Lúa cho gạo đỏ, cụ thể là những giống lúa địa phương như: chiên, bác, nước mặn… là một trong nhiều cây đặc sản của huyện Quảng Điền. Trước đây, khi các tiến bộ khoa học kỹ thuật chưa được ứng dụng mạnh mẽ vào sản xuất nông nghiệp, các giống lúa địa phương được bà con nông dân sử dụng khá phổ biến, là cây trồng chủ lực vào những năm 1985 trở về trước và cho năng suất thấp. Việc đưa vào sản xuất các giống lúa 13/2, 4b, Khang Dân, Xi21, T92... với năng suất tăng gấp 2 đến 3 lần đã làm các giống lúa truyền thống đặc sắc của địa phương bị mai một.

Trong xu thế thị trường đang yêu cầu các loại thực phẩm an toàn chất lượng và  vấn đề sản xuất lương thực an toàn là điều rất cần thiết. Do vậy, năm 2011, UBND huyện đã chỉ đạo Trạm khuyến nông lâm ngư khảo sát, đưa vào thí điểm mô hình sản xuất lúa gạo đỏ tại xã Quảng Lợi với diện tích 1 ha, chủ yếu là giống lúa Nước Mặn.  Đây là giống lúa địa phương có từ lâu đời trên vùng trồng lúa Quảng Thái, Quảng Lợi. Đặc tính của giống lúa này là thân cao, cứng, thích hợp với ruộng thấp trũng, bùn nhiều, ít bị đổ, gãy khi giông tố. Đặc biệt là, khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng với điều kiện thổ nhưỡng ở địa phương rất tốt. Trong suốt quá trình sinh trưởng chỉ nhiễm sâu cuốn lá nhỏ rải rác ở thời kỳ mạ, các giai đoạn khác không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nhưng vẫn sinh trưởng và phát triển bình thường. Các loại bệnh đạo ôn, khô vằn không thấy xuất hiện. Trong khi đó, trên các giống lúa mới, các loại sâu, bệnh phát sinh và gây hại rất nặng, tốn rất nhiều chi phí để phòng, trừ.

Mô hình giống lúa gạo đỏ thử nghiệm diện tích 1ha ở HTX sản xuất nông nghiệp Tín Lợi xã Quảng Lợi có 7 hộ tham gia. Tuy năng suất gạo đỏ thấp hơn so với giống lúa mới nhưng giá thành bán cao hơn, chi phí đầu tư thấp nên lợi nhuận cao hơn từ hai đến ba lần. Với thành công tại HTX Tín Lợi, UBND huyện đã chỉ đạo nhân rộng mô hình giống lúa gạo đỏ ở các HTX Thắng Lợi (xã Quảng Lợi), Tam Giang, Thống Nhất (xã Quảng Thái)... lên đến 7 ha.

Ngoài những ưu thế về hiệu quả kinh tế, giống lúa gạo đỏ còn có ý nghĩa rất lớn về mặt xã hội. Do trong sản xuất không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật nên gạo đỏ không nhiễm các chất độc hại. Ngoài ra, trong gạo đỏ có nhiều chất dinh dưỡng phù hợp với việc nấu cháo dinh dưỡng người bệnh, người già nên được người tiêu dùng ưa chuộng.                                   

Đến nay, gạo đỏ huyện Quảng Điền là đã được UBND tỉnh có quyết định công nhận thương hiệu “Gạo đỏ Quảng Điền”. Đây là đòn bẩy giúp cho sản phẩm lúa truyền thống huyện Quảng Điền vươn ra các thị trường. Trong thời gian tới, UBND huyện sẽ có nhiều chính sách hỗ trợ cho các hộ nông dân sản xuất lúa gạo đỏ; đồng thời, vận động nhân dân ở các xã Quảng Thái, Quảng Lợi, Quảng Công, Quảng Ngạn và Quảng An chuyển các chân ruộng bị nhiễm chua mặn sang trồng lúa gạo đỏ. Phấn đấu xây dựng và giữ vững thương hiệu gạo đỏ, một trong nhiều loại đặc sản của quê hương Quảng Điền.

Công Cường