Chứng nhân lịch sử

Tòa nhà lần đầu mở cửa với chức năng tòa Đại sứ Mỹ vào năm 1953, dưới thời Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Đó cũng là năm lãnh tụ Fidel Castro và đồng đội thực hiện một cuộc tấn công vào pháo đài Moncada ởSantiago, mở màn cho cuộc cách mạng giải phóngCubakhỏi sự cai trị của nhà độc tài Fulgencio Batista.

Ngày 1.1.1959, Cách mạngCubathành công, nhà độc tài Batista bị phế truất. Thời điểm này, tòa Đại sứ Mỹ tiếp tục tồn tại như một bằng chứng cho sự hậu thuẫn của Mỹ đối với chế độ độc tài Batista, và là một mối đe dọa tiềm tàng cho Cách mạngCuba. Chủ tịch Fidel Castro khi đó đã gọi tòa Đại sứ Mỹ là một “nơi sản sinh những âm mưu”. Vì thế, khoảng cuối năm 1960, Chủ tịch Fidel Castro yêu cầu tòa Đại sứ Mỹ phải cắt giảm số nhân viên ngoại giao quá đông tại đây. Hành động này đã khiến Tổng thống Mỹ Dwight D. Eisenhower tức giận và quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba vào đầu năm 1961.

Từ đầu năm 1961, Mỹ vàCubahoàn toàn không có đại diện ngoại giao ở mỗi nước. Cùng với đó là chính sách bao vây cấm vận cũng được Mỹ áp đặt chốngCubatừ tháng 10.1960. Trong tình hình đó, Thụy Sĩ, một nước trung lập, đã thay Mỹ quản lý tòa nhà Đại sứ quán và cả khu nhà riêng dành cho Đại sứ Mỹ ở La Habana.

Đến năm 1977, Tổng thống Jimmy Carter lên nắm quyền và bắt đầu có hướng cải thiện quan hệ vớiCuba. “Khu vực lợi ích Mỹ” (USINT) lần đầu tiên được mở tại Cuba, ngay bên trong tòa nhà Đại sứ quán cũ, dưới sự bảo trợ của Đại sứ quán Thụy Sĩ với nhiệm vụ cấp visa, tổ chức các sự kiện văn hóa và duy trì liên lạc giữa 2 nước. 

Không lâu sau khi Mỹ mở cửa USINT,Cubacũng cho xây dựng một tòa nhà ở cạnh tòa Đại sứá, được gọi là “Tòa cao ốc chống đế quốc” (Anti-ImperialistPlaza). Tòa nhà này là nơi thường xuyên diễn ra các sự kiện yêu nước của người Cuba.

Năm 1981, Tổng thống Carter thất cử, Ronald Reagan lên thay, tình hình quan hệ hai nước trở nên căng thẳng hơn. Chính sách bao vây cấm vận càng được siết chặt. Trong một thời gian dài, hoạt động chống pháCubađã được tiến hành có bài bản và hết sức thâm độc như công khai phân phát máy nghe radio tần số ngắn cho người dânCubađể họ nghe những chương trình do Chính phủ Mỹ phát. Năm 2006, chính quyền của Tổng thống George W. Bush đã cho lắp đặt một bảng chữ điện tử trên mặt tiền tòa nhà nhằm cung cấp thông tin kinh tế, xã hội cho đến các thông tin cổ súy “nhân quyền”, “dân chủ”, và những lời bình luận xuyên tạc chính trị nhằm thu hút, dụ dỗ, lôi kéo, làm “chuyển biến” suy nghĩ của người dân Cuba về sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Cuba, về vai trò lãnh đạo của Chủ tịch Fidel Castro. Việc làm này đã gây phản ứng quyết liệt từ phía chính quyềnCuba. Một hàng cờ màu đen đã được dựng lên ngay phía trước mặt tiền tòa nhà để che lấp đi bảng chữ. Năm 2009, bảng chữ điện tử đã phải ngưng hoạt động hoàn toàn, hàng cờ đen trước tòa nhà cũng được hạ xuống.

Lịch sử sang trang

Vào một ngày cuối năm 2014, Tổng thống Mỹ Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro cùng xuất hiện trên truyền hình, tuyên bố chính thức bình thường hóa quan hệ, mở ra một trang hoàn toàn mới cho mối quan hệ giữa hai nước cựu thù.

Đầu năm 2015, quan hệ Mỹ -Cubacó nhiều bước tiến triển tốt đẹp nhờ các động thái tích cực nhằm đẩy nhanh tiến trình bình thường hóa. Một loạt các cuộc đàm phán liên quan đến những hồ sơ gai góc nhất đã lần lượt được tiến hành. Ngày 1.7, Tổng thống Obama thông báo tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng về kế hoạch tái mở cửa Đại sứ quán hai nước vào ngày 20.7.

Trong không khí hân hoan chung của người dân hai nước, tòa nhà Đại sứ quán cũ một lần nữa lại được nói đến, nhưng lần này “lịch sử đã sang trang” khi vào tốëi qua, 20.7 (giờ ViệtNam), Đại sứ quán Mỹ được mở lại  tại La Habana. Thời gian qua, Chính phủ Mỹ tích cực chuẩn bị khôi phục lại chức năng của tòa nhà - tòa Đại sứ Mỹ như đã từng như thế cách đây hơn nửa thế kỷ. Hiện tại, nhân sự làm việc tại USINT gồm 50 nhân viên ngoại giao người Mỹ và khoảng 300 nhân viên người Cuba. Con số này chắc chắn sẽ gia tăng gấp bội để đáp ứng nhu cầu công việc cho Đại sứ quán của cường quốc hàng đầu thế giới.

Người đại biểu nhân dân