London muốn tự khẳng định

Đã gần một tuần kể từ khi Anh chính thức rời EU, cả hai bên vừa trình bày các mục tiêu của mình đối với câu hỏi London có ký kết các quy tắc của EU để bảo đảm thương mại trơn tru hay không. Đây luôn là chủ đề đáng chú ý trong các cuộc đàm phán lâu nay. Không phủ nhận rằng, với 440 triệu dân, châu Âu vẫn là một đối tác thương mại hàng đầu của Anh và 47% hàng hóa xuất khẩu của nước này là vào thị trường EU. Thực tế, nhiều lĩnh vực chủ chốt như thực phẩm, xe hơi hay dược phẩm phụ thuộc nhiều vào các trao đổi thương mại với 27 nước thành viên.

Vì vậy, cả EU và Anh đều muốn bảo đảm một thỏa thