Phe đối lập tập hợp lực lượng

Trong ngày cuối cùng của tháng 7, thủ lĩnh hai đảng đối lập lớn nhất là đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) và đảng Duy tân Nhật Bản (JIP) đã xác nhận kế hoạch thành lập liên minh. Quyết định trên là nhằm tạo dựng một lực lượng đủ lớn để thách thức LDP cầm quyền của Thủ tướng Shinzo Abe trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp vào mùa Hè 2016. Điều này có ý nghĩa quan trong khi nội bộ JIP tồn tại nhiều mâu thuẫn và chia rẽ.

Động thái trên diễn ra ngay sau khi hai nhân vật chủ chốt trong JIP là ông Ichiro Matsui - Tỉnh trưởng tỉnhOsaka, đồng thời là người đồng sáng lập JIP, và ông Toru Hashimoto - Thị trưởngOsaka- cố vấn tối cao, đã rút khỏi đảng hồi tuần trước. Hai nhân vật này đã tuyên bố thành lập đảng mới trong tháng 10 và lôi kéo 20 nghị sĩ tham gia. Ông Hashimoto cũng tuyên bố sẽ từ chức thị trưởng sớm hơn 3 tháng so với nhiệm kỳ, kết thúc vào tháng 12 tới, để dành thời gian cho việc thành lập đảng mới với nền tảng là Hội Duy tân Osaka - tổ chức chính trị do ông lãnh đạo.

DPJ là đảng đối lập lớn nhất tại Nhật Bản và JIP là đảng đối lập lớn thứ hai. Hiện JIP chiếm 40 ghế tại Hạ viện và 11 ghế ở Thượng viện, trong khi số ghế của DPJ ở 2 viện trên lần lượt là 72 và 58. Chủ tịch JIP  Yorihisa Matsuno cho rằng với việc liên minh với DPJ, đảng này vẫn có thể chiếm gần 100 ghế tại Hạ viện mà không cần tới những người muốn gia nhập đảng mới của Thị trưởng Osaka Hashimoto.

Bất đồng nội bộ JIP giữa các đảng viên tại Osaka với các khu vực khác trở nên nghiêm trọng trong tháng 8 vừa qua khi Tổng thư ký JIP Mito Kakiawa ủng hộ một ứng cử viên tham gia cuộc bầu cử thị trưởng tại tỉnh Yamagata sắp tới, trước khi JIP đưa ra quyết định chính thức về vấn đề này. Tỉnh trưởng Ichiro, nguyên cố vấn cấp cao của JIP, cũng đã rút khỏi đảng này cùng với ông Hashimoto, đồng thời kêu gọi Tổng thư ký JIP Kakiawa từ chức.

Thách thức chồng thách thức

Giới quan sát đã dự đoán về khả năng JIP xích lại gần hơn với DPJ và cho rằng điều này đặt ra những thách thức không nhỏ khi uy tín của Thủ tướng Abe và LDP có phần suy giảm liên quan tới triển vọng kinh tế ảm đạm, chính sách an ninh quốc phòng và phát triển điện hạt nhân gây tranh cãi trong nước.

Theo kết quả thăm dò dư luận mới nhất, 81,4% người dân Nhật Bản phản đối gói dự luật an ninh, trong khi chỉ có 14,2% người ủng hộ. Các cuộc biểu tình phản đối và yêu cầu bãi bỏ văn kiện này vẫn tiếp diễn trong những ngày qua trên khắp nước Nhật. Riêng tại Thủ đô Tokyo, trong ngày 30.8 vừa qua, hơn 120.000 người biểu tình tập hợp trước tòa nhà Quốc hội ở trung tâm Thủ đô. Tham gia cuộc biểu tình rầm rộ này có một số lãnh đạo đảng đối lập ở Nhật Bản, vốn cho rằng gói dự luật an ninh trên “vi Hiến”, đồng thời hối thúc Thủ tướng Abe rút lại dự luật.

Nếu được Quốc hội thông qua, dự luật an ninh sẽ chính thức hiện thực hóa quyết định của Chính phủ Nhật Bản hồi tháng 7.2014, cho phép nước này thực thi quyền phòng vệ tập thể ở nước ngoài, trợ giúp Mỹ và các nước đồng minh khác trong trường hợp các nước này bị tấn công vũ trang. Đây là thay đổi lớn đối với chính sách an ninh của Nhật Bản sau Chiến tranh Thế giới II.

Trong khi đó, người dân Nhật Bản cũng tỏ ra không mặn mà với kế hoạch tái khởi động chương trình điện hạt nhân của Chính phủ. Theo kết quả thăm dò dư luận trong tháng trước, có đến 57% trong tổng số người được hỏi phản đối kế hoạch kích hoạt lại hoạt động của nhà máy điện hạt nhânSendaiở tỉnhKagoshima, trong khi tỷ lệ ủng hộ chỉ chiếm 30%. Bản thân trong nội các của ông Abe  cũng có nhiều ý kiến chỉ trích với 38% phản đối. Nguyên nhân là bởi người dân chưa thể quên thảm họa kép động đất - sóng thần hồi năm 2011 kéo theo sự cố hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử nước này.

Không dừng ở đó, việc nền kinh tế Nhật Bản trong quý II/2015 giảm 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái do tiêu dùng giảm và xuất khẩu yếu đã làm dấy lên hoài nghi về chính sách “Abenomics”. Giới phân tích cho rằng số liệu GDP sụt giảm được đưa ra vào thời điểm không thích hợp đối với ông Abe và Chính phủ của ông, vốn đang nhận được tỷ lệ ủng hộ trong công chúng thấp nhất từ trước đến nay, chỉ ở mức 30%, sau khi ông thúc đẩy Quốc hội thông qua dự luật an ninh đi ngược với Hiến pháp hòa bình.

Trong bối cảnh đó, việc hai chính đảng đối lập hàng đầu liên kết khiến tình thế của Thủ tướng Abe và đảng LDP cầm quyền thêm nhiều khó khăn. Dù thời gian từ nay tới cuộc bầu cử quốc hội năm tới còn khá dài, song liên minh đối lập chắc chắn sẽ tận dụng triệt để những điểm yếu của LDP để hướng mũi nhọn dư luận chỉ trích nhằm củng cố vị thế.

Người đại biểu nhân dân