Lần đầu tiên hai nghệ sĩ trống của Nhóm nhạc đương đại Hong Kong được mời tham dự buổi hòa nhạc, mở ra giai đoạn hợp tác mới của Nhóm nhạc đương đại Hà Nội với các đồng nghiệp trong khu vực. Nghệ sĩ Karina Yau chia sẻ sự cảm kích sau buổi diễn: “Chúng tôi đã học được rất nhiều từ nhạc trưởng từng giành hai giải Grammy, cũng như các nghệ sĩ tài năng ở Hà Nội. Chúng tôi thực sự may mắn khi được trở thành một phần của buổi hòa nhạc và công diễn lần đầu tiên tác phẩm lớn của nhà soạn nhạc Vũ Nhật Tân”. 

Trong cả sự nghiệp dài và thành công dành cho nhạc đương đại, từng chỉ huy hơn 40 tác phẩm công diễn ra mắt thế giới, vô số buổi thu âm, nhưng với nhạc trưởng Jeff Von der Schmidt, buổi hòa nhạc cùng Nhóm nhạc đương đại Hà Nội (Hanoi New Music Ensemble) và nhóm Đông Kinh cổ nhạc cuối tuần qua vẫn là một dấu mốc. 3 thế hệ nhạc sĩ đương đại Việt Nam cùng hiện diện trong chương trình, đó là cố nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo - nhà soạn nhạc lừng danh thế giới, người đã khai mở dòng âm nhạc đương đại vào Việt Nam, nhạc sĩ trẻ Lương Huệ Trinh - người được đánh giá cao với “âm nhạc tiên phong”, và Vũ Nhật Tân đại diện cho thế hệ đang dẫn đầu hiện nay. “Tôi quan tâm tới âm nhạc đương đại Việt Nam không phải một thế hệ hay một cá nhân, mà là sự nối tiếp của nhiều thế hệ nhà soạn nhạc trong lịch sử âm nhạc đương đại Việt Nam” - nhạc trưởng Jeff Von der Schmidt nói.

Điều gì nối kết 3 thế hệ nhạc sĩ? Theo nhạc trưởng Jeff Von der Schmidt, có một vài ảnh hưởng về mặt phong cách, nhưng không đáng kể. Tuy nhiên, chắc chắn là cả ba nhạc sĩ đều học sáng tác ở phương Tây, Nguyễn Thiện Đạo học Olivier Messiaen ở Paris những năm 1950, Vũ Nhật Tân học Johannes Fritsch ở Cologne và Chinary Ung ở San Diego những năm 1990 và Lương Huệ Trinh học Georg Hajdu ở Hamburg, vừa tốt nghiệp năm 2018. “Và thực tế không thể tránh khỏi là họ đều khao khát cho âm nhạc Việt Nam”.

Buổi hòa nhạc mở màn với tác phẩm “Jiji” được Lương Huệ Trinh sáng tác dành tặng giáo viên của cô là Georg Hadju, trong đó sử dụng đàn tranh kết hợp với nhạc cụ giao hưởng và điện tử. Tiếp đến là “Tuyến lửa” của cố nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo, sáng tác năm 1968. Theo NSƯT Phạm Trường Sơn - đồng sáng lập Hanoi New Music Ensemble, “trong toàn bộ chuỗi tác phẩm “Tuyến lửa” tái hiện quá khứ hào hùng của dân tộc, sau phần đấu tranh khắc nghiệt để bảo vệ Tổ quốc thì phần cuối nói về hình tượng Phù Đổng Thiên Vương, như phần kết, là khúc khải hoàn”. Nhiều khán giả cảm thấy thú vị với phần xướng ca đầy ám ảnh của nghệ sĩ Thanh Hoài (nhóm Đông Kinh cổ nhạc) ở phần giữa tác phẩm: “Nghìn năm trên dải đất này/ Cũ sao được cánh cò bay la đà/ Cũ sao được sắc mây sa/ Cũ sao được khúc dân ca quê mình” (Khúc dân ca, Nguyễn Duy).

Được chờ đợi là phần trình diễn tác phẩm “Kim - Thủy - Hỏa” của nhà soạn nhạc Vũ Nhật Tân, kết nối thơ hiện đại của Nguyễn Duy vào âm nhạc cổ truyền và đương đại Việt Nam. Trong tờ giới thiệu về tác phẩm này, Vũ Nhật Tân giải thích: Theo thuyết ngũ hành, Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ là cấu thành của vũ trụ. Sự chuyển động biến hóa tương sinh - tương khắc của 5 nguyên tố là nguồn của năng lượng sống. “Ngũ hành” là cuộc nhạc đương đại được góp nên bởi 5 nhân tố: Nhà thơ Nguyễn Duy, nhạc trưởng Jeff Vonder Schmidt, nhạc sĩ Vũ Nhật Tân, Nhóm nhạc Đương đại Hà Nội và nhóm Đông Kinh cổ nhạc. Hội trong duyên tương sinh những giao thoa văn hóa và tri thức thi ca với âm nhạc. Kim - Thủy - Hỏa là ván hai của nhạc cuộc (tác phẩm hoàn chỉnh dự kiến ra mắt năm 2020). Tác phẩm nhạc đương đại đầu tiên được sáng tạo nương vào nguyên lý ứng biến trong cổ thuyết với cấu trúc thuận theo sinh - khắc để vòng chuyển hóa của thanh âm khởi nên những duyên lành và sinh thành năng lượng mới trong sáng tạo.

5 năm đồng hành, vừa là nhà chỉ huy, vừa là cố vấn nghệ thuật cho Nhóm nhạc đương đại Hà Nội, nhạc trưởng Jeff Von der Schmidt hiểu rằng, “ở châu Á, bạn sẽ chẳng đi đến đâu mà không tham khảo những người đi trước. Bạn phải đi theo con đường mà họ đã tạo ra, từ đó tìm ra những đặc điểm riêng của mình trên con đường ấy. Đó là một thế giới quan lành mạnh, kết nối văn hóa lại với nhau theo những cách mới lạ đối với một người phương Tây như tôi”. Chính cái tên của buổi hòa nhạc, tiếng Anh là In the path of the Ancestors (Theo bước tổ tiên) đã nói lên điều đó. Và hành trình cùng Nhóm nhạc đương đại Hà Nội cũng là quá trình ông khám phá những điều mới mẻ như vậy.

Sự sống động của một nền văn hóa được tạo ra bởi sự kết hợp của nhiều nguồn năng lượng sáng tạo. Bản sắc của một nền văn hóa được khẳng định trong sự tiếp dẫn từ ký ức hướng vào tương lai. Với nhạc trưởng Jeff Von der Schmidt, “cách tốt nhất để bảo tồn cái cổ là ủng hộ cái mới”. Đêm hòa nhạc đương đại “Kết và nối” tại Phòng hòa nhạc lớn của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam vừa qua đã minh chứng cho điều đó.

daibieunhandan.vn