Nỗi lo của các gia đình và xã hội

Hiện nay, với giá SGK dao động từ 50 000 - 150 000 đồng/bộ tùy cấp, lớp học, thông tin liên quan tới giá sách nhận được sự quan tâm lớn từ xã hội mỗi kỳ khai trường. Chỉ cần điều chỉnh tăng một vài nghìn đồng một cuốn sách nhưng con số tổng chi tiêu của xã hội cho SGK sẽ lên tới hàng trăm tỷ đồng và con số này lại gây sóng trên mạng xã hội. Chính vì thế, giá SGK nằm trong danh mục hàng hóa mà doanh nghiệp (nhà xuất bản) phải kê khai giá với Cục Quản lý giá – Bộ Tài chính. “Mỗi điều chỉnh dù nhỏ về giá SGK đều phải được các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cho phép nhằm không ảnh hưởng tiêu cực tới sức mua và đời sống của nhân dân” - PGS.TS. Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) chia sẻ.

Năm 2018, cả nước có gần 17 triệu học sinh, theo danh mục SGK được Bộ GD - ĐT phê duyệt từ lớp 1 đến 12, trung bình mỗi học sinh cần 10,5 bản sách. Nếu tất cả sử dụng SGK mới, số lượng cần in mới là khoảng 170 triệu bản. Để thực hành tiết kiệm, Bộ GD - ĐT khuyến cáo các em học sinh giữ gìn SGK để sang năm, các học sinh lớp sau có thể dùng được. Tuy không phải là “thượng sách” vì nhiều em nhỏ sẽ không có được niềm vui được dùng sách vở mới nhưng điều này giúp cả xã hội tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng và giảm áp lực in ấn lên các nhà in in SGK. Năm nay, dự kiến sẽ có hơn 100 triệu bản sách in mới. Tiếp thu góp ý của xã hội, thực hiện chỉ đạo của Bộ GD - ĐT, để tăng tỷ lệ sử dụng lại SGK, NXBGDVN đã in dòng khuyến cáo: “Hãy giữ gìn SGK để dành tặng cho các em học sinh lớp sau” trên trang 1 của tất cả các cuốn SGK.

Nỗi lo của nhà xuất bản

In và phân phối hơn 100 triệu bản sách là một thách thức lớn không chỉ về khối lượng công việc mà còn cả về chi phí. Một so sánh gần đây cho thấy, giá sách của nhiều nhà xuất bản khác ấn hành đắt hơn so với sách giáo khoa của NXBGDVN. Đơn cử: SGK Ngữ văn lớp 7 (tập 2), giá 7.800đ, 160 trang - đơn giá 49đ/trang. Trong khi đó, cuốn Những bài làm văn mẫu lớp 9 (tập 2) của NXB khác giá 38.000đ, 260 trang - đơn giá 146đ/trang, cao gấp 300% SGK do NXBGDVN in. SGK Hóa học 8, 160 trang, giá bìa 9.600đ - đơn giá 60đ/trang. Cuốn Hướng dẫn ôn tập và kiểm tra hóa học 10 (tập 1) của NXB khác, 192 trang, giá 92.000đ - đơn giá 479đ/trang, cao gấp 800% SGK do NXBGDVN in.

Trong khi đó, với vai trò điều phối toàn bộ hoạt động in ấn sách giáo khoa, NXBGDVN đã tổ chức đấu thầu công khai với hơn 70 nhà in tham gia và chọn ra 55 nhà in đủ tiêu chuẩn chất lượng để in sách với giá công in thấp mà vẫn bảo đảm chất lượng. Trong công đoạn phát hành, NXBGDVN cũng không phải là đơn vị trực tiếp bán sách mà phải thông qua hệ thống đối tác là các công ty sách địa phương, các đại lý cấp dưới nên còn phải chi trả chi phí bán hàng cho các đơn vị phát hành, bởi lẽ hệ thống phát hành ở các địa phương là các doanh nghiệp kinh doanh, chứ không phải do nhà nước chi trả hoạt động.

Theo số liệu của kiểm toán, những năm gần đây để thực hiện được nhiệm vụ chính trị này, NXBGDVN, dù với tư cách đơn vị hạch toán tự chủ, vẫn phải bù đắp cho việc bán sách giáo khoa thấp hơn giá thành trung bình mỗi năm khoảng 40 tỷ đồng. “Tám năm qua giá sách giáo khoa không hề thay đổi. Trong khi đó, hầu hết chi phí sản xuất đều tăng cao. May mắn là chúng tôi có được sự chung tay của nhiều đối tác, chẳng hạn các đơn vị in ấn, chấp nhận in ấn SGK chất lượng cao, chi phí thấp, cùng thực hiện nhiệm vụ được giao”PGS.TS Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập NXBGDVN cho biết. 

Không chỉ nỗ lực để cung cấp SGK giá rẻ cho học sinh cả nước, NXBGDVN còn thực hiện tốt nhiều công tác xã hội. Đó là việc tặng SGK cho con em gia đình  thương binh - liệt sĩ, gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hỗ trợ chi phí vận chuyển sách tới vùng sâu, vùng xa, các vùng giáp biên giới, hải đảo cho các đơn vị mua sách giáo khoa bằng ngân sách nhà nước.

Cần một giải pháp hợp lý

Bảng giá SGK từ lớp 1 đến lớp 12 được tổ chức niêm yết công khai tại các cửa hàng sách của NXBGDVN, các công ty Sách - Thiết bị trường học cả nước và trên webiste của NXBGDVN tại địa chỉ: www.nxbgd.vn, cũng như việc đấu thầu in sách giáo khoa được thực hiện một cách công khai, minh bạch cho các đơn vị in ấn trong cả nước có nhu cầu, đủ điều kiện tham gia đã cho thấy nỗ lực của NXBGDVN trong việc minh bạch hóa giá sách giáo khoa. Thách thức lớn đối với NXBGDVN – một đơn vị hạch toán tự chủ, không hề được nhà nước trợ giá sản phẩm để giải được bài toán vừa đối mặt được với sức ép tăng giá đầu vào (giấy, điện, nhân công, chuyên chở, phát hành,…) mà vẫn thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị là cung cấp đủ sách giáo khoa cho học sinh trước năm học mới 2019 - 2020.

Học tập kinh nghiệm quốc tế, chúng ta có thể nghĩ đến việc mời các tập đoàn lớn tài trợ giảm tải sức ép này lên ngành xuất bản giáo dục và xã hội. Sự tài trợ này có thể bằng nhân công, máy móc, nhà xưởng, chi phí, vận chuyển, phát hành chứ không nhất thiết phải bằng tiền mặt. Sự tham gia ủng hộ, chia sẻ của mỗi hộ gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm chất lượng SGK – một yếu tố quan trọng trong hoạt động giáo dục tại các nhà trường.

daibieunhandan.vn