Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay Nga: Điểm nóng sẽ càng thêm nóng!
Cập nhật lúc : 08:16 11/07/2015
Trước kia, giới phân tích từng cảnh báo vấn đề Syria là mối đe dọa trực tiếp đến mối quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Nay, thực tế có vẻ được chứng minh khi máy bay Su-24 của Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi hôm 24.11. Có nhiều lý do dẫn tới thảm kịch trên, và thảm kịch đó cũng có thể là khởi nguồn của nhiều hỷ - nộ trong quan hệ Nga - Thổ nói riêng và khu vực Trung Đông nói chung.
Theo Tổng thống Nga Vladimir Putin, chiếc máy bay bị bắn hạ bởi tên lửa không đối không phóng từ máy bay F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ ở địa điểm cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ chỉ khoảng 4km. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cho đến nay vẫn đang tranh cãi về việc máy bay Nga bị bắn hạ khi đang ở không phận Syria hay đã vi phạm vùng lãnh thổ trên không của Thổ Nhĩ Kỳ. Trên thực tế, trước khi vụ việc xảy ra, vùng biên giới trên không và trên bộ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria luôn trong tình trạng căng thẳng. Và Ankara có lý do để hành động như vậy.
Động cơ của Ankara
Thứ nhất, với việc gây ra một rắc rối “nho nhỏ”, Thổ Nhĩ Kỳ có cớ để thúc đẩy việc thiết lập vùng cấm bay tại biên giới với Syria và một vùng đệm ở miền Bắc Syria. Thiết lập một vùng cấm bay là điều mà Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng thực hiện từ năm 2012 nhằm tạo một khu vực đặc biệt an toàn để phục vụ các hoạt động hỗ trợ hậu cần và quân sự cho phiến quân chống Chính quyền Assad ở vùng biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria. Tháng 6.2012, sau khi một máy bay do thám của Thổ Nhĩ Kỳ bị hệ thống phòng khôngSyriaở biên giới bắn hạ,Ankarađã triển khai những quy định mới, khẳng định không quân nước này sẵn sàng đánh chặn và tấn công các máy bay vi phạm không phận của mình. Sau khi Mỹ và liên quân triển khai can thiệp quân sự tại Syria, tầm ảnh hưởng của Chính quyền Damascus ngày càng suy yếu, đỉnh điểm là ông Assad chỉ còn nắm trong tay chưa đến 1/3 lãnh thổ Syria. Song, mọi chuyện đã thay đổi khi Nga quyết định can thiệp vàoSyria. Trong chuyến thăm Brussels (Bỉ) hồi tháng 10 vừa qua, Tổng thống Erdogan đã thảo luận với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk về việc thiết lập một vùng cấm bay và vùng an toàn dọc biên giới vớiSyria. Tuy nhiên, Nga đã phản đối mạnh mẽ yêu cầu này và cho rằng đây là điều trái với Hiến chương Liên Hợp Quốc cũng như luật pháp quốc tế.
Thứ hai, Thổ Nhĩ Kỳ nhận thấy rằng hành động quân sự của Nga tại Syria đang làm xáo trộn các quân bài và chiến lượcSyriacủa ông Erdogan.MoscowvàAnkarakhông có chung quan điểm về tương lai của Tổng thống Assad, cũng như về mục tiêu thực sự của Nga tạiSyria. Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại việc Nga nhúng tay quá sâu vào cuộc nội chiến Syria sẽ càng khiến vấn đề người tị nạn trở nên phức tạp. Thổ Nhĩ Kỳ đang là nơi lưu trú của khoảng 1 triệu ngườiSyriachạy trốn khỏi nghèo đói và xung đột. Với sự can thiệp của Nga, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục là nơi trung chuyển của nhiều đối tượng do vị trí địa lý đặc thù.
Nảy sinh thêm xung đột?
Vụ máy bay Nga bị bắn hạ cũng tạo ra nhiều nguy cơ cho quan hệ song phương Nga - Thổ cũng như tình hình khu vực Trung Đông. Tổng thống Nga Putin đã gọi hành động của Thổ Nhĩ Kỳ là “cú đánh sau lưng”, và rằng sự kiện này vượt xa khỏi khuôn khổ cuộc chiến chống khủng bố. Ông nhấn mạnh: “Mặc dù chúng tôi cùng với các đối tác Mỹ đã ký kết hiệp định về cảnh báo sự cố trên không song điều đó vẫn xảy ra dù Thổ Nhĩ Kỳ đang chiến đấu trong liên minh quốc tế do Mỹ lãnh đạo”. Trong cuộc gặp với Quốc vương Jordan Abdullah II, ông Putin cho biết: “Sự kiện bi thảm này sẽ có hậu quả nghiêm trọng đối với quan hệ Nga - Thổ. Chúng tôi luôn đối xử với Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ đơn thuần là với một láng giềng gần gũi, mà còn như với một quốc gia thân thiết. Thay vì nhanh chóng thiết lập tiếp xúc với chúng tôi thì phía Thổ Nhĩ Kỳ lại yêu cầu các đối tác NATO của họ thảo luận về vấn đề này”.
Vụ việc này có thể khiến cho mối quan hệ giữa Nga và NATO càng thêm căng thẳng. Thổ Nhĩ Kỳ đã kêu gọi NATO tiến hành phiên họp khẩn để thảo luận vụ việc này. Sau cuộc họp, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết các nước đồng minh NATO và các thông tin tình báo gần nơi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Nga đã xác nhận bản tường thuật mà Thổ Nhĩ Kỳ thông báo, đồng thời bác bỏ lập luận của Nga rằng máy bay của họ đang bay qua vùng trời của Syria và không xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ.
Vụ máy bay Su-24 của Nga bị bắn rơi cũng khiến dư luận nghĩ tới kịch bản một cuộc xung đột sẽ nảy sinh từ các chiến dịch không kích chồng chéo lẫn nhau ởSyria. Nhiều khả năng Tổng thống Putin sẽ triển khai thêm máy bay tớiSyriađể đẩy mạnh cuộc chiến chống IS.
Đại biểu nhân dân
Bản quyền thuộc Thành ủy Huế
Vui lòng ghi rõ nguồn khi sao chép nội dung từ website http://thanhuyhue.vn/