Khai mạc Đối thoại Shangri-La lần thứ 15

Ngày 3/6, tạiSingapore, diễn đàn an ninh quan trọng hàng đầu của khu vực - Đối thoại Shangri-La lần thứ 15 - đã chính thức khai mạc. Năm nay, diễn đàn tập trung thảo luận những thách thức liên quan tới tình hình an ninh khu vực, kiểm soát sự cạnh tranh quân sự ở châu Á, việc thiết lập chính sách quốc phòng trong các giai đoạn cũng như các thách thức trong giải quyết xung đột và theo đuổi mục tiêu an ninh chung.

Ngoài ra, các đại biểu cũng bàn đến các vấn đề nóng hiện nay, bao gồm kiểm soát tình hình căng thẳng trên Biển Đông, tăng cường hợp tác chống khủng bố Hồi giáo cực đoan ở châu Á, nhận dạng các mối đe dọa an ninh mạng mới, tình hình bán đảo Triều Tiên, vấn đề công nghệ quân sự, thách thức an ninh liên quan đến việc di cư.

Đối thoại năm nay có số lượng đại biểu nhiều nhất từ trước tới nay, với gần 600 người, trong đó có các quan chức quốc phòng từ hơn 30 quốc gia trong và ngoài khu vực, cùng đông đảo giới học giả quốc tế.

Đoàn Việt Nam do Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu.

Mỹ - Nhật Bản hàn gắn vết thương chiến tranh

Ngày 27/5, sau khi kết thúc Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) tại tỉnh Mie, Nhật Bản, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thực hiện chuyến thăm lịch sử tới thành phố Hiroshima. Đây là lần đầu tiên một vị Tổng thống đương nhiệm Mỹ đi thăm thành phố phải hứng chịu quả bom nguyên tử của quân đội Mỹ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Bước đi mang tính lịch sử của người đứng đầu Nhà Trắng được dư luận Nhật Bản hoan nghênh và đánh giá cao. 71 năm trôi qua và 11 tổng thống Mỹ đã được bầu lên, nhưng không có tổng thống đương nhiệm nào đặt chân đến thành phố này. Vì thế, điều mà Tổng thống Obama muốn nhấn mạnh qua chuyến thăm này là "vết đen" lịch sử đó đã không ngăn được Nhật Bản và Mỹ xây dựng mối quan hệ đồng minh vững chắc, và chuyến thăm khu tưởng niệm Công viên Hòa bình (gần nơi quả bom được thả xuống ở Hiroshima) là một minh chứng cho cam kết của Washington theo đuổi hòa bình và an ninh trong một thế giới không có vũ khí hạt nhân. Theo một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản, tầm quan trọng của chuyến thăm Hiroshima của Tổng thống Obama là: Mỹ - quốc gia duy nhất từng sử dụng vũ khí hạt nhân, và Nhật Bản - quốc gia duy nhất bị tấn công bằng vũ khí hạt nhân - cùng thể hiện quyết tâm mạnh mẽ tiến tới giải trừ hoàn toàn vũ khí hạt nhân.

Sự hiện diện của ông chủ Nhà Trắng tạiHiroshimalà bước đi mang tính biểu tượng quan trọng mà nhiều người Nhật Bản mong đợi từ lâu. Chuyến thăm là cử chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với người dân Nhật Bản và quan trọng hơn là góp phần củng cố hơn nữa liên minh Mỹ - Nhật. Bước đi lịch sử này cũng nhắc nhở không chỉ Mỹ hay Nhật Bản mà cả thế giới phải cùng nỗ lực loại bỏ vũ khí hạt nhân và chấm dứt nỗi khổ đau mà chiến tranh gây ra cho những người dân vô tội.

Bước tiến mới của Iraq trong cuộc chiến chống IS

Ngày 29/5, các lực lượng của Chính phủ Iraq đã đạt bước tiến mới trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, với việc bao vây và đẩy lùi các tay súng của tổ chức này ra khỏi Falluja, một trong hai thành phố lớn cuối cùng mà IS vẫn đang kiểm soát tại Iraq. Đây được coi là tín hiệu tích cực mới nhằm giải quyết một trong những thách thức khó khăn nhất trong cuộc chiến chống IS tại Iraq.

