Tham dự Hội thảo có đồng chí Nguyễn Khoa Điềm - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương; đại diện Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam, các Nhà nghiên cứu và các Nhà báo lão thành qua các thời kỳ; đại diện Hội Nhà báo Việt Nam một số tỉnh miền Trung, các cơ quan báo chí trên địa bàn tỉnh. Đồng chí Nguyễn Thái Sơn - UVTV, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy dự và phát biểu chào mừng Hội thảo.

Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Nguyễn Thái Sơn, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy nhấn mạnh sự ra đời của Báo Dân đã góp phần quan trọng vào thành quả chung của Báo chí cách mạng Thừa Thiên Huế và miền Trung; khẳng định vai trò của Báo Dân trong dòng chảy Báo chí cách mạng Việt Nam. Đồng thời, mong muốn Hội thảo là dịp để các Nhà báo qua các thời kỳ ôn lại truyền thống Báo chí cách mạng Việt Nam và tri ân những Nhà báo cách mạng, để từ đó phát huy hơn nữa vai trò của báo chí cách mạng trong sự nghiệp phát triển mới của Tỉnh nói riêng và đất nước nói chung.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Nhà báo Dương Phước Thu - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, ở Huế, giai đoạn 1930 - 1945, báo chí yêu nước và cách mạng rất khó xuất bản công khai, nhưng bằng cách này, cách khác, những người hoạt động Cộng sản luôn tìm mọi biện pháp để có tờ báo trong tay. Trong thời kỳ Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1936 - 1939), Đảng chủ trương bằng mọi giá phải có báo chí để sử dụng đấu tranh hợp pháp, Đảng chỉ đạo “các cấp đảng bộ phải khuyến khích những người cảm tình, đứng tên ra xin chính phủ (Bảo hộ) cho phép xuất bản những tờ báo công khai. Mỗi một chi bộ phải lập một chỗ “bình dân thư xã” hay có một cơ quan tương đương để mua những sách báo công khai về làm tài liệu nghiên cứu”...

Những người hoạt động cộng sản công khai, nửa công khai ở cả 3 kỳ (Bắc kỳ, Trung kỳ, Nam kỳ) đã quán triệt sâu sắc chủ trương của Đảng trong việc tổ chức ra các tờ báo của Đảng bộ mình. Mặc dù báo chí xuất bản ở Huế rất khó, nhưng sau khi các tờ báo Nhành Lúa, Kinh tế Tân Văn, Sông Hương Tục Bản bị chính quyền Nam triều và Bảo hộ cấm xuất bản, Xứ ủy Trung Kỳ vận động một số dân biểu tiến bộ đứng ra xin phép xuất bản tờ báo lấy tên là Dân. Ngày 06/7/1938, số 1 Báo Dân ra mắt bạn đọc, số lượng ban đầu 5000 tờ, phát hành chủ yếu ở Huế, miền Trung và cả nước; báo ra được 17 số thì ngày 07/10/1938 bị chính quyền Nam triều và Bảo hộ lấy lý do “đăng tin không thiệt” để ra lệnh đóng cửa.

Một điểm đặc biệt là trong 17 số phát hành, nội dung Báo Dân được sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng Cộng sản Đông Dương, thông qua đồng chí Phan Đăng Lưu - Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Xứ ủy được phân công trực tiếp chỉ đạo nội dung. Ngoài ra, tham gia chỉ đạo và biên tập còn có các đồng chí Nguyễn Chí Diễu - Ủy viên Thường vụ Trung ương, Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ; Hải Triều Nguyễn Khoa Văn - Phụ trách công tác tuyên huấn Tỉnh ủy Thừa Thiên; Bùi San - Xứ ủy viên Trung Kỳ; Tôn Quang Phiệt nhà giáo, Trịnh Xuân An nhà thơ và sau này là bổ sung thêm đồng chí Tố Hữu...

Trong khuôn khổ Hội thảo, Ban tổ chức đã nhận được nhiều tài liệu qúy giá và những bài viết của các Nhà báo, các đồng chí lãnh đạo các cấp qua các thời kỳ về việc hình thành tờ Báo Dân cũng như những tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp của các Đảng viên Cộng sản, các nhà báo, nhà thơ từng tham gia viết và biên tập nội dung tờ báo Dân...

Tham luận tại Hội thảo, các đại biểu đều khẳng định, mặc dù tồn tại hơn 3 tháng với 17 số, nhưng Báo Dân là tờ báo công khai có khổ lớn đầu tiên ở Huế và của Xứ ủy Đảng Cộng sản Đông Dương Trung Kỳ trong những năm trước cách mạng tháng 8/1945 và Báo Dân đã đi vào đời sống của thợ thuyền, nhân dân lao động. Báo đã đăng nhiều bài theo chủ trương đấu tranh để thực hiện đường lối Mặt trận Dân chủ ở Huế và Trung Kỳ, đoàn kết các lực lượng quần chúng trong mặt trận thống nhất; giác ngộ chính trị cho hàng vạn quần chúng nhân dân trong công cuộc đấu tranh chính trị rộng khắp từ thành thị đến nông thôn tại miền Trung, góp phần làm nên cuộc cách mạng Tháng Tám vĩ đại của nhân dân ta.

Sự ra đời của Báo Dân đã khẳng định Báo có một chỗ đứng quan trọng trong lịch sử báo chí cách mạng ở Huế - Nơi từng được xem là Trung tâm báo chí của cả nước. Đặc biệt, vai trò của các nhà báo đồng thời là những cán bộ hoạt động cách mạng thời kỳ đó, chính từ thực tiễn cách mạng và coi báo chí là một công cụ đấu tranh đã trở thành những nhà báo cách mạng và những cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng như Nguyễn Chí Diễu, Phan Đăng Lưu, Hải Triều, Bùi San, Tố Hữu...

Sông Hương