Bất đồng Iran - Ảrập Xêút

Thực tế nêu trên hoàn toàn trái ngược với không khí lạc quan trước thềm hội nghị khi tất cả thành viên thuộc Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) trừ Iran, đều tham gia Thỏa thuận Doha. Theo Dự thảo Thỏa thuận được tiết lộ trước đó cho thấy, các nước nhất trí đóng băng sản lượng dầu ở mức không quá mức của tháng 1.2016 và thời gian đóng băng sẽ kéo dài tới ngày 1.10 tới. Theo Bộ trưởng Năng lượng Azerbaijan Natig Aliyev, dù Thỏa thuận không có bất cứ cơ chế kiểm soát nào, nhưng mức sản lượng như vậy phù hợp lợi ích chung của các bên. Tuy nhiên, hội nghị đã bị trì hoãn vài giờ sau khi khai mạc do một số nước đã thay đổi lập trường ngay trước khi hội nghị bắt đầu.

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh Ảrập Xêút và Iran đang có nhiều bất đồng sâu sắc. Iran không tham dự cuộc họp và tuyên bố không tham gia bất kỳ kế hoạch đóng băng sản lượng nào cho đến khi khôi phục được mức khai thác như trước khi bị cấm vận (4 triệu thùng/ngày, nhưng tháng 3 vừa qua mới đạt 3,3 triệu thùng/ngày). Trong khi đó, Ảrập Xêút tuyên bố sẽ không chấp nhận việc đóng băng sản lượng nếuIrankhông có hành động tương tự. Kết quả là sau 6 giờ thương lượng, các nước đều tuyên bố rằng họ cần “thêm thời gian” để tham vấn. Thời điểm diễn ra cuộc họp tiếp theo cũng chưa được ấn định.

Thị trường đã ngay lập tức phản ứng với kết quả đáng thất vọng của cuộc họpDoha. Tại châu Á, giá dầu thô ngọt nhẹ Mỹ (WTI) giao tháng 5.2016 đã có lúc giảm 2,2 USD xuống còn 36,16 USD/thùng. Trong khi đó, giá dầu Brent Biển Bắc giao tháng 6 cũng giảm 2,23 USD (tương đương 5,17%) xuống còn 40,87 USD/thùng.  

Tương lai mờ mịt

Trước cuộc họp này tạiDoha, OPEC đã hạ dự báo về sức tăng nhu cầu tiêu thụ dầu thế giới trong năm nay và dự báo sẽ còn tiếp tục giảm hơn nữa. Dầu thô mất khoảng 60% giá trị kể từ giữa năm 2014 trong bối cảnh nguồn dư cung lớn mà nguyên nhân được cho là do hoạt động sản xuất dầu mỏ phi truyền thống tăng cao, trong đó có dầu khí đá phiến của Mỹ, và do OPEC từ chối cắt giảm sản lượng hồi tháng 11.2014. Các nước sản xuất dầu đã bị thiệt hại hàng trăm tỷ USD, dẫn đến tình trạng thâm hụt ngân sách lớn và phải buộc áp dụng các biện pháp khắc khổ, nhất là các nước vùng Vịnh.

Bất chấp những thiệt hại của các nước vùng Vịnh, việc cắt giảm sản lượng khó trở thành hiện thực bởi những năm gần đây các nước sản xuất dầu ở vùng Vịnh đều tích cực tăng sản lượng khai thác. Giá dầu thấp không làm Ảrập Xêút nhụt chí, ngược lại còn làm nước này càng thêm quyết tâm tăng cường khai thác. Theo hãng tin Bloomberg, Ảrập Xêút đang thúc đẩy mở rộng mỏ dầu Khurais, tới năm 2018 sẽ hoàn thành, giúp sản lượng tăng thêm 300.000 thùng/ngày. Thống kê của trang Oilprice.com cho thấy số giàn khoan dầu nước này từ năm 2014 bắt đầu tăng mạnh, từ 58 chiếc lên 67 chiếc hiện nay. Một thành viên quan trọng khác của OPEC làKuwaitcũng đang tích cực tìm cách nâng sản lượng. Phát biểu tại một hội nghị vừa diễn ra, Giám đốc điều hành Công ty Dầu mỏ Kuwait Jamal Jaafar cho biết Kuwait hy vọng trong năm nay hoặc muộn hơn là vào năm 2017 sẽ nâng sản lượng khai thác từ mức 3 triệu thùng/ngày lên mức 3,165 triệu thùng/ngày.

Thỏa thuận thất bại đã làm tan vỡ giấc mơ đóng băng sản lượng. Nhưng ngay cả khi đạt được, việc không có cơ chế kiểm soát sẽ khiến Thỏa thuận khó mang lại bất cứ sự thay đổi thực chất nào đối với nguồn cung dầu. Mấu chốt vấn đề vẫn là không nước nào muốn thị phần của mình giảm xuống. Vì thế, cuộc chiến dầu mỏ sẽ còn kéo dài. Nhiều nước có thể đã xác định rõ điều đó, cho nên, đã sớm bắt tay chuẩn bị cho “thời đại hậu dầu mỏ”.

Đại biểu nhân dân