Đêm kiếm tiền... ngày kiếm chữ

Khi tôi chạy về đến đầu thôn Mỹ Thạnh, trong lúc đang dò hỏi đường để đến với lớp học "vỡ lòng” của người già nơi đây, thì bất chợt nghe được những tiếng đọc ê a vọng lại. Đoán ra được đó là tiếng đọc của những người trong lớp học xóa mù chữ, tôi lần theo thì đến được với nhà sinh hoạt cộng đồng của thôn Mỹ Thạnh. Tại đây, một lớp học rất đông đúc với đủ mọi lứa tuổi, nhưng đông đảo nhất vẫn là những người trên 40 tuổi. Để không làm mất đi sự chăm chú nghe giảng của họ, tôi lảng tránh đi chỗ khác, mãi đến lúc giờ nghỉ giải lao tôi mới có dịp trò chuyện với họ. 

Những ngư dân ban đêm lăn lộn với sông nước để mưu sinh, ban ngày đi học vỡ lòng

Ông Nguyễn Vực (52 tuổi) cho biết: "Không gì khổ bằng không biết chữ, có ai viết cho lá thư thì phải nhờ người đọc, làm đơn từ thì nhờ người viết, lấy tay điểm chỉ chứ cũng không biết ký. Có đợt nhận hàng cứu trợ, họ ghi nhăng nhít chữ, chẳng biết gì cả cứ điểm chỉ là điểm thôi. Chừ có lớp học miễn phí, tui đi học ngay kẻo già rồi mà không biết chữ thì xấu hổ lắm. Lúc trước nghèo đói không có tiền đi học đã đành, chừ có cơ hội như ri phải nắm lấy thôi”. Khi đến học với lớp và đánh vật với những con chữ thì hình như họ quên đi tất cả sự mệt mỏi của một đêm lênh đênh mưu sinh trên phá. Trong lớp có những học viên là cả cặp vợ chồng cùng đi học như anh Đường, chị Bê...và nhiều đôi vợ chồng khác. Đang trò chuyện thì nghe tín hiệu vào học, không ai bảo ai, họ lại đi nhanh và ngồi vào đúng vị trí để bắt đầu nghe thầy giáo giảng bài. Lớp học như sôi nổi hơn mỗi khi có ai đó đứng dậy phát biểu hay tranh luận điều gì đó. Do đi học khi tuổi đã lớn nên đôi tay họ không được mềm dẻo như những đứa trẻ, thầy giáo Chính phải cầm những đôi bàn tay chai sần để uốn nắn từng con chữ. Những nét chữ đôi khi chưa rõ ràng lắm nhưng ẩn đằng sau họ là cả một sự vui sướng đến tột độ. Họ có chung dòng tâm sự, viết được cái tên mình đã vui như được cả một mùa tôm vậy.

Toàn thôn Mỹ Thạnh có 186 hộ nhưng có đến 30 hộ nghèo và gần một nửa dân cư mù chữ. Khi tiếp xúc, trò chuyện với họ thì mới biết vì sao họ lại khao khát học chữ đến như vậy. Họ học cái chữ để xua đi cái bóng đêm nghèo đói, lạc hậu. Bởi, theo họ chỉ vì không biết chữ để theo được với sự tiến bộ của xã hội nên mới nghèo khổ. "Bây giờ tôm, cá đã ít đi, phải học biết chữ mà đọc tài liệu, có kiến thức để chăn nuôi, phát triển kinh tế. Lâu nay, tui và bà con làm ăn toàn mày mò theo kinh nghiệm chứ không có là khoa học chi cả”, ông Vực giãi bày.

Đêm đến họ quần quật mưu sinh trên hệ đầm phá Tam Giang để bắt con tôm, con cá đặng kiếm đôi đồng. Còn ban ngày họ lại vật lộn với bảng chữ cái và 4 phép tính cộng, trừ, nhân chia để thoát khỏi sự lạc hậu. Họ đã chứng minh cho tôi thấy rằng, tất cả mọi chuyện sẽ làm được và đều dễ dàng nếu như chúng ta cố gắng. Và, đến bây giờ ít ra họ cũng đã vượt qua được số phận và bước chân ra khỏi cái bóng tối mà đã đeo đẳng họ bấy lâu nay.

Thầy giáo Hồ Quang Chính tận tình chỉ dẫn cho từng người học chữ

Học thầy không đủ tranh thủ học ở con

Thầy giáo Hồ Quang Chính chia sẻ: "Học viên là người nghèo, quanh năm lam lũ với sông nước để mưu sinh. Nhưng khi đi vận động, ai cũng thích đi học. Khi dạy cũng phải ăn nói cho phải lẽ, tế nhị kẻo bà con tự ái không học nữa. Bằng mọi cách, chúng tôi phải cố gắng hết sức để truyền thụ kiến thức cho bà con, chứ không có điều gì xa lạ. Nhiều học viên chăm chỉ học đến nỗi khi học ở đây chưa đủ họ lại về nhà học thêm ở con cái”. Lớp học trên nằm trong mô hình trung tâm học tập cộng đồng được triển khai tại Thừa Thiên - Huế từ năm 2003, thông qua dự án Phát triển cộng đồng RLS (Rosa Luxemburg Stiftung của Đức) nhằm xóa mù chữ cho người dân vùng đầm phá, giúp họ ổn định cuộc sống.

 Học trên lớp không đủ,những học viên này còn học thêm ở con cái 

Thầy Chính cho biết thêm: "Nhiều người vì gánh nặng mưu sinh mà không đến được với lớp học được, nên khi đã biết viết và đọc được tạm ổn thì họ xin phép được học tại nhà mỗi khi rảnh rỗi. Tuy họ không biết chữ nhưng con em họ thì lại biết đọc, biết viết hết nên họ cũng thường xuyên học thêm con cái để nhanh biết.” Ông Hoàng năm nay đã 55 tuổi hóm hỉnh, rằng: "Tui nó cái ni chú đừng cười nhé! Tui học ở đây về nhà tui còn học thêm ở con cái nữa chú ạ. Mình chịu thiệt thòi để cho con cái đi học, giờ về nó dạy mình cũng được chú hè? Xem như nó là thầy giáo của mình vậy.”

Ông Phan Dũ, Giám đốc Trung tâm GDTX huyện Quảng Điền cho biết: "Thấy mọi người ham học và sau 5 tháng phần lớn họ đã biết đọc, biết viết, chúng tôi mừng lắm. Tôi cũng thường xuyên có mặt tại các lớp học để động viên, nhiều lúc đưa ra các phần thưởng nhỏ để khích lệ bà con thi đua học tập”.

ĐĐK