Hiện nay, tình trạng người lái xe máy đã uống bia rượu say lại phóng nhanh vượt ẩu, gây tai nạn giao thông nghiêm trọng là khá phổ biến. Điều này khiến cậu học sinh Trần Đăng Khoa vô cùng trăn trở. Sau khi tìm hiểu và nghiên cứu, Khoa đã sáng tạo ra chiếc “mũ bảo hiểm thông minh” ngăn cản người say lái xe.

Mày mò nghiên cứu "mũ bảo hiểm thông minh”

Trần Đăng Khoa hiện đang là học sinh lớp 12 của trường THPT Phú Bài, (Thị xã Hương Thuỷ, Thừa Thiên – Huế). Từ nhỏ Khoa đã chứng kiến bao cảnh tai nạn giao thông do người uống rượu bia gây ra khiến nhiều người tử vong, nhiều người tàn phế hoặc phải sống thực vật. Điều đó đã thôi thúc cậu học sinh nhỏ quyết tâm tìm cách để ngăn cản người say lái xe.

 Mô hình của chiếc mũ bảo hiểm thông minh, ngăn chặn người say điều khiển xe máy

Lên lớp 11, Khoa đã bắt tay vào thực hiện ước mơ từ thuở nhỏ của mình. Khoa lên Youtube và các trang mạng để tìm một số thiết bị làm giảm tai nạn giao thông do bia rượu, cùng với đó cậu quan sát máy đo nồng độ cồn của cảnh sát giao thông. Sau nhiều đêm suy nghĩ, Khoa chợt nảy ra ý tưởng về một chiếc "mũ bảo hiểm thông minh".

“Em thấy chiếc mũ bảo hiểm luôn là vật bất ly thân của chúng ta khi tham gia điều khiển phương tiện giao thông, và nó lại ở trên đầu nên nó có thể "cảm nhận" được mùi bia rượu của người lái xe. Kết hợp những ý tưởng đó, em đã lên kế hoạch để tạo ra một chiếc mũ bảo hiểm ngăn người say rượu lái xe”, Trần Đăng Khoa chia sẻ.

 Trần Đăng Khoa mày mò sáng chế ra chiếc mũ làm giảm thiểu tai nạn do rượi bia gây ra

Khi đã xác định được ý tưởng, Khoa bắt tay vào nghiên cứu để tạo ra chiếc mũ. Trước tiên, Khoa tìm hiểu về nguyên lý hoạt động của máy đo nồng độ cồn và cấu tạo của một chiếc mũ bảo hiểm thông thường.

Bước tiếp theo, Khoa vẽ phác thảo ra mô hình chiếc mũ bảo hiểm thông minh với các bộ phận như: Bộ cảm biến nồng độ cồn, bộ nhận thu sóng (RS), các Module cảm biến và bảng mạch liên kết mũ với xe.

Vì đây là các linh kiện điện tử nên rất khó tìm ở các cửa hàng, Khoa đã phải tìm mua trên các trang mạng bán linh kiện điện tử và đặt hàng gửi từ Sài Gòn về.

Khoa cho biết, vì đang còn là học sinh nên em phải xin bố mẹ tiền để trang trải cho nghiên cứu của mình. Ngoài ra, Khoa cũng dành dụm thêm tiền ăn sáng để mua thêm linh kiện. Tổng số tiền em đã bỏ ra cho việc nghiên cứu là gần 1 triệu đồng, trong đó cũng có những thiết bị bị chập cháy trong quá trình lắp ráp nên phải mua đi mua lại.

Chia sẻ về quá trình lắp ráp chiếc mũ, Khoa cho biết, từ lý thuyết tới thực hành là vô cùng khó khăn. Em phải trực tiếp tạo nên những bảng vi mạch khép kín, liên kết các bộ phận một cách hợp lý.

Do có những kiến thức không biết nên Khoa đã nhờ thầy giáo Mai Khắc Dũng (giáo viên dạy môn Vật lí tại trường THPT Phú Bài) giúp đỡ, hướng dẫn trong việc tạo ra bảng mạch kết nối từ bộ cảm biến nồng độ cồn, công tắc, mic, camnera với bộ nguồn.

Từ những giúp đỡ của thầy, Khoa ngày đêm mày mò, tìm hiểu các bộ mạch tương tự trên mạng và ghép nối. Dù rất nhiều lần thiết bị chập điện, cháy nổ nhưng Khoa không nản chí mà bỏ cuộc. Khoa tiếp tục nhờ thêm sự giúp đỡ của anh trai hiện đang học Điện tử viễn thông (ĐH Khoa học Huế) để chỉ một số cách liên kết các con chíp điện tử với nhau.

