Thời gian sống ở Huế tuy không dài, chỉ khoảng 10 năm,  nhưng đó lại là thời gian đặc biệt có ý nghĩa đối với nhận thức khởi đầu của một con người, là thời kỳ đặc biệt quan trọng để hình thành nên nhân cách, lòng yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc của lãnh tụ Hồ Chí Minh, đúng như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nhận định: “Thời gian ở Huế là thời gian Nguyễn Tất Thành lớn lên và bắt đầu đi học, những năm đó là thời gian cực kỳ quan trọng đối với sự hình thành con người Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh”.

Biên niên một số sự kiện Bác Hồ và gia đình những năm tháng sống ở Huế:

Cuối năm 1895, ông Nguyễn Sinh Sắc, bà Hoàng Thị Loan và hai con trai Nguyễn Sinh Khiêm, Nguyễn Sinh Cung (Chủ tịch Hồ Chí Minh) lên đường vào Huế.

Vào Huế, gia đình Chủ tịch Hồ Chí Minh thuê được một gian nhà nhỏ ở đường Đông Ba trong Thành Nội (nay là 112 - Mai Thúc Loan).

 Năm 1898, ông Nguyễn Sinh Sắc thi Hội lần thứ 2, khoa Mậu Tuất không đỗ.

 Cùng năm 1898 Nguyễn Sinh Cung cùng anh theo cha về làng Dương Nỗ dạy học, ở tại nhà ông Nguyễn Sĩ Độ, bà Hoàng Thị Loan vẫn ở lại trong ngôi nhà Thành Nội.

 Cuối năm 1900 bà Hoàng Thị Loan sinh người con thứ 4, đặt tên là Nguyễn Sinh Nhuận (hay còn gọi là Nguyễn Sinh Xin).

Cụm di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở làng Dương Nỗ đã trở thành địa chỉ đỏ, địa điểm về nguồn, giáo dục truyền thống

Cùng thời gian đó ông Nguyễn Sinh Sắc được cử đi làm Đề lại ở trường thi Thanh Hoá.

 Ngày 10/02/1901 (22 tháng Chạp năm Canh Tý) bà Hoàng Thị Loan qua đời trong gian nhà Thành nội, tại Huế. Mộ của bà được đặt tại triền phía tây núi Bân (núi Tam Tầng). Năm 1922, cô Nguyễn Thị Thanh (chị ruột Bác Hồ) trong thời gian bị quản thúc tại Huế đã cải táng mộ mẹ đem về quê nhà.

 Tháng 02/1901 ông Nguyễn Sinh Sắc đem con về gửi cho nhạc mẫu ở làng Hoàng Trù, sau đó quay trở lại Huế dự thi Hội lần 3.

Khoa thi Hội năm Tân Sửu (1901), ông Nguyễn Sinh Sắc đỗ Phó Bảng.

Tháng 5/.1906, Nguyễn Tất Đạt, Nguyễn Tất Thành theo cha vào Huế trong dịp ông Nguyễn Sinh Huy (hay Nguyễn Sinh Sắc) vào kinh đô chờ bổ nhiệm.

Ngày 06/6/906, ông Nguyễn Sinh Sắc được bổ làm Thừa biện Bộ Lễ, trông coi việc học hành ở trường Quốc Tử Giám, với hàm Hàn lâm kiểm thảo tòng thất phẩm.

Khoảng tháng 8/1906, gia đình Chủ tịch Hồ Chí Minh được cấp một gian nhà (gian thứ 19) trong dãy Thuộc viên của triều đình.

Bức tượng người học sinh ưu tú Nguyễn Tất Thành được đặt ở trung tâm khuôn viên Trường THPT chuyên Quốc Học Huế

Năm 1906 - 1908, Nguyễn Tất Thành và Nguyễn Tất Đạt học tại trường Pháp - Việt Đông Ba.

Năm 1908 - 1909, Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Tất Đạt học tại trường Quốc Học.

Tháng 4/1908 Nguyễn Tất Thành tham gia phong trào chống thuế.

Tháng 5/1909, ông Nguyễn Sinh Sắc đi chấm thi ở Bình Định.

Tháng 7/1909, ông Nguyễn Sinh Sắc được thăng chức Tri huyện Bình Khê. Nguyễn Tất Thành cũng rời Huế đi dần vào phía Nam.

Trong những gì từng là gốc rễ của một tâm hồn, một nhân cách, một tư tưởng Hồ Chí Minh, có cả cố đô Huế với thời niên thiếu và tuổi thanh niên của Người. Huế cùng với tình thương và nỗi gian truân của gia đình, với tình nghĩa đồng bào, bà con, lối xóm, với những tác động ngược chiều khác nhau của xã hội và nhà trường đối với một con người mà ngay từ nhỏ đã bộc lộ như một năng lực thiên bẩm, đã góp phần tích cực vào sự nghiệp của một anh hùng dân tộc - một danh nhân văn hoá - Hồ Chí Minh.

Văn Vũ