Nghị sự thực dụng

Tổng thống Rowhani cùng đoàn tùy tùng 120 thành viên, bao gồm các nhà doanh nghiệp, Bộ trưởng Dầu khí và các quan chức chính phủ khác chọn Paris (Pháp) và Rome (Italy) là những điểm đến đầu tiên để thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa Iran và các nước châu Âu. EU cũng hy vọng hợp tác thương mại với Iran sẽ giúp liên minh lấy lại vị thế kinh tế vốn đã bị mất vào tay các cường quốc như Nga, Trung Quốc và các nền kinh tế mới nổi như Thổ Nhĩ Kỳ.

TạiItaly, ngoài các cuộc gặp gỡ cấp cao, ông Rouhani và phái đoànIransẽ tham gia diễn đàn kinh tế với hơn 500 chủ doanh nghiệpItaly. Kể từ năm 2012, thương mại giữa Iran và Italy đã giảm từ 7 tỷ euro/năm xuống còn 1,2 tỷ euro/năm chính vì vậy khi các lệnh trừng phạt được gỡ bỏ, các doanh nghiệp của Italy rất hào hứng nối lại quan hệ kinh doanh với Iran. Bộ trưởng phát triển kinh tế Italy Federica Guidi hy vọng sẽ lấy lại vị trí là đối tác kinh tế hàng đầu củaIrannhư trước khi các biện pháp trừng phạt được áp dụng.

SauItaly, ông Rouhani sẽ tới Pháp. Trước đó,Iranthông báo sẽ mua 114 máy bay Airbus bổ sung cho đội máy bay không mấy hiện đại của hãng hàng không quốc gia này. Đây là hợp đồng thương mại lớn đầu tiên giữaIranvà EU sau khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Dự kiến, hợp đồng sẽ được ký kết khi ông Rouhani tới thăm Pháp. Nhà lãnh đạoIranhoan nghênh thỏa thuận này như một “chương mới” đánh dấu sự trở lại với nền kinh tế toàn cầu của quốc gia Hồi giáo này.

“Mỏ vàng” đối với EU

Theo giới phân tích, việc dỡ bỏ cấm vận quốc tế đối với Iran sau khi nước này hoàn thành cam kết đưa ra sau thỏa thuận ngày 14.7.2015 tạo điều kiện cho các doanh nghiệp của EU có thể chinh phục một trong những thị trường lớn với 80 triệu dân và nhiều tiềm năng bị bỏ trống suốt hàng chục năm nay.

Các chuyên gia nhận định cuộc cạnh tranh để giành thị phần tạiIrancủa các hãng châu Âu sẽ diễn ra hết sức khốc liệt, trên tất cả các lĩnh vực. Từ tháng 7 năm ngoái, nhiều nước đã cử các phái đoàn xúc tiến thương mại tới Iran để tìm cách chinh phục miền đất bị bỏ hoang bấy lâu cho các doanh nghiệp của Nga, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ. Tháng 9.2015, hiệp hội giới chủ Pháp Medef đã cử một đoàn lớn gồm đại diện của 130 doanh nghiệp lớn trong rất nhiều lĩnh vực, từ công nghiệp thực phẩm tới phát triển cơ sở hạ tầng, tới Tehran và Macchad - thành phố lớn thứ hai của Iran. Liên đoàn Thương mại quốc tế Đức BGA, đã bày tỏ quan ngại nước này khó trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Iran, vì Trung Quốc đã lợi dụng những năm tháng cấm vận để đặt chân vào thị trường. Tuy vậy,Berlinhy vọng sẽ xuất khẩu sangIrankhoảng 5 - 10 tỷ euro hàng hóa trong những năm tới, chủ yếu là máy công cụ. Bộ trưởng Kinh tế Đức Sigmar Gabriel dự kiến sẽ tới thămIranvào đầu tháng 5 tới để đẩy nhanh quan hệ thương mại song phương.

Với những tiềm năng rất lớn, trong ngắn hạn, ba lĩnh vực dầu mỏ, khí đốt và hạt nhân dân sự củaIranhứa hẹn những triển vọng rất tích cực đối với châu Âu.Irannắm giữ trữ lượng dầu thô lớn thứ tư và dự trữ khí đốt hàng đầu thế giới. Chi phí khai thác ở nước này rất thấp. Nhìn từ châu Âu, “mỏ vàng”Iranrất hấp dẫn. Mua dầu lửa và khí đốt củaIransẽ giúp đa dạng hóa nguồn cung năng lượng, giảm bớt sức ép từ phía Nga - hiện đang nắm giữ 1/3 nguồn cung cho EU.

Cơ hội cho Iran

Về phíaIran, đây cũng là cơ hội để nước này tháo gỡ các khó khăn, vươn ra với thế giới sau nhiều thập kỷ bị cấm vận. Bị bao vây trong suốt hơn chục năm, cường quốc khu vực này rất cần đầu tư nước ngoài để hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, cắt giảm vai trò của nhà nước trong nền kinh tế đang bị vắt kiệt bởi giá dầu mỏ xuống thấp, lạm phát phi mã và thất nghiệp. Tổng thống Hassan Rowhani viết trên trang mạng Twitter rằng: “Kinh tếIranđã được giải phóng khỏi xiềng xích trừng phạt, đã đến lúc bắt tay vào xây dựng và tăng trưởng”.

Vì vậy, với Tehran, cải thiện quan hệ với châu Âu trong giai đoạn hậu cấm vận mở ra cơ hội cho nước này cải cách nền kinh tế, đặc biệt liên quan tới ứng dụng khoa học - kỹ thuật thông qua chuyển giao các dây chuyền kỹ thuật và công nghệ.Irancũng cần các nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực khai thác dầu mỏ và khí đốt của mình để bảo đảm sản lượng khai thác. Trong khi đó, khí đốt có vị trí hơi khác so với dầu mỏ bởi khí đốt khó xuất khẩu hơn dầu mỏ.Iransẽ phải quyết định có tái khởi động các kế hoạch phát triển khí đốt hóa lỏng - có thể vận chuyển ra nước ngoài hoặc thông qua các đường ống dẫn hay không.Iranđã có hợp đồng xây dựng ba nhà máy khí đốt hóa lỏng với Shell, Repsol của Tây Ban Nha và Total của Pháp, song các dự án này đã bị cấm. Không rõ đến khi nào kế hoạch này mới được khôi phục.

Ngoài ra, du lịch cũng là một lĩnh vực màTehrankỳ vọng có thể tạo nên đột phá khi những hạn chế trong quan hệ với châu Âu được cởi bỏ. Với các điểm hấp dẫn du khách như thành phốPersepolis,Shiraz,Isfahan,Iranchắc chắn sẽ có tiềm năng về du lịch. Năm 2014, quốc gia này đã đón hơn 5 triệu lượt du khách, mang lại lợi nhuận trị giá khoảng 7,5 tỷ USD. Tuy nhiên, Iran đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ thu hút 20 triệu lượt du khách với lợi nhuận 30 tỷ USD hằng năm. Tony Wheeler - người sáng lập Công ty hướng dẫn du lịch Lonely Planet - cho rằng đây là một con số ấn tượng.

Rõ ràng, mối quan hệ giữa Iran và châu Âu hứa hẹn những chân trời mới khi các lệnh trừng phạt được dỡ bỏ và chuyến đi của Tổng thống Rouhani có thể coi là bước khởi đầu.

Đại biểu nhân dân