Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế, cho biết trong bất cứ diện mạo của nền văn học nghệ thuật (VHNT) nào, đóng góp từ các địa phương là rất quan trọng. Riêng với ba vùng đất Hà Nội - Huế - TP.HCM, có đặc điểm là nơi khởi phát của các trào lưu sáng tác VHNT mang tính chất quốc gia, càng đóng vai trò lớn trong dòng chảy VHNT Việt Nam. Vì vậy, đánh giá vai trò của VHNT Hà Nội - Huế - TP.HCM trong dòng chảy VHNT Việt Nam, để từ đó dự báo hướng phát triển của nền VHNT trong tương lai là điều hết sức cần thiết. Hội thảo “Giá trị VHNT Hà Nội - Huế - TP.HCM trong dòng chảy VHNT Việt Nam” với sự tham gia của các nhà lãnh đạo văn học nghệ thuật của đất nước, của các thành phố lớn Hà Nội - Huế - TP.HCM; các nhà nghiên cứu, trí thức - văn nghệ sỹ các chuyên ngành VHNT tên tuổi.

Hội thảo tập trung với các vấn đề như: Sức sống tinh thần kết nghĩa của ba thành phố đại diện ba miền Bắc - Trung - Nam từ trong lịch sử, từ tháng 10 năm 1960 đến nay; Giá trị VHNT Hà Nội - Huế - TP.HCM trong dòng chảy VHNT Việt Nam; Những vấn đề liên quan đến triển khai thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về VHNT trong tình hình mới, nhất là lúc cả nước đang triển khai Kết luận của Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc năm 2021.

Bên cạnh các chủ đề lớn đó, có những vấn đề trao đổi như về đội ngũ sáng tác và các tác giả riêng biệt, cần được đi sâu nghiên cứu phân tích. Tìm hiểu nền VHNT của một vùng đất cũng chính là tìm hiểu đội ngũ tác giả và tác phẩm của chính vùng đất ấy trong tương quan với đời sống văn học cả nước. Bởi chúng ta khó có thể cô lập một tác giả là của riêng của vùng đất này mà không thể là của một vùng đất khác hay của cả nước. Ví dụ nhà thơ Tố Hữu, có một thời kỳ, ông là tác giả của Huế (với tập thơ “Từ ấy”) nhưng sau đó, ông là tác giả cả nước. Ngược lại, nhiều người làm nhạc, làm thơ rất hay về Huế nhưng không phải tác giả của Huế, như nhạc sĩ Văn Cao, Dương Thiệu Tước, như nhà thơ Hàn Mặc Tử, Thu Bồn.... Như vậy, coi một người là tác giả của một vùng đất, khi họ có một thời gian gắn bó, được nuôi dưỡng bằng lời ru câu hát, “văn chương nết đất” của vùng đất ấy, rồi từ đó, đóng góp cho nền VHNT.

Qua đó, sau 15 năm thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, ảnh hưởng không nhỏ đến nhiều lĩnh vực phát triển đất nước. Song với bản lĩnh của các văn nghệ sỹ, đời sống VHNT của cả ba thành phố kết nghĩa, của cả nước vẫn diễn ra sôi động, tích cực vừa phát triển bề rộng, vừa đi vào chiều sâu, đạt được những thành tựu có ý nghĩa. Dòng chủ lưu của VHNT vẫn là chủ nghĩa yêu nước và cách mạng, tinh thần dân chủ, nhân văn. Các tác phẩm đã tập trung phản ánh các cuộc kháng chiến chống xâm lược; đất nước trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc; với nhận thức sâu sắc, chân thực, đa diện và giàu chất nhân văn. Nền VHNT có nhiều khởi sắc, văn nghệ sĩ của ba thành phố Hà Nội - Huế - TP.HCM bắt kịp với hơi thở của thời đại, sáng tạo nhiều tác phẩm có tính đa dạng và phong phú về đề tài, chủ đề và phong cách; có giá trị chân, thiện, mỹ đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ của công chúng, đóng góp vào kho tàng văn hóa, văn học, nghệ thuật của quê hương và dân tộc.

Bên cạnh đó, tại hội thảo các đại biểu cũng chỉ ra những tồn tại hiện nay, nguyên nhân và giải pháp vể VHNT đã phát triển ngang tầm với tiềm năng, lợi thế của mỗi vùng đất. Sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại diễn biến phức tạp, nhất là trong thanh thiếu niên. Số lượng tác phẩm VHNT được sáng tạo ngày càng nhiều, nhưng đã có nhiều tác phẩm đạt chất lượng cao về tư tưởng và nghệ thuật. Các hoạt động giao lưu VHNT, quảng bá giá trị VHNT ra bên ngoài thế giới…

Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế, cho rằng ở Thừa Thiên Huế việc nghiên cứu, phát triển lý luận VHNT chia đều trên các lĩnh vực lớn, VHNT nói chung và văn hóa Huế nói riêng. Trong số các lĩnh vực ấy, những công trình sưu tầm, nghiên cứu về văn hóa, VHNT Thừa Thiên Huế có một vị trí đặc biệt. Đối tượng được các nhà nghiên cứu hướng tới rất đa dạng.

Theo đạo diễn Tăng Hoàng Thuận, Trưởng Ban lý luận phê bình Hội sân khấu thành phố Hồ Chí Minh, với bề dày lịch sử của 3 trung tâm chính trị văn hóa từng giữ vị trí hàng đầu của đất nước gắn bó trong một chỉnh thể thống nhất, là “cây một cội là con một nhà” có ý nghĩa to lớn về mặt lý luận thực tiễn, không những là xu thế khách quan của lịch sử mà còn là tình cảm chính đáng của nhân dân 3 miền, là sức sống mãnh liệt của dân tộc, trở thành động lực phát triển đất nước.

Tại hội thảo, các đại biểu đã có những tham luận về giá trị của VHNT Thăng long – Hà Nội trong dòng chảy VHNT Việt Nam; Suy nghĩ về hướng phát triển công nghiệp Văn hóa; Vai trò của liên hiệp các hội VHNT Thành phố Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn và phát huy giá trị VHNT của Hà Nội, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh trong dòng chảy văn học Việt Nam; Vai trò văn nghệ sĩ trong dòng chảy lịch sử và trong việc xây dựng, phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế theo Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị; Văn nghệ sĩ trẻ Thừa Thiên Huế trong dòng chảy VHNT…

Văn Bốn