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật trong đời sống xã hội; tiếp tục rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật để kịp thời đề xuất sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới văn bản cho phù hợp với Hiến pháp. Huy động trí tuệ của toàn Ngành góp phần nâng cao chất lượng hoàn thiện thể chế, tham gia sâu và hiệu quả vào việc hoàn thiện các dự án luật trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội, nhất là Luật liên quan đến xây dựng nhà nước pháp quyền, triển khai nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền và nghĩa vụ của con người, quyền công dân...

”Hiến pháp mới có được thực hiện tốt không, nền pháp chế XHCN của chúng ta có thực sự là căn cứ khoa học hay không, có bám sát thực tiễn hay không, thể hiện vào thực tiễn, đưa vào được cuộc sống hay không, đất nước chúng ta nhờ vậy đổi mới, trông chờ rất nhiều vào đội ngũ làm công tác pháp chế”, Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh; gắn kết công tác xây dựng, ban hành văn bản pháp luật với việc tổ chức thi hành pháp luật. Tích cực chuẩn bị các điều kiện bảo đảm thi hành kịp thời, hiệu quả các luật được Quốc hội thông qua. Ngành Tư pháp cần nâng cao chất lượng công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra văn bản pháp luật, xứng đáng là “người gác cổng” trong công tác xây dựng pháp luật của Chính phủ; chú trọng tính dự báo của các chính sách, đảm bảo tính khả thi phù hợp với thực tiễn cuộc sống trong việc ban hành văn bản để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, tạo môi trường pháp lý bình đẳng, minh bạch trong quản lý nhà nước và thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân, thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp; tăng cường quản lý nhà nước về kiểm soát thủ tục hành chính, xử lý vi phạm hành chính, theo dõi thi hành pháp luật; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, trong đó lưu ý tới các lĩnh vực liên quan trực tiếp tới lợi ích của người dân, doanh nghiệp; kiện toàn tổ chức bộ máy, biên chế cơ quan tư pháp, pháp chế các ngành, các cấp... xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, khoa học, dân chủ, từng bước hiện đại.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng đặc biệt lưu ý tới việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, sao cho pháp luật “luôn đi đầu” trong mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, không chỉ phát huy vai trò trong giải quyết các tranh chấp trong nước, mà cần mở rộng tầm nhìn, năng lực để hội nhập sâu rộng quốc tế.

Trong năm 2015, Ngành Tư pháp sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm: Tiếp tục triển khai đồng bộ, hiệu quả Kế hoạch của Chính phủ về triển khai thi hành Hiến pháp. Nâng cao chất lượng công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra VBQPPL nói chung, nhất là các thông tư; tăng cường công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật gắn với kiểm tra VBQPPL và kiểm soát thủ tục hành chính. Triển khai thi hành kịp thời, có hiệu quả các luật có hiệu lực trong năm 2015, đặc biệt là các luật liên quan đến quyền con người, quyền công dân như: Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Hôn nhân và gia đình (sửa đổi), Luật Công chứng (sửa đổi), Luật Hộ tịch, Luật Căn cước công dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự...

Tập trung triển khai Kế hoạch đơn giản hóa TTHC trọng tâm năm 2015 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đẩy mạnh cải cách TTHC trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp, đặc biệt các TTHC liên quan trực tiếp đến người dân. Tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính; tiếp tục thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến công tác thi hành án dân sự, phấn đấu đạt hoặc vượt các chỉ tiêu do Quốc hội giao. Đổi mới, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực hộ tịch, chứng thực, lý lịch tư pháp. Đẩy mạnh xã hội hóa các lĩnh vực hoạt động tư pháp, đặc biệt là việc cung cấp các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp. Nâng cao vai trò, hiệu quả tham gia của Ngành Tư pháp liên quan tới việc xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình hội nhập quốc tế, đàm phán, ký kết và thực hiện điều ước quốc tế./.

ĐCSVN