Nằm cách thủ đôBaghdadkhoảng 60km về phía Tây, thành phố Falluja thuộc tỉnh Anbar là thành trì quan trọng nhất của IS. Trước khi bị IS xâm chiếm, Falluja là một trong những thành phố lớn nhất củaIraq, với khoảng 350.000 người. Đây là thành phố đầu tiên IS chiếm giữ từ Chính phủIraqhồi tháng 1/2014. Sau khi chiếm được Falluja, IS đã mở các cuộc càn quét tới khu vực lãnh thổ rộng lớn ởIraqvà nước láng giềng Syria.

Trong một phát biểu, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi đã khẳng định các lực lượngIraq“đang đến gần thời khắc của chiến thắng vĩ đại" trong cuộc chiến chống IS thông qua chiến dịch quân sự lớn nhằm tái chiếm Falluja. Tuy nhiên, chiến dịch giải phóng Falluja đang bị ảnh hưởng bởi các cuộc biểu tình tại trung tâm thủ đô Baghdad nhằm yêu cầu Chính phủ của Thủ tướng Haider al-Abadi phải tiến hành cải tổ nội các, thay thế chính phủ hiện nay bằng các nhà kỹ trị. Vì vậy, Thủ tướng Haider al-Abadi đã cảnh báo bất ổn chính trị có thể cản trở cuộc chiến chống IS, nhất là trong bối cảnh lực lượng an ninh nước này đang dồn lực cho cuộc phản công giành lại thành phố Falluja.

Nỗ lực tìm lối thoát cho cuộc khủng hoảng tại Venezuela

Ngày 29/5, Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR) cùng nhóm các nhà trung gian hòa giải quốc tế gồm cựu Thủ tướng Tây Ban Nha Jose Luis Rodriguez Zapatero, cựu Tổng thống Dominica Leonel Fernandez và cựu Tổng thống Panama Martin Torijos đã có cuộc họp riêng rẽ với đại diện Chính phủ Venezuela và Liên minh Bàn Đoàn kết Dân Chủ (MUD) đối lập tại Cộng hòa Dominica. Sau cuộc họp, UNASUR đã ra thông cáo nhấn mạnh có “mong muốn đối thoại ở cả hai phía” và sẽ tiếp tục tổ chức các cuộc đối thoại mới nhằm nhất trí về một chương trình nghị sự phù hợp với nhu cầu của mỗi bên và về cách thức tham gia cuộc đối thoại quốc gia.

Trong khi cuộc tranh giành quyền lực tạiVenezuelađang diễn ra quyết liệt thì nền kinh tế nước này bị suy thoái nghiêm trọng. Theo số liệu do Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) công bố, dự trữ ngoại tệ của Venezuela năm 2015 giảm còn 15 tỷ USD so với 29 tỷ USD năm 2012, nợ nước ngoài lên tới 250 tỷ USD, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm tới 6%, bội chi ngân sách tương đương từ 18 đến 20% GDP, tỷ lệ lạm phát là 180,9% và con số này được dự báo sẽ lên đến 700% trong năm 2016.

Vì vậy, giới phân tích cho rằng, dù còn nhiều trở ngại nhưng cuộc đối thoại riêng rẽ giữa UNASUR cùng nhóm các nhà trung gian hòa giải quốc tế với chính phủ Venezuela và phe đối lập được coi là một bước tiến hiếm hoi trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng tại quốc gia Nam Mỹ này.

Nhen nhóm hy vọng cho giải pháp hai nhà nước Israel và Palestine

Ngày 30/5, sau khi tuyên thệ nhậm chức, tân Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Lieberman đã tuyên bố ủng hộ giải pháp hai nhà nước đối với cuộc xung đột giữa Israel và Palestine.

Ngay sau đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng cho biết, Sáng kiến hòa bình năm 2002 do Liên đoàn Arab (AL) đưa ra có "những nhân tố tích cực có thể giúp làm sống lại đàm phán có tính chất xây dựng với người Palestine", và Israel "sẵn sàng đàm phán với các nước Arab để xem xét lại sáng kiến nêu trên, nhưng phù hợp với những thay đổi tại khu vực từ năm 2002 đến nay", bao gồm cả mục tiêu "hai nhà nước cho hai dân tộc". Ông Lieberman cũng tán thành các ý kiến trên của Thủ tướng Netanyahu, và cho rằng Sáng kiến này có "những điểm tích cực" và Israel có thể "đàm phán nghiêm túc với các nước láng giềng trong khu vực". Sáng kiến hòa bình năm 2002 đưa ra đề xuất các nước Arab công nhận Israel, đổi lại Nhà nước Do Thái rút quân khỏi các vùng lãnh thổ chiếm đóng của Palestine, mở đường cho việc thành lập một nhà nước Palestine độc lập.