Qua 2 tháng mày mò, Khoa đã thành công trong việc nối mạch trên bảng điện. Sau đó Khoa tiếp tục nối bộ nguồn liên kết với bình ắc quy của xe máy để có thể ngắt điện khi mũ phát hiện người lái xe có nồng độ cồn cao.

“Công đoạn khó khăn nhất của em là việc lắp mạch điện, em phải nhờ các thầy hướng dẫn. Do kiến thức và trình độ hiểu biết chưa sâu nên các con chip nhỏ thường bị cháy, hỏng" - Khoa tâm sự.

Cuối cùng, Khoa đã thành công trong việc tạo ra chiếc mũ bảo hiểm thông minh có thể đo nồng độ cồn. Không dừng lại ở đó, cậu còn mở rộng chức năng của mũ đặc biệt và cải tiến thêm cho thích ứng với điều kiện tự nhiên.

Ông Trần Sỹ Nam, cha của Khoa chia sẻ: “Khoa năm nay lớp 12, đang phải chuẩn bị cho một kì thi đại học trước mắt nên gia đình cũng khuyên cháu rất nhiều lần là tạm gác để lo chuyện học hành. Nhưng thấy cháu đam mê quá, tự cháu liên hệ để làm ra chiếc mũ bảo hiểm đó, nên gia đình cũng nhắc nhở cháu phân bố thời gian giữa học và nghiên cứu, ủng hộ cho cháu về mặt kinh tế để cháu thực hiện ước mơ của mình”.

Khoa cho biết, chiếc “mũ bảo hiểm thông minh” có thể được tạo ra với chi phí linh kiện chỉ vào khoảng 500.000 đồng.

Chiếc mũ thông minh đa chức năng

Nguyên lý hoạt động của chiếc mũ rất đơn giản, khi người say ngồi lên xe máy và đội mũ, công tắc bên trong mũ ép vào đóng kín và khiến tín hiệu đèn phát sáng và còi kêu. Lúc này, hệ thống đã được khởi động.

Nếu người lái xe có uống rượu bia thì trong hơi thở sẽ nó mùi cồn. Bộ cảm ứng nồng độ cồn được gắn trên mũ sẽ phát tín hiệu và tự động ngắt mạch điện được nối với bình ắc quy của xe, khiến xe tự động ngắt máy, không nổ được. Đặc biệt, bộ cảm biến này sẽ có 2 cấp độ:

Nếu như tài xế chỉ uống với một lượng ít, tức là nồng độ cồn vẫn chưa vượt qua ngưỡng cho phép thì tài xế sẽ bị hạn chế tốc độ. Cụ thể, một cảm biến vận tốc sẽ ngăn không cho tài xế chạy quá 30km/h.

Nếu nồng độ cồn vượt quá ngưỡng cho phép, lúc đó bộ xử lí sẽ thực hiện những công việc sau: Ổ khóa không hoạt động; sim 900/908 được gắn ở mũ, dùng thêm định vị GPS để báo tin nhắn về người thân của lái xe để họ có thể đến giúp hoặc ngăn cản lái xe; module âm thanh sẽ nhắc nhở “lái xe không nên lái vào lúc này" và cho biết "hậu quả nếu lái xe ngoan cố”; đèn hậu cũng được bật lên để báo cho người xung quanh biết xe đang dừng, tránh trường hợp gây tai nạn ngoài ý muốn.

 Trần Đăng Khoa đã nhận được nhiều Bằng khen, giấy khen với sản phẩm của mình

Ngoài ra chiếc mũ thông minh còn được cải tiến nhiều chức năng như: Ngăn chặn người tham gia giao thông không đội mũ bảo hiểm; hệ thống chống mất cắp với thiết bị GPS; hệ thống chống ngủ gật; hệ thống báo tai nạn tự động cho gia đình biết.

Hiện Khoa đang tiếp tục nghiên cứu để cải tiến thêm các chức năng hiện đại hơn.

Với những nghiên cứu mang lại lợi ích cho cộng đồng, Trần Đăng Khoa đã nhận được Bằng khen của Trung ương Đoàn với giải khuyến khích cho sản phẩm “mũ bảo hiểm thông minh” và giấy khen của Quỹ Hỗ trợ sáng tạo khoa học Việt Nam cùng nhiều giấy khen khác.

Sản phẩm nghiên cứu của Khoa nếu được nhân rộng thì có thể giảm thiểu được số vụ tai nạn do rượu bia gây nên. Do đây là sáng tạo của cá nhân nên Khoa rất mong muốn có thể đưa mô hình tiến đến thương mại hóa để nhiều người có thể tiếp cận.

Khám phá