Học bạ nào cũng đẹp

Từ năm học 2014 - 2015, khối tiểu học áp dụng Thông tư 30 quy định cách đánh giá học sinh. Theo đó, thay hình thức chấm điểm bằng nhận xét; không đánh giá học sinh giỏi, khá và trung bình nữa mà phân thành 3 loại: học sinh xuất sắc toàn diện; học sinh tốt toàn diện; học sinh đạt tốt từng mặt. Không chỉ xét kết quả học tập, cách đánh giá mới còn ghi nhận hoạt động giáo dục khác, vì vậy mà có khen thưởng ở các nội dung như ứng xử thân thiện, biết chia sẻ giúp đỡ bạn bè...

Tuy vậy, ngay từ khi thực hiện Thông tư 30, nhiều người đã lo ngại cách làm này không đánh giá đúng trình độ học sinh, hoặc dẫn tới tình trạng "lạm phát" học sinh giỏi. Nỗi lo giờ hóa thành hiện thực. Với tỷ lệ trên 90% học sinh bậc tiểu học đạt xuất sắc, rất khó phân biệt em nào giỏi thật sự, bởi em nào học bạ cũng được giáo viên phê những lời tốt đẹp. Điểm kiểm tra môn Toán, Tiếng Việt đa số các em đạt điểm 10.

Tình trạng này cũng gây khó cho các trường THCS có tiếng, chỉ tiêu ít nhưng hồ sơ đăng ký nhiều. PGS. Văn Như Cương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Trường phổ thông dân lập Lương Thế Vinh (Hà Nội) cho biết, năm học 2015 - 2016, trường có 600 chỉ tiêu vào lớp 6 nhưng hiện đã có hơn 1.000 em có học bạ 100 điểm (tính tổng điểm 2 môn Toán, Tiếng Việt trong 5 năm tiểu học). Như vậy, Ban tuyển sinh của nhà trường buộc phải loại 40% học bạ đạt điểm tối đa. Điểm 10 nhiều như vậy, theo PGS. Văn Như Cương là không bình thường. Những năm trước, chưa từng xảy ra tình trạng học bạ của học sinh nộp vào trường nhiều điểm tuyệt đối như năm nay.

Lúng túng xét tuyển vào lớp 6

Hầu hết học bạ đều đẹp, vậy đâu là cơ sở để đánh giá đúng năng lực của học sinh? Cho đến nay, nhiều trường vẫn đang lúng túng không biết sẽ phải xét tuyển như thế nào khi tỷ lệ học sinh xuất sắc ở bậc tiểu học cao ngất ngưởng. Một số trường cho biết sẽ xét tuyển dựa trên thành tích các em đạt được ở các cuộc thi kết hợp với học bạ. Tiểu học có nhiều cuộc thi Toán, Tiếng Anh, tin học trẻ trên mạng, văn nghệ. Thành tích các cuộc thi sẽ được quy đổi ra điểm và lấy từ trên cao xuống thấp.

Nếu chỉ xét tuyển theo học bạ, PGS. Văn Như Cương cho rằng, sẽ không chính xác và thiếu công bằng. Vì đề thi đánh giá năng lực học sinh cuối năm do các trường tiểu học ra, thay vì Phòng Giáo dục - Đào tạo ra một đề thi chung như trước. Do đó, mỗi trường ra đề một kiểu, kết quả không thống nhất và chưa đủ cơ sở phân loại học sinh. Tùy mức độ khó của đề mà có trường học sinh rất khó đạt 100 điểm, trong khi một số trường dễ hơn. Khi căn cứ vào kết quả học tập, kết quả thi cuối kỳ để xét tốt nghiệp tiểu học thì không quan trọng, nhưng khi dùng kết quả đó để xét lên bậc học khác thì việc so sánh kết quả học của trường này với trường kia khó bảo đảm công bằng.

Với diễn biến này, năm nay các trường chất lượng khó tuyển được học sinh giỏi mà vẫn bảo đảm yếu tố công bằng, thuyết phục. Các trường tuyển không đúng học sinh đạt chuẩn đã đề ra sẽ ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo, không công bằng với các em có tài năng thực sự. Còn với các em, nếu bị đánh giá "ảo", khi vào môi trường học tập khắt khe liệu có đủ tự tin theo học hay không? Các em có tìm thấy niềm vui trong học tập hay mãi đuối sức trong cuộc đua của người lớn?

Người đại biểu nhân dân