Giới quan sát cho rằng, phát biểu trên của tân Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Lieberman và Thủ tướng Benjamin Netanyahu là một tín hiệu tích cực đối với tiến trình hòa bình Trung Đông vốn đang bị bế tắc. Bởi nội các Israel hiện đa phần gồm các nhân vật tôn giáo và theo đường lối dân tộc cứng rắn phản đối việc thành lập một Nhà nước Palestine độc lập. 

Châu Âu trước nỗi lo khủng bố

Ngày 31/5, Bộ Ngoại giao Mỹ đã cảnh báo công dân nước này về mối đe dọa tấn công khủng bố tại châu Âu trong mùa hè này, trong đó các mục tiêu tiềm tàng là Giải vô địch bóng đá châu Âu 2016 (EURO 2016) và những sự kiện liên quan diễn ra trên khắp nước Pháp cũng như "Lục địa già".

Ngay sau đó, giới chức Syria cũng gửi cảnh báo đến Văn phòng Tổ chức cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) cho biết, gần 4.000 hộ chiếu Syria để trống đã bị đánh cắp từ đầu năm 2014. Theo giới chứcSyria, nhiều khả năng các phần tử khủng bố sẽ lợi dụng những tấm hộ chiếu này thâm nhập vào châu Âu để thực hiện các vụ tấn công vào mùa hè này. Hàng loạt các cuộc bắt giữ các tay súng thánh chiến trở về từSyriavàIraqthời gian vừa qua càng làm dấy lên mối lo ngại trong cộng đồng quốc tế về nguy cơ tiềm ẩn của các vụ tấn công khủng bố.

Trước những cảnh báo trên, nhiều nước châu Âu đã tăng cường các biện pháp đảm bảo an ninh. Chính phủ Pháp đã gia hạn tình trạng khẩn cấp đến ngày 26/7. Trước đó, Tổng cục An ninh đối ngoại của Pháp (DGSE) đã yêu cầu sự hợp tác của các cơ quan an ninh Algeria nhằm ngăn ngừa nguy cơ tấn công khủng bố trong dịp diễn ra EURO 2016. Trong khi đó, Chính phủ Ba Lan sẽ áp dụng kiểm soát biên giới ở tất cả các biên giới quốc gia từ ngày 4/7 đến 2/8, du khách đến Ba Lan trong giai đoạn này phải trình hộ chiếu và trải qua kiểm tra an ninh nghiêm ngặt.

Giới phân tích cho rằng, với những cảnh báo về nguy cơ bị tấn công trong mùa hè này, nếu các nhà chức trách không có các biện pháp ngăn chặn hiệu quả thì kịch bản về một cuộc tấn công khủng bố có thể lặp lại đối với bất kỳ quốc gia nào tại châu Âu.

OPEC giữ nguyên sản lượng khai thác

Ngày 2/6, cuộc họp của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), diễn ra tại thủ đô Vienna của Áo, đã khép lại với việc các nước thành viên quyết định giữ nguyên sản lượng khai thác khi cho rằng sự phục hồi của giá dầu thô trên thế giới đã làm giảm sức ép hạn chế nguồn cung. Đây là dấu hiệu cho thấy sự chia rẽ ngày càng sâu sắc trong OPEC, tổ chức hiện chiếm tới 1/3 tổng sản lượng dầu thô toàn cầu.

Mặc dù bị chia rẽ trong việc "đóng băng" sản lượng nhưng các nước thành viên tham dự cuộc họp của OPEC tại Vienna vẫn nhất trí được hai vấn đề. Thứ nhất, tổ chức gồm 13 nước thành viên này quyết định bổ nhiệm ông Mohammed Barkindo, người Nigeria, làm Tổng thư ký mới của OPEC. Thứ hai, các nhà sản xuất thành viên OPEC đã nhất trí kết nạpGabonlàm thành viên thứ 14 của tổ chức dầu mỏ lớn nhất thế giới này. 

Các nhà phân tích cho rằng, việc OPEC không đạt được sự nhất trí chung về mức trần sản lượng mới tại cuộc họp lần này ởVienna(Áo) đã cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa các nước thành viên. Điều này có nghĩa là một số nước thành viên OPEC sẽ tiếp tục tăng sản lượng khai thác. Một số chuyên gia cho rằng, mức sản lượng hiện nay của OPEC là hợp lý và vẫn được thị trường chấp thuận./.

ĐCSVN