Lời khước từ đột ngột

Hãng tin Tasnim dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Bahram Qasemi hôm 22.8 tuyên bố, việc Nga sử dụng căn cứ không quân của nước này nhằm mục đích không kích IS tại Syria “đã kết thúc”. “Nga không có căn cứ ởIran và không được đóng quân ở đây. Họ đã triển khai hoạt động này và bây giờ nó đã hoàn tất” - vị này nhấn mạnh.

Cũng trong ngày 22.8, Bộ trưởng Quốc phòng Iran, ông Hossein Dehghan, đã chỉ trích Nga vì thái độ “khoe khoang và phản bội lòng tin” trong việc công khai thông tin họ được phép sử dụng một căn cứ không quân của Iran để triển khai chiến dịch không kích tại Syria. “Chúng tôi không trao cho người Nga bất kỳ cơ sở quân sự nào cả, và họ sẽ không ở đây”, Reuters dẫn lời ông Hossein Dehghan. Ngoài ra, Bộ trưởng Quốc phòng Iran cũng nhấn mạnh giữa Nga và Iran không có “thỏa thuận giấy tờ” nào về hoạt động này, và “sự hợp tác hành động” này chỉ là tạm thời. Trên thực tế, Iran luôn tìm cách âm thầm ủng hộ cuộc chiến chống khủng bố tại Syria nhưng chính việc Moscow công khai nói rằng các chiến đấu cơ của họ xuất kích từ Iran ba ngày liên tiếp để tiêu diệt phiến quân thuộc nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Syria đã làm cho ẩn ý của Iran dường như không được tôn trọng.

Việc các máy bay ném bom chiến lược và chiến thuật Nga hiện diện và sử dụng sân bayHamadanchống IS là sự kiện gây chấn động, bởi đây là cuộc đổ bộ hàng không đầu tiên của một quốc gia bên ngoài xuất phát từ lãnh thổIrankể từ Chiến tranh Thế giới II.

Bàn tay phía sau

Lời từ chối đột ngột củaTehranđối với Điện Kremlin xuất phát từ làn sóng chỉ trích đang gia tăng mạnh mẽ từ công luận và Quốc hộiIran. Các nhà lập pháp Iran cho rằng, việc Chính quyền Iran cho phép một thế lực bên ngoài sử dụng căn cứ của Iran đã vi phạm Điều 146 Hiến pháp nước này, bất chấp lời giải thích của Chủ tịch Quốc hội Ali Larijani và Tổng thống Hassan Rouhani rằng, quyết định đó không có nghĩa người Nga được trao cho một căn cứ không quân tại Iran mà chỉ được phép sử dụng nó để hỗ trợ cuộc chiến chống khủng bố của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, một lợi ích được Iran chia sẻ.

Sự phản đối kịch liệt như vậy từ phía công luận chống lại mọi bước đi của Chính quyền Tổng thống Hassan Rouhani đủ bất thường để tìm hiểu “bàn tay phía sau”. Các nguồn tinIrancho rằng nhân vật duy nhất tạiTehranđủ ảnh hưởng để kích động công chúng như vậy là nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Dường như Tổng thống Putin tin rằng, ông sẽ thuyết phục được nhà lãnh đạo tối cao đứng về phía mình thông qua sự hợp tác của Tổng thống Iran Hassan Rouhani, người đang kỳ vọng việc cho phép người bạn Putin của Iran sử dụng căn cứ không quân Nojeh sẽ giúp ông khôi phục một số vị thế đã mất ở Tehran khi ký thỏa thuận hạt nhân quốc tế năm 2015. Ông Rouhani đã chớp thời cơ ngày 16.8 khi triệu tập Hội đồng Quân sự Tối cao quốc gia mà không tham vấn trước Lãnh tụ Tối cao Khamenei để thông báo quyết định dành sẵn căn cứ quân sự Nojeh cho không quân Nga. Đây là một tính toán sai lầm nghiêm trọng.

Nhà lãnh đạo tối cao Iran càng có lý do để tức giận khi có thông tin về việc tàu sân bay của Nga đang trên đường tới căn cứ Hamedan mang theo các tên lửa phòng không hiện đại S-300 và S-400 để bảo vệ căn cứ này cũng như máy bay ném bom Tupolev-22M3 và máy bay tiêm kích Sukhoi-34 được triển khai ở đó. Ông Khamenei đã hiểu điều này đồng nghĩa với việc người Nga đang trưng dụng không phận trên căn cứ nằm sâu trong lãnh thổ Iran.

Nhận thấy đang rơi vào tình cảnh khó khăn, Tổng thống Iran Rouhani đã cố giữ thể diện khi thu xếp để truyền thông nhà nước có buổi chụp hình cuối tuần qua cùng với hệ thống phòng thủ tên lửa Bavar-373, đồng thời tuyên bố rằng Iran đã tự chế tạo hệ thống này và Tehran có thể tự vệ mà không cần viện tới những tên lửa tầm xa S-300 của Nga. Tuy nhiên, các nguồn tin quân sự đã bác bỏ tuyên bố này của ông Rouhani bởi hệ thống đượcIrangiới thiệu dựa trên công nghệ của Trung Quốc nên “không hiệu quả”.

Việc giới thiệu hệ thống tên lửa này đã không “cứu” được ông Rouhani hay ông Putin khỏi sự tức giận của nhà lãnh đạo tối cao Khamenei. Căn cứ Nojeh đã bị đóng cửa. Đó là thông điệp rõ ràng từ nhân vật tối cao củaIran, được đưa ra trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao nước này rằng Nga “không có căn cứ ởIran”.

Đại biểu nhân dân