Mawlynnong - Ngôi làng sạch nhất châu Á

Cách đây vài năm, Ấn Độ được nhắc đến là nơi đông dân, nhiều khu ổ chuột và thường xuyên bị liệt vào vùng kém vệ sinh trên thế giới. Song ngôi làng sạch nhất châu Á lại nằm tại đây. Đó có thể coi là thành tựu đáng tự hào nhất của Ấn Độ từ Swachh Bharat sau 2 năm phát động.

Trên thực tế, làng Mawlynnong đã từng được tuyên bố là ngôi làng sạch nhất châu Á năm 2003 và sạch nhất Ấn Độ năm 2005. Sau thời điểm phát động chiến dịch, Chính phủ đã tập trung kêu gọi người dân giữ gìn vệ sinh, biến Mawlynnong một lần nữa trở thành ngôi làng sạch châu Á và hình mẫu cho các vùng còn lại trên cả nước. Năm 2015, với nỗ lực không ngừng, Mawlynnong đã trở thành ngôi làng sạch nhất vùng Meghalaya, và giành lại vị trí quán quân châu Á ngay sau đó 1 năm (năm 2016).

Swachh Bharat được coi là bước chuẩn bị cho dịp kỷ niệm 150 năm ngày sinh lãnh tụ Ấn Độ Mahatma Gandhi vào năm 2019. Lấy cảm hứng từ lòng yêu nước, chiến dịch được kỳ vọng sẽ giúp thực hiện mong ước của Mahatma Gandhi về một Ấn Độ tự do, sạch đẹp và phát triển

Các nhà lãnh đạo Ấn Độ cho rằng, giữ sạch đất nước là “yêu nước”. Do đó, người dân Mawlynnong rất có ý thức nỗ lực và nâng cao tinh thần tự giác trong vấn đề này. Phần lớn công lao làm nên ngôi làng sạch nhất châu Á thuộc về chính 600 dân sinh sống tại đây. Việc dọn và giữ vệ sinh tại làng đã trở thành thói quen và trách nhiệm của mỗi người. Túi nilon cũng như thuốc lá bị cấm hoàn toàn. Rác sau khi thu gom sẽ được đưa tới một chiếc hố đào sẵn trong rừng gần làng để phân hủy thành phân bón. Để bảo vệ bầu không khí trong lành,  người dân trong làng cũng thường chọn phương án đi bộ thay vì sử dụng các phương tiện gắn máy, cho dù phải mất 2 tiếng đi bộ mới có thể tới được khu chợ tập trung ở thị trấn gần đó. Tất nhiên, với điều kiện phát triển hiện tại, Thủ tướng Modi không thể yêu cầu các thành phố lớn học tập phương pháp “đi bộ 2 tiếng” để bảo vệ môi trường như người dân Mawlynnong, song hạn chế cũng là hợp lý, nhất là trong bối cảnh hành tinh xanh đang nóng lên từng ngày do hiệu ứng nhà kính từ khí thải.

Không chỉ đem đến cho người dân môi trường sống sạch sẽ, thân thiện với thiên nhiên mà việc giữ sạch Mawlynnong còn biến nơi đây trở thành điểm nóng du lịch của Ấn Độ - nguồn thu nhập chính của cư dân trong làng. Chính phủ sắp tới sẽ còn nhiều điều phải làm hơn nữa tại Mawlynnong để làm sao vừa cân bằng phát triển du lịch với cuộc sống sạch. Bởi sự phát triển tất nhiên sẽ kèm theo mức tăng về số lượng người tới đây cùng những tiện ích phục vụ ngành.

Nỗ lực không ngừng

Để thúc đẩy chiến dịch Swachh Bharat, Chính phủ Ấn Độ đã cho xây dựng giải thưởng cho những đóng góp từ phong trào này. Dựa trên bình chọn từ các phương tiện truyền thông, những tiểu bang thực hiện tốt nhất sẽ giành được giải. Rất nhiều trang web đã được xây dựng nhằm tuyên truyền cho chiến dịch. Thậm chí, có cả cuộc thi làm phim về Swachh Bharat.

Năm 2016, chiến dịch theo đuổi mục tiêu xây dựng “10 biểu tượng mẫu mực”, theo đó kêu gọi làm sạch và duy trì vệ sinh tại các địa điểm du lịch nổi tiếng Ấn Độ. 10 biểu tượng được chọn là những địa điểm đặc biệt của “cái nôi Phật giáo” gồm: Đền Taj Mahah, đền thiêng Tirupati, đền Vàng, lăng Ajmer Sharif, đền Jagannath, nhà ga xe lửa Chhatrapati Shivaji Terminus, khu hỏa táng Manikarnika Ghat, đền Meenakshi và đền Kamakhya. Trong những năm tiếp theo, sẽ nhân rộng thêm 90 khu vực nữa với kỳ vọng dần dần đưa cả đất nước trở thành biểu tượng mẫu mực.

Một mục tiêu khác của Swachh Bharat cũng rất được quan tâm là chương trình nhà vệ sinh công cộng miễn phí cho toàn dân vào năm 2019. Mục tiêu đặt ra trong năm 2016 - 2017 là 739 thành phố hoàn thiện chương trình này. Hiện nó đã được áp dụng tại 405 thành phố trên khắp Ấn Độ.

Tuy nhiên, vấn đề “thiếu - đủ” nhà vệ sinh công cộng hay vấn đề trả phí vệ sinh chưa phải là khó khăn lớn nhất ngăn cản hiệu quả chiến dịch. Điểm mấu chốt là ý thức sử dụng. Chính vì vậy, Thư ký Bộ trưởng Nước sạch và Vệ sinh môi trường Ấn Độ Parmeswaran Iyer cho rằng, mục tiêu chính không phải là xây dựng số lượng lớn nhà vệ sinh mà là hướng dẫn và tuyên truyền người dân sử dụng nhà vệ sinh.  Kể từ khi xuất hiện nhà vệ sinh công cộng, tỷ lệ phụ nữ bị hiếp dâm tại Ấn Độ đã có xu hướng giảm. Đây được cho là bước tiến của Chính phủ trong chính sách bảo vệ môi trường và cũng là bảo vệ phụ nữ.

Thực tế tại Việt Nam, phong trào Vệ sinh yêu nước cũng từng được lãnh tụ Hồ Chí Minh nhắc đến từ năm 1958 trong bài viết kêu gọi toàn dân tham gia hoạt động vệ sinh phòng bệnh đăng trên Báo Nhân Dân. Đến năm 2012, Bộ Y tế Việt Nam cũng phát động phong trào Vệ sinh yêu nước, nâng cao sức khỏe nhân dân. Cùng lúc đó, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam lúc bấy giờ là ông Nguyễn Tấn Dũng đã quyết định lấy ngày 2.7 hàng năm là ngày Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân .

Đại biểu nhân dân