Một trải nghiệm khác…

Justin Trudeau đặt chân đến Trung Quốc lần đầu tiên vào năm 1983, khi 11 tuổi, cùng cha trong chuyến công du chính thức tới Bắc Kinh để thảo luận về thỏa thuận giải trừ vũ khí hạt nhân - sáng kiến do Canada đề xuất. Lần thứ hai, Trudeau trở lại Trung Quốc là năm 1990, cũng với cha và anh trai Alexandre, tới thăm Vạn lý trường thành. 5 năm sau, Trudeau trở lại Bắc Kinh lần thứ ba với một số người bạn đại học trong chuyến du lịch vòng quanh thế giới. Nhưng hôm nay, ông Trudeau sẽ bắt đầu chuyến công du Trung Quốc lần đầu tiên với tư cách Thủ tướng, cùng phu nhân Sophie Grégoire Trudeau và con gái Ella-Grace. Đây sẽ là một trải nghiệm rất khác, với những nhiệm vụ rất khác của tân Thủ tướng.

Theo kế hoạch, ngoài sự kiện tham dự hội nghị Nhóm G20 tại Hàng Châu, ông Trudeau sẽ có các cuộc gặp song phương với giới lãnh đạo cấp cao Trung Quốc, trong đó có Chủ tịch Tập Cận Bình. Đặc biệt, ông sẽ làm khách của Thủ tướng Lý Khắc Cường trong một buổi tiệc tối phi chính thức. Một quan chức Canada cho biết, lời mời này “khá bất thường” nhưng là “dấu hiệu tích cực” cho thấy người Trung Quốc đặc biệt coi trọng chuyến thăm. 

Cư dân mạng Trung Quốc cũng mong muốn được xem những ảnh đời thường của ông Trudeau với dân chúng địa phương, cũng như giao lưu qua mạng xã hội với họ như thường làm kể từ khi được bầu vào cương vị Thủ tướngCanadahồi năm ngoái. Một quan chức Chính phủCanadacho biết ông Trudeau có tài khoản WeChat và Weibo; suốt chuyến công du, ông cũng sẽ sử dụng những công cụ mạng này.

Nếu mọi thứ theo đúng kế hoạch, ông Trudeau sẽ “hâm nóng” mối quan hệ Trung Quốc -Canada, vốn khá nguội lạnh dưới thời cựu Thủ tướng Harper. Tuy nhiên, đây sẽ không phải là một chặng đường bằng phẳng, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng tham vọng trong những yêu sách liên quan đến ngoại giao, thương mại và lãnh thổ. Khi tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Hàng Châu vào tuần tới, ông Trudeau và các nhà lãnh đạo khác sẽ bắt gặp một thế hệ lãnh đạo mới ở quốc gia phương Đông đang háo hức muốn buộc thế giới “quy thuận” theo những tiêu chuẩn và tham vọng của mình. Việc Bắc Kinh mới đây lên kế hoạch áp dụng những quy định mới đối với dầu canola của Canada nhập vào thị trường Hoa Lục, có thể gây thiệt hại chừng 2 tỷ dollar Canada mỗi năm cho ngành xuất khẩu hạt có dầu của Canada sang Trung Quốc, được dự đoán sẽ phủ bóng đen lên chuyến thăm.

Vị Thủ tướng trẻ tuổi của Canada cũng sẽ phải cân nhắc thận trọng trong việc cân đối giữa mục tiêu tăng cường hợp tác kinh tế với những mối quan ngại và áp lực khác trong nước, nhất là khi người dân “xứ sở lá phong” vẫn chưa quên sự cố ngoại giao mới đây của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hồi tháng 6. Trong chuyến thăm đó, Chính phủ và ngành ngoại giaoCanadađã bị một phen mất mặt khi không kịp phản ứng trước thái độ trịch thượng của ông Vương Nghị đối với một nữ phóng viênCanada. Tất nhiên sau đó, Thủ tướng Trudeau đã bày tỏ thái độ “không hài lòng” trước sự cố hy hữu này, nhưng nhìn chung dư luận vẫn cho rằng, đây chỉ là phản ứng yếu ớt và có phần lép vế củaCanada. Những bất bình trong dân chúng và sức ép đối với Chính phủCanadacàng tăng lên sau khi có tin Ngoại trưởng Vương Nghị đã nằng nặc đòi gặp bằng được Thủ tướng Trudeau trong chuyến thăm.

… với sứ mệnh khác

Mặc dù có đôi chút gập ghềnh trong thời gian qua, nhưng nhìn chung quan hệCanada– Trung Quốc vẫn có nhiều triển vọng do cả hai bên đều đang nhìn thấy ở nhau những cơ hội.

Chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 8 ngày của ông Trudeau sẽ hướng đến những lời hứa kinh tế ở quốc gia phương Đông, vốn đang thay đổi mạnh mẽ. Thay vì tiếp tục là “công xưởng của thế giới” với nguồn hàng và nhân công giá rẻ, giờ đây, Trung Quốc đang chứng tỏ là một xã hội tiêu dùng với nhu cầu của hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu mới. Để giữ đúng cam kết thúc đẩy nền kinh tế Canada phát triển, Chính phủ của đảng Tự do cần tìm “người mua” nhiều hơn cho hàng hóa, dịch vụ Canada và Trung Quốc là một thị trường tiềm năng.

Còn về phía Trung Quốc, nước này cũng rất muốn đẩy mạnh quan hệ với Canada, coi đây là cửa ngõ mới vào khu vực Bắc Mỹ trong tương lai, khi mà quan hệ Mỹ - Trung sẽ khó thuận lợi như trước. Cộng đồng doanh nghiệp Trung Quốc và Canada đều kỳ vọng, ông Trudeau sẽ là người cởi bỏ những rào cản trong kinh doanh mà Chính quyền tiền nhiệm Haper áp đặt; đưa mối quan hệ chính trị, thương mại giữa hai nước trở về giai đoạn tốt đẹp như dưới thời cha của ông, cố Thủ tướng Pierre Trudeau, người được coi là đặt nền móng cho quan hệ song phương khi công nhận Chính quyền Cộng sản Trung Quốc. Đây cũng là lý do, ông Trudeau đặc biệt được giới chức Bắc Kinh chào đón.

Hiện tại, hai nước đang thảo luận rất tích cực về dự án xây dựng đường ống dẫn dầu phía Tây, đưa dầu cát của Canada ra các cảng biển Thái Bình Dương để bơm thẳng lên tàu chở về Trung Quốc, điều chắc chắn không thể thực hiện dưới thời Thủ tướng Harper.

Với những thuận lợi trên, có thể thấy, chuyến thăm không chỉ là dịp để hai bên “xây dựng lòng tin”, mà còn là điểm khởi động tiến trình thảo luận FTA song phương. Hiện tại, Trung Quốc đã để ngỏ cánh cửa cho thỏa thuận này, trong khi Canada cũng tuyên bố sẽ tiếp cận vấn đề một cách thận trọng, mặc dù trong chuyến thăm đầu tiên này, Thủ tướng Canada đã đánh tiếng rằng ông chưa vội vàng theo đuổi một thỏa thuận thương mại bởi đó sẽ là nhiệm vụ của các cuộc gặp khác giữa Canada và Trung Quốc. Điều đó cho thấy, đây có thể là chuyến thăm Trung Quốc lần thứ 4 trong cuộc đời ông Trudeau nhưng chắc chắn chưa phải chuyến thăm cuối cùng để hiện thực hóa những dự định hợp tác với Trung Quốc”.

Đại biểu nhân dân