Dẫn dắt và truyền cảm hứng

Năm 2015 đánh dấu sự khởi đầu trong chặng thứ hai của quá trình 10 năm làm Thủ tướng của một nước Đức thống nhất và là lãnh đạo quyền lực của Liên minh châu Âu, lục địa thịnh vượng nhất hành tinh. Cho đến cuối năm nay, bà Merkel đã chèo lái con thuyền EU không chỉ vượt qua một mà là hai cuộc khủng hoảng, duy trì được nền hòa bình cho châu lục trong liên tiếp 7 thập kỷ. Bà không chỉ dẫn dắt con thuyền châu Âu mà còn truyền cảm hứng cho cả một cộng đồng.

Cuộc khủng hoảng đầu tiên đó là đồng euro, đồng tiền chung của 19 quốc gia, đứng trên bờ vực nguy hiểm do một thành viên là Hy Lạp phá sản. Giải pháp cuối cùng cũng được đưa ra, sau khi có đủ chữ ký của các thành viên một cách khó nhọc đồng thời là một thuốc thử lòng kiên nhẫn của người Đức, thậm chí họ đã tạo ra một động từ lấy “cảm hứng” từ Thủ tướng, đó là: Merkeling.

Cuộc khủng hoảng thứ hai như một tiếng sét đánh ngang tai đối với toàn châu Âu. Chỉ trong 7 tháng, số người nhập cư trái phép tới châu Âu đã lên tới gần 340.000 người, tăng 270% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đối mặt với làn sóng nhập cư, trong khi nhiều nước chọn áp dụng tăng cường an ninh biên giới, lập hàng rào chắn… thì Thủ tướng Merkel, người vẫn được mệnh danh là “bà đầm thép” của nước Đức đã khiến cả thế giới sững sờ trước quyết định chính trị đậm tính nhân văn: Tái khởi động hệ thống tiếp nhận người tị nạn tại Munich và Đức chào đón tất cả người tị nạn, bất kể họ đã đặt chân đầu tiên tới nước nào ở châu Âu. Với quyết định trên, Đức đã trở thành quốc gia đầu tiên trong EU đình chỉ nguyên tắc năm 1990 về việc người di cư chỉ được xin tị nạn tại quốc gia đầu tiên họ đặt chân đến. Chính phủ Đức thu hồi toàn bộ quyết định trục xuất ngườiSyria. Tại thời điểm đó, bà Merkel đã cho cả thế giới thấy hình ảnh một nước Đức gần gũi, thân thiện, bác ái và nhân văn khi người dân Đức tới gaMunich chào đón người tị nạn; kèm theo đó là những bao tải lương thực, thuốc men và chăn ấm do chính người địa phương đóng góp.

Đối với bà, quyết định mở cửa cho người tị nạn là một bước đi mạo hiểm trong sự nghiệp. Nhưng một điều không thể phủ nhận được rằng hành động rộng lượng, hào phóng, cởi mở của người Đức, một đất nước vốn chìm trong quá khứ, đã lan tỏa khắp châu Âu và sau đó là cả thế giới. Không một lãnh đạo nào ở châu Âu tại vị lâu hơn thế hay nói cách khác là có sức ảnh hưởng mạnh hơn thế trong một thế giới bị ngăn cách bởi những rào cản vô hình.

Không chọn con đường dễ dàng

Trên trang bìa số báo đặc biệt vinh danh Merkel, TIME đã đăng tải bức hình phác họa bà với dòng chữ: “Vị Thủ tướng của thế giới tự do”.

TIME đánh giá bà Merkel luôn can thiệp mạnh mẽ mỗi khi có một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng đe dọa châu Âu. “Nguy cơ Hy Lạp vỡ nợ đe dọa sự tồn tại của khối đồng euro. Cuộc khủng hoảng di cư và tị nạn thách thức nguyên tắc biên giới mở. Và vụ tắm máu ởParisdẫn tới phản ứng đóng cửa, xây tường và không tin cậy bất cứ ai. Và mỗi lần như vậy bà Merkel đều can thiệp. Đức cứu trợ Hy Lạp theo các điều kiện nghiêm khắc của bà. Đức chào đón người tị nạn và coi họ là nạn nhân của Hồi giáo cực đoan, chứ không phải là mầm mống lan truyền cực đoan. Và Đức chỉ triển khai binh sĩ ra nước ngoài trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Người ta có thể bất đồng với bà ấy, nhưng bà ấy không hề chọn con đường dễ dàng” - TIME khẳng định.

Bà Merkel 35 năm đầu của cuộc đời ở Đông Đức. Khi trưởng thành, bà sống ở phía Tây Berlin và sự kiện xây dựng Bức tường Berlin năm 1961 đã trở thành ký ức chính trị đầu tiên trong cuộc đời của bà. Khi Bức tường sụp đổ năm 1989, bà Merkel hội tụ đủ phẩm chất cần thiết của một người làm chính trị phía Đông khi đó: kiên nhẫn, ôn hòa, nghiêm khắc, thông minh, kín đáo nhưng rất mạnh mẽ. Và từ đó bà Merkel đã thay đổi không chỉ cuộc sống của mình mà còn cả một tiến trình lịch sử. Trong khi phần lớn thế giới đang còn tranh luận về sự cân bằng giữa an toàn và tự do, bà Merkel đã kêu gọi nước Đức và cả thế giới tin vào các nền văn minh vĩ đại, được xây dựng bằng những cầu nối, chứ không phải những bức tường ngăn cách, và rằng chiến thắng các cuộc chiến là không chỉ trên chiến trường mà cả ngoài chiến trường. TIME bình luận, việc có cả một quá khứ gắn với “bức tường” có thể đã thôi thúc bà có ý thức về việc xây những “cây cầu”, không phải giữa châu Âu với Trung Đông, giữa nước giàu với nước nghèo, mà giữa lòng người với lòng người.

Thủ tướng Merkel là người phụ nữ thứ tư được TIME phong tặng danh hiệu trên kể từ năm 1927 và là đại diện nữ giới đầu tiên trở thành Nhân vật của năm trong vòng 29 năm qua. Năm ngoái, vinh dự trên được trao cho các thầy thuốc chống chọi với cơn bùng phát dịch bệnh Ebola ở miền Tây châu Phi.

Đại biểu nhân dân