- Năm nay tròn 20 năm Việt Nam chính thức gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Ông đánh giá như thế nào về những thành quả của nước ta trong hội nhập văn hóa khu vực?

- ASEAN được hình thành từ năm 1967, đến 1995 Việt Nammới tham gia. Những năm trước đó, chúng ta liên kết quốc tế theo mô hình các nước xã hội chủ nghĩa với nhau và ít liên kết trong khu vực. Khi tình hình chính trị thế giới thay đổi, Đảng ta đã kịp thời có định hướng để Việt Namcó thể hòa nhập khu vực và thế giới toàn diện hơn. Các quốc gia ASEAN có xuất phát điểm văn hóa tương đồng, truyền thống văn hóa tương đối giống nhau... Bản chất của văn hóa là muốn phát triển phải có giao lưu. Trước đây, khi Việt Namchưa gia nhập ngôi nhà chung ASEAN thì trong khu vực chúng ta chỉ giao lưu với các quốc gia láng giềng như Lào, Campuchia. Nhưng 20 năm qua, chúng ta có điều kiện giao lưu văn hóa tất cả các nước trong khu vực. Bên cạnh đó, lượng khách du lịch trong khu vực Đông Nam Á đến ViệtNam ngày càng nhiều. Hơn nữa, chúng ta cũng thấy sự liên kết các quốc gia Đông Nam Á đã tạo thêm sức thu hút đối với thế giới. Hiện nay các cường quốc như Mỹ, Nhật Bản, Nga, Trung Quốc... đều chú ý đến khu vực này, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Điều đó càng tăng thêm “sức mạnh mềm” của các quốc gia Đông Nam Á.

- “Sức mạnh mềm” mà ông nói ở đây cụ thể là gì?

- Tôi cho rằng, văn hóa theo nghĩa rộng bao trùm rất nhiều lĩnh vực. Nếu lấy văn hóa là từ khóa, ta có văn hóa chính trị, văn hóa kinh tế, văn hóa ngoại giao... cho nên không thể phủ nhận sức mạnh của văn hóa trong quá trình hội nhập khu vực cũng như quốc tế. Văn hóa tạo điều kiện tương tác thường xuyên hơn, gần gũi hơn giữa các quốc gia trong khu vực, từ đó tạo ra sự đồng thuận về quan điểm kinh tế, chính trị, xã hội và đem lại sức mạnh cạnh tranh. Khi văn hóa ViệtNamđã hội nhập sâu rộng thì các vấn đề về chính trị, kinh tế trở nên nhẹ nhàng. Ví dụ trong lĩnh vực kinh tế, sự am hiểu văn hóa sẽ tạo điều kiện để các nhà đầu tư hiểu biết đất nước, con người Việt Nam, từ đó quá trình hợp tác, đầu tư sẽ thuận lợi hơn. Bởi vì từ sức mạnh của văn hóa, người ta có thể vượt qua những ngưỡng cửa hay sự khác biệt, thậm chí đối lập nhau về chính trị cũng như nhiều vấn đề khác.

- Trong 20 năm qua, chúng ta đã tận dụng và phát huy được sức mạnh mềm đó như thế nào, thưa ông?

- Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã miễn thị thực để thu hút cư dân các quốc gia Đông Nam Á du lịch Việt Nam. Hoặc trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, chúng ta tạo điều kiện cho sinh viên các nước trong khu vực sang Việt Nam học tập, từ đó họ hiểu về ngôn ngữ Việt Nam, phong tục Việt Nam và góp phần truyền bá văn hóa Việt Nam. Đấy là những việc mà tôi cho rằng trong quá trình hội nhập văn hóa khu vực, chúng ta đã nhận thức và thực hiện rất tốt. Tất nhiên, so với tiềm năng thì chúng ta vẫn có thể phát triển hơn nữa. Nếu như cuối 2015, thực hiện đúng kế hoạch của lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á đề ra là thành lập Cộng đồng ASEAN với bộ máy điều hành hoàn chỉnh, có sự liên kết chặt chẽ về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục và có cơ chế rõ ràng, thì các vấn đề đặt ra trong hội nhập văn hóa càng lớn.

- Để vượt qua những thách thức trong quá trình hội nhập, gìn giữ và làm nổi bật bản sắc văn hóa Việt Nam, theo ông, chúng ta cần phải làm gì?

- Mỗi dân tộc có truyền thống văn hóa, tinh hoa riêng, với những di sản văn hóa lâu đời và chắc chắn có sức lan tỏa rộng rãi. Cho nên, sắp tới bên cạnh quảng bá văn hóa ViệtNam, chúng ta càng phải học tập, tiếp thu văn hóa các nước trong khu vực để bổ sung vào nền văn hóa dân tộc. Nhưng trong quá trình đó, nếu chúng ta không tôn trọng những nét riêng, những đặc thù văn hóa của các quốc gia, cộng đồng dân cư để hướng tới cái chung, thì rất dễ bị hòa tan. Phải có quan niệm, hiểu biết đúng đắn về bản chất văn hóa Đông Nam Á thì chúng ta mới có thể hội nhập sâu rộng và chắc chắn. Ngoài ra, chúng ta phải tăng cường các cuộc gặp gỡ của lãnh đạo nhà nước các cấp, đặc biệt là mở rộng ngoại giao nhân dân, để nhân dân các nước trong khu vực có điều kiện thường xuyên gặp gỡ, giao lưu với nhau. Cần tổ chức nhiều ngày văn hóa ViệtNamở các nước Đông Nam Á cũng như ngày hội các quốc gia Đông Nam Á ở ViệtNam. Đó là những kênh trực tiếp nhất để phát huy sức mạnh hội nhập văn hóa ở khu vực.

- Xin cảm ơn ông !

 Người đại biểu nhân dân