Quan hệ Nga và phương Tây căng thẳng sau các cuộc bầu cử tại miền Đông Ukraine

Trưa 2/11 (theo giờ Việt Nam), 364 điểm bầu cử tại CHND Donetsk (DPR) tự xưng, 90 điểm bầu cử tại CHND Luhansk (LPR) tự xưng cùng 3 điểm bầu cử tại Nga dành cho những người dân Ukraine sơ tán cùng 5 điểm bầu cử di động ở Nga đã mở cửa trong cuộc bầu cử nhằm lựa chọn những người đứng đầu chính quyền và cơ quan lập pháp các vùng lãnh thổ ở miền Đông Ukraine này. Cuộc bầu cử tại Donesk và Luhansk, với sự hiện diện của 51 quan sát viên nước ngoài và hàng trăm phóng viên, diễn ra ngay sau cuộc bầu cử Quốc hội (Verkhovna Rada) Ukraine trước thời hạn.

Sau khi giành chiến thắng thuyết phục trong các cuộc bầu cử hội đồng lập pháp và người đứng đầu chính quyền vào ngày 2/11, ông Alexander Zakharchenko đã tuyên thệ nhậm chức người đứng đầu Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk, trong khi ông Igor Plotnitsky đã trở thành lãnh đạo của Cộng hòa nhân dân tự xưng Luhansk thuộc miền Đông Ukraine.

Cuộc bầu cử này không những khoét sâu thêm mối quan hệ giữa chính quyềnKiev và các nhà lãnh đạo tại miền ĐôngUkraine mà còn đẩy mối quan hệ giữa Nga và các nước phương Tây lên một nấc thang căng thẳng mới.

Ngày 4/11, Nhà trắng ra tuyên bố lên án các cuộc bầu cử phi pháp ở miền Đông Ukraine, đồng thời cảnh báo Nga sẽ phải đối mặt với các lệnh siết chặt trừng phạt về kinh tế nếu như tiếp tục vi phạm thỏa thuận ngừng bắn Minsk.

Ngày 4/11, tân Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Federica Mogherini còn bày tỏ hoài nghi về tính hiệu quả của các lệnh trừng phạt có thể khiến Moscow thay đổi lập trường về vấn đề Ukraine. Bà Mogherini cho biết, việc tiếp tục siết chặt hay gỡ bỏ lệnh trừng phạt Nga phụ thuộc vào vai trò củaMoscowđối với diễn biến tình hình trên thực địa tại miền ĐôngUkraine. Vấn đề này sẽ được Ngoại trưởng 28 nước EU tiến hành thảo luận trong cuộc họp diễn ra vào ngày 17/11 tới.

Trong một tuyên bố thể hiện quan điểm rõ ràng hơn, Thủ tướng Đức Angela Merkel, ngày 4/11, đã bày tỏ sự hoài nghi về vai trò đóng góp của Nga trong giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine, đồng thời tuyên bố rằng, bà không thấy có lý do gì để “gỡ bỏ lệnh trừng phạt chống lại Moscow trong thời điểm hiện tại”. Bà Merkel khẳng định, các cuộc bầu cử gây tranh cãi diễn ra tại hai Cộng hòa nhân dân tự xưng thuộc miền ĐôngUkrainelàDonetskvà Luhansk trong ngày 2/11 là “phi pháp”. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo này cũng lên tiếng cáo buộc Nga đã không “đủ nỗ lực” để hạ nhiệt căng thẳng tại miền Đông Ukraine, và điều này khiến Đức phải tiếp tục theo đuổi các giải pháp ngoại giao cho vấn đề này, cũng như hối thúc Moscow gia tăng sức ép lên các lực lượng tại miền Đông Ukraine.

Trong một tuyên bố cùng ngày, phát ngôn viên của Thủ tướng Đức, ông Steffen Seibert tuyên bố, chính quyền Berlin không công nhận các cuộc bầu cử phi pháp tại miền Đông Ukraine, đồng thời khuyến cáo Moscow sẽ phải đối mặt với những biện pháp gia tăng trừng phạt nếu như tình hình tại Đông Ukraine tiếp tục diễn biến theo chiều hướng xấu.

Công tác chuẩn bị Hội nghị cấp cao APEc 22 và các hội nghị liên quan diễn ra tại Bắc Kinh (Trung Quốc)

* Chính quyền thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc đã bắt đầu siết chặt an ninh trước thềm Hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 22 và các hội nghị liên quan, diễn ra từ ngày 5 - 11/11.

Sở Công an thành phố Bắc Kinh (BMSB) ngày 3/11 cho biết cơ quan này đã thiết lập 22 chốt kiểm soát, 38 điểm có rào chắn tạm thời và 140 chốt khác tại các khu vực nông thôn, đồng thời tăng cường kiểm tra các phương tiện 24/24 giờ.

* Ngày 5/11, Hội nghị các quan chức cấp cao (SOM) Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã chính thức khai mạc tại thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc), mở đầu cho chuỗi sự kiện trong Tuần hội nghị cấp cao APEC diễn ra từ ngày 5 - 11/11.

Hội nghị SOM, diễn ra trong 2 ngày, được chủ trì bởi Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lý Bảo Đông, Chủ tịch Hội nghị quan chức cấp cao APEC năm 2014. Mục đích của hội nghị là nhằm chuẩn bị cho các sự kiện sắp tới của APEC, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng APEC, Hội nghị thượng đỉnh các Tổng Giám đốc (APEC CEO), Đối thoại Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC với các nhà lãnh đạo và Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC lần thứ 22 (AELM), diễn ra trong hai ngày 10 - 11/11 tới.

* Sau gần hai ngày làm việc, ngày 6/11, Hội nghị quan chức cao cấp Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã bế mạc và đạt được đồng thuận trong 4 lĩnh vực: Thúc đẩy xây dựng Khu thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP); xúc tiến hợp tác chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng toàn cầu; thúc đẩy hợp tác kinh tế kỹ thuật châu Á - Thái Bình Dương; nghiên cứu cách thức hỗ trợ khu vực châu Á - Thái Bình Dương triển khai các cơ chế thương mại đa biên như Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)... Kết quả đạt được từ hội nghị này sẽ được đệ trình lên Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC lần thứ 22 xem xét và phê chuẩn.

* Chiều 7/11, Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế lần thứ 26 của Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Cao Hổ thành đồng chủ tọa hội nghị. Tham dự có các bộ trưởng Ngoại giao và Kinh tế của 21 nền kinh tế thành viên. Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Chủ tịch Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC (ABAC), hai đồng Chủ tịch Hội đồng hợp tác kinh tế Thái Bình Dương (PECC), Tổng thư ký ASEAN, và đại diện Diễn đàn các quốc đảo Thái Bình Dương được mời tham dự với tư cách khách mời của Hội nghị.

* Ngày 8/11, Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) lần thứ 26 tiếp tục ngày làm việc thứ hai, cũng là ngày làm việc cuối cùng. Các bộ trưởng đã nghe Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trình bày về tình hình triển khai “Gói Bali” mà Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 9 thông qua tháng 12/2013. Ban Thư ký APEC cũng đã báo cáo Hội nghị về kết quả triển khai hoạt động trong năm 2014.

Một số vấn đề đáng chú khác

* Ngày 2/11, lần đầu tiên Liên hợp quốc kỷ niệm Ngày quốc tế đấu tranh chống lại những hành động tội ác đối với các nhà báo mà không bị trừng trị. Nhân dịp này, Tổng thư ký Ban Ki-moon đã gửi thông điệp tới các quốc gia thành viên và giới báo chí, khẳng định tự do và công khai báo chí luôn là hòn đá tảng của dân chủ và phát triển.Tổng thư ký Liên hợp quốc kêu gọi tất cả mọi người cùng hành động để bảo vệ báo giới, và theo ông, đây chính là việc làm thiết thực để bảo vệ công lý trên toàn thế giới.

* Sau khi phát hiện một số trường hợp không liên quan tới Ebola, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa điều chỉnh số liệu thống kê các trường hợp tử vong do dịch bệnh này trên thế giới, theo đó tổng số 4.818 người đã tử vong. Số liệu thống kê được thiết lập ngày 2/11 và công bố ngày 5/11 cho thấy tổng số đã có 13.042 trường hợp mắc bệnh và 4.818 ca tử vong do Ebola. Trước đó, báo cáo đưa ra ngày 31/10 vừa qua cho thấy có 13.567 trường hợp nhiễm bệnh và 4.951 ca tử vong do loại virus nguy hiểm này.

* Bộ trưởng Bộ Thống nhất Hàn Quốc Ryoo Kihl-jae, ngày 5/11 tuyên bố, chính quyền Seoul sẽ kiên nhẫn trong nỗ lực tìm kiếm cơ hội cải thiện bền vững mối quan hệ liên Triều, cũng như đối phó với lập trường “khó đoán định” của Triều Tiên.

* Hội đồng Lập pháp Quốc gia (NLA), Quốc hội lâm thời của Thái Lan ngày 6/11 đã quyết định bãi nhiệm hai nhà cựu lập pháp của nước này. NLA đã bỏ phiếu với tỷ lệ 85 phiếu thuận, 75 phiếu chống và 15 phiếu trắng để đưa ra quyết định bãi nhiệm đối với cựu Chủ tịch Quốc hội Somsak Kiatsuranon và cựu Chủ tịch Thượng viện Nikhom Wairatpanich vì họ vi phạm Hiến pháp năm 2007.

* Hãng thông tấn nhà nước SANA của Syria đưa tin ngày 6/11, binh sĩ nước này với sự hỗ trợ của lực lượng dân phòng ủng hộ chính phủ đã giành lại quyền kiểm soát mỏ khí đốt Shaer cùng các khu vực xung quanh tại tỉnh miền Trung Homs, chỉ một tuần sau khi lực lượng cực đoan "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng đánh chiếm mỏ khí đốt chiến lược này.

* Theo hãng thông tấn Kyodo, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida ngày 8/11 cho biết ông và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị đã nhất trí thúc đẩy hợp tác song phương thông qua nỗ lực nối lại các cuộc đàm phán cấp cao. Ông Kishida đưa ra tuyên bố trên sau cuộc gặp chính thức với Ngoại trưởng Trung Quốc tại Bắc Kinh cùng ngày. Đây là cuộc hội đàm chính thức đầu tiên giữa Ngoại trưởng hai nước kể từ tháng 9/2012./.

ĐCSVN