Thách thức chồng thách thức

Đây là lần thứ 12 trong lịch sử, Hà Lan giữ chức Chủ tịch Hội đồng EU. Trong những năm qua, ở Hà Lan cũng như ở các nước thành viên khác trong EU, thái độ phản đối EU ngày một gia tăng. Dù được thể hiện bằng những ngôn từ chung chung, song mục tiêu chung của chương trình hành động của Hà Lan khá rõ ràng, đó là tập trung hết sức sự ủng hộ của dân chúng, cả trong nước và các nước thành viên EU khi lục địa già đối mặt với nhiều thách thức.

Thứ nhất, mặc dù vấn đề “Grexit” (Hy Lạp rời EU) đã được giải quyết với giá đắt song vấn đề mới khác, thậm chí còn nguy hiểm hơn là “Brexit” (Anh rời EU) dường như lại nổi lên. Thứ hai, tỷ lệ già hóa dân số bất cân đối ngày một tăng. Tỷ lệ thất nghiệp cao, nhất là trong thanh niên và những người ngoài 50 tuổi. Bên cạnh đó, các nền kinh tế thành viên hiện chưa phục hồi hoàn toàn sau các cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế trong khi mức tăng việc làm và tăng trưởng kinh tế vẫn rất khiêm tốn. Song hành là hai thách thức lớn khác: vấn đề di cư, người tị nạn và nguy cơ tấn công khủng bố. Sau các vụ tấn công khủng bố ởParisvà làn sóng người tị nạn tràn vào châu Âu, áp lực hiện đang đè nặng lên EU. Các vấn đề mà EU phải đối mặt rất lớn trong khi sự đoàn kết giữa các nước thành viên lại thấp, thể hiện qua việc đối phó với cuộc khủng hoảng người di cư. Tạo sự kết nối giữa các thành viên sẽ là gánh nặng lớn đối với Chủ tịch Hà Lan trong nhiệm kỳ này.

Những ưu tiên hàng đầu

Trước những thách thức trên, Hà Lan sẽ ưu tiên tập trung vào 4 lĩnh vực, gồm: di cư và an ninh quốc tế; tăng cường tài chính và khu vực đồng euro; đẩy mạnh đổi mới và tạo việc làm; chính sách năng lượng và khí hậu hướng tới tương lai. Những ưu tiên này đã được Ngoại trưởng Hà Lan Bert Koenders nêu lên trong thông điệp gửi Nghị viện châu Âu hồi cuối năm 2015. Ông khẳng định: “Là người nắm vị trí Chủ tịch, chúng tôi sẽ đóng vai trò then chốt trong 6 tháng tới để giúp EU đi theo đúng tiến trình”. 

Hà Lan cho rằng EU phải tập trung vào các lĩnh vực có thể giúp châu Âu mạnh hơn như: thịnh vượng, tự do và an ninh. Theo quan điểm củaAmsterdam, EU không nên can dự vào các vấn đề mà các nước thành viên có thể hoàn toàn tự xử lý, như y tế, giáo dục, chế độ nghỉ hưu và thuế. Chính phủ Hà Lan cho rằng, cuộc khủng hoảng người di cư đã cho thấy rất nhiều hạn chế của EU trong các lĩnh vực tự do, an ninh và luật pháp, và đòi hỏi phải hành động. Trong thông điệp của mình, Ngoại trưởng Koenders nói: “EU không thể né tránh được điều này. Cuộc khủng hoảng đòi hỏi phải có cách tiếp cận chung, thúc đẩy thực hiện các đề xuất về di cư của Ủy ban châu Âu”. Hà Lan muốn EU tập trung giải quyết các nguyên nhân gốc rễ về mặt chính trị và kinh tế gây ra cuộc khủng hoảng di cư, tìm giải pháp cho vấn nạn buôn người và kiểm soát biên giới, cải thiện việc tiếp đón và bảo vệ người di cư trong khu vực, tạo tiền đề để họ có thể quay trở về quê hương.  

Nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng châu Âu của Hà Lan sẽ được đánh dấu bằng việc Cơ chế giải quyết duy nhất (SRM) đi vào hoạt động từ ngày 1.1 trong toàn EU. Mục đích của cơ chế này là nhằm ngăn chặn các cuộc khủng hoảng tại Khu vực đồng euro (Eurozone) và cho phép đóng cửa các ngân hàng có nguy cơ vỡ nợ trước khi gây nhiều thiệt hại cho nền kinh tế. Trong khi đó, nền kinh tế phục hồi EU một cách chậm chạp sau cuộc khủng hoảng tồi tệ, song những bước phát triển vẫn rất mất cân đối. Bởi vậy, tạo ra sự tăng trưởng bền vững, đổi mới và cung cấp nhiều việc làm cũng được Hà Lan quan tâm trong nhiệm kỳ chủ tịch này. Hà Lan đánh giá cao vấn đề tạo việc làm mới và thúc đẩy kinh tế đổi mới sáng tạo trong EU. Amsterdam muốn đạt được điều này thông qua các chính sách như dỡ bỏ những trở ngại cho các công ty muốn đầu tư kinh doanh ở các nước thành viên khác, hoàn thiện các thỏa thuận thương mại, bảo vệ người lao động hiệu quả hơn trước sự khai thác và cạnh tranh không công bằng.

Liên quan tới vấn đề đoàn kết châu Âu, Hà Lan đã nhiều năm đi đầu trong việc thống nhất châu Âu, hướng tới một liên bang châu Âu. Năm 1952, Hà Lan là một trong những nước sáng lập ra Cộng đồng Than Thép châu Âu - tiền thân của EU ngày nay. Hà Lan cho rằng, EU phải kết nối các công dân của mình để họ có thể đồng lòng với các quyết định của EU. Hà Lan cũng sẽ hướng tới vai trò là người trung gian tin cậy và hiệu quả để xúc tiến những dàn xếp giữa 28 nước thành viên EU, Ủy ban châu Âu và Nghị viện châu Âu. Để khuyến khích người dân và các tổ chức xã hội dân sự tham gia vào các quyết định của EU, Hà Lan sẽ bố trí một trung tâm giới thiệu về lịch sử và hoạt động của EU dành cho du khách ở gần trụ sở Chủ tịch EU ở Thủ đô Amsterdam.

Với ưu tiên thứ tư, Hà Lan cam kết tìm ra một giải pháp chặt chẽ cho các vấn đề liên quan tới khí hậu, môi trường và sự bền vững, cam kết vì một liên minh năng lượng châu Âu và một chính sách khí hậu hướng tới tương lai. Hà Lan nhấn mạnh sự phối hợp giữa các vấn đề này và tích cực hành động hướng tới một mô hình tăng trưởng bền vững phù hợp với tương lai.

Trong thông điệp của mình, Ngoại trưởng Koenders bày tỏ hy vọng, trong 6 tháng tới, cương vị Chủ tịch EU của Hà Lan sẽ giúp tăng cường sự thống nhất và quyết tâm để bảo đảm EU có thể trấn an mối lo ngại của người dân. Ông nói: “Liên minh gồm 28 thành viên này không hoàn hảo song nó đem đến những công cụ hữu hiệu để đối phó với những thách thức hiện nay”.

Đại biểu nhân dân