Tại Việt Nam, kể từ năm 1975 đến nay đã qua 7 lần cải tiến kỳ thi tốt nghiệp THPT nhưng chi phí thi còn cao, đặc biệt, vẫn để xảy ra hiện tượng gian lận thi cử như năm học 2017 - 2018. Trên cơ sở đánh giá các xu hướng trên thế giới và quá trình cải cách thi cử của Việt Nam, nhóm nghiên cứu đề xuất 2 phương án đánh giá để công nhận tốt nghiệp THPT cho Việt Nam.

Phương án 1 gồm 2 thành tố. Thành tố 1 là các trường THPT sẽ cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT cho những học sinh đã học xong chương trình THPT và đạt các điều kiện quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD - ĐT). Thành tố 2 là thi tốt nghiệp THPT: Học sinh đã có giấy chứng nhận hoàn thành chương trình học THPT sẽ đăng ký tham dự thi quốc gia để được cấp bằng tốt nghiệp THPT của Sở GD - ĐT. Kỳ thi này được tổ chức 2 - 3 lần/năm, do Sở GD - ĐT chịu trách nhiệm tổ chức và thí sinh được lựa chọn thời điểm thi phù hợp với mình. Kỳ thi được tổ chức tại các trung tâm khảo thí đặt tại các tỉnh thành. Thí sinh chỉ phải thi 3 môn bắt buộc Toán, Văn và Ngoại ngữ nằm trong chương trình lớp 12.

Phương án 2 cũng gồm 2 thành tố. Thành tố 1, các trường THPT tổ chức thi tại trường cho những học sinh đã học xong chương trình THPT theo các đề thi do trung tâm khảo thí chuyên nghiệp của Bộ GD - ĐT thiết kế. Các đề thi này là đề thi thử nghiệm để đánh giá năng lực của học sinh, đồng thời cũng là điều kiện để các trung tâm khảo thí chuyên nghiệp lập ngân hàng câu hỏi đề thi chuẩn hóa. Thời điểm thi do trường bố trí phù hợp với khung thời gian của nhà trường. Học sinh đạt điểm theo quy định sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Thành tố 2 tương tự như phương án 1, tức thí sinh cũng sẽ tham dự thi tốt nghiệp THPT quốc gia để được cấp bằng tốt nghiệp THPT của Sở GD - ĐT. Quyền tự chủ tuyển sinh là của các trường đại học, cao đẳng, nhưng để xét tuyển đại học, cao đẳng thì bắt buộc phải có bằng tốt nghiệp.

Nhóm nghiên cứu đề xuất, mô hình này nên áp dụng từ năm 2024 - là năm mà lứa học sinh chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ bắt đầu tốt nghiệp THPT. Giai đoạn 2024 - 2025, thi trên giấy tại các trung tâm khảo thí chuyên nghiệp đặt tại các tỉnh thành. Thí điểm thi trên máy tính theo mô hình trên đối với những địa phương/khu vực có điều kiện/tự nguyện thí điểm. Đánh giá và công bố công khai các kết quả phân tích việc thi mô hình này cho xã hội. Đề thi trên giấy và trên máy có độ khó tương đương, tuy nhiên sẽ có những khác biệt về cấu trúc bề mặt. Tất cả các thí sinh đạt điểm theo quy định của 2 loại thi này đều được xét và công nhận tốt nghiệp THPT như nhau. 

daibieunhandan.vn