Rủi ro cao

Kết quả các cuộc thăm dò không mấy thuận lợi cho Tổng thống Erdogan và AKP khi tỷ lệ ủng hộ chỉ khoảng 40 - 43%, thấp hơn nhiều mức cần thiết để đảng cầm quyền tự đứng ra thành lập Chính phủ. Các chính đảng thân Kurd vẫn khá được lòng người dân như trong cuộc bầu cử cách đây 5 tháng. Trong khi đó, ông Erdogan không phát tín hiệu điều chỉnh đường lối lãnh đạo, vốn bị chỉ trích là cứng rắn và độc đoán.

Theo các chuyên gia, Tổng thống Erdogan đang chơi canh bạc nhiều rủi ro. Tính chất rủi ro đã được lường trước sau khi AKP buộc phải liên kết với đảng Dân tộc Dân chủ (HDP) thân người Kurd trong mối lương duyên tạm bợ vào tháng 9 vừa qua, để lãnh đạo đất nước trong giai đoạn quá độ. Mức độ rủi ro càng tăng lên sau các vụ khủng bố tại thủ đôAnkaravừa qua. Những thành phần chống đối, trong đó có HDP, đã cáo buộc ông Erdogan đứng đằng sau vụ việc. Bên cạnh đó, đảng AKP của ông Erdogan còn phải đối mặt với những khó khăn kinh tế chồng chất. Chính sách lãnh đạo đất nước với “bàn tay sắt” mà AKP liên tục áp dụng từ hơn chục năm qua không còn thu phục được lòng dân, khi mà kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ liên tục lao dốc. Tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của nước này đang được dự báo ở mức từ 6 - 7 % một năm, nay bị hạ xuống còn từ 4 - 5% trong ít nhất là ba năm tới.

Ngoài bế tắc chính trị trên chính trường trong nước, bất lợi của ông Erdogan đến từ mối đe dọa khủng bố. Vừa qua, với quyết định tham gia liên minh do Mỹ dẫn đầu nhằm chống IS ở Syria, Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành mục tiêu mới của khủng bố mà nhiều khả năng vụ tấn công vừa qua chính là một đòn trả đũa của IS vốn ở ngay sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là cái cớ để phe đối lập chỉ trích chính sách an ninh của AKP và đảng cầm quyền có nguy cơ mất đi tương đối lá phiếu ủng hộ của người dân.

Thêm vào đó là những thách thức phát sinh do dòng người nhập cư từ các nước láng giềng. Theo số liệu chính thức, 1,9 triệu ngườiSyriatrốn chạy khỏi cuộc nội chiến đang tị nạn tại Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng chỉ có rất ít (250.000 người) đang sinh sống tại 25 khu trại tị nạn được Chính phủ xây dựng. Phần đông người tị nạn còn lại cư trú rải rác ở nhiều nơi trên khắp cả nước, khiến gia tăng sự bất bình trong dân bản địa, cho rằng đây là nguyên nhân tỷ lệ phạm tội gia tăng, giá sinh hoạt bị đội lên, đặc biệt là chi phí thuê nhà ở, tạo ra gánh nặng không nhỏ lên hệ thống y tế và mạng lưới an sinh xã hội địa phương.

Thay đổi chiến thuật

Tình hình mới buộc Tổng thống Erdogan phải thay đổi chiến thuật. Sau 13 năm cầm quyền, AKP và ông Erdogan đã nếm thất bại trong cuộc bầu cử tháng 6 vừa qua. Điều này tạm thời trì hoãn ưu tiên của chính khách kỳ cựu này là sửa đổi Hiến pháp, đưa Thổ Nhĩ Kỳ từ chế độ Nghị viện sang chế độ Tổng thống và tăng quyền hạn của người lãnh đạo tối cao. Trong các chiến dịch vận động tranh cử lần trước, Tổng thống Erdogan thường có các bài phát biểu hằng ngày, tuyên truyền về sự cần thiết sửa đổi Hiến pháp, thuyết phục cử tri bỏ phiếu cho AKP để đảng này hội đủ 400 ghế cần thiết tại Quốc hội. Trong chiến dịch tranh cử lần này, tần suất xuất hiện trước công chúng của nhà lãnh đạo ít hơn, nội dung cũng thay đổi khi chỉ đề cập tới an ninh và cuộc chiến nhằm vào các kẻ thù, trong đó có IS, mưu toan hủy hoại Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Erdogan tuyên bố, có nhiều kế hoạch an ninh đang được triển khai dở dang và AKP cần được tạo điều kiện để thực hiện nốt phần còn lại vì lợi ích của người dân.

Theo chuyên gia Sina Ulgen đến từ Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách đối ngoại tạiIstanbul, Tổng thống Erdogan đã thay đổi chiến thuật khi các cuộc cuộc bầu cử vừa qua cho thấy sự can dự vào các chiến dịch vận động tranh cử của ông Erdogan đã phản tác dụng và hủy hoại AKP. Một số chuyên gia khác nhận định, ông Erdogan và Chính phủ đang tìm cách tranh thủ bầu không khí căng thẳng trong nước hiện nay để buộc người dân phải lựa chọn giữa bất ổn và một trật tự được áp đặt. Tuy nhiên, không có nhiều cơ hội để chiến lược này cho phép ông Erdogan khôi phục thế đa số hoàn toàn tại Quốc hội. Lý do là vì Thổ Nhĩ Kỳ là xã hội phân cực nghiêm trọng và cơ hội để mang lại thay đổi chính trị lớn vào thời điểm hiện tại là rất khó.

Theo nhiều nhà quan sát, cuộc bầu cử sẽ lặp lại kịch bản một Quốc hội không có phe nào nắm đa số ghế và các cuộc thương lượng về thành lập chính phủ liên hiệp sắp tới sẽ khó khăn hơn nhiều cách đây 5 tháng. Cũng không loại trừ khả năng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tổ chức tổng tuyển cử trước thời hạn lần thứ ba. Song một số người ủng hộ ông Erdogan cho rằng, bất ổn kéo dài có thể sẽ là nguyên nhân khiến các cử tri muốn quay trở lại thời kỳ Thổ Nhĩ Kỳ được cai trị bởi một chính đảng duy nhất, để chính quyền có thể dễ dàng có những phản ứng cương quyết chống lại chủ nghĩa khủng bố.  Câu trả lời sẽ nằm ở kết quả bầu cử.

Người đại biểu nhân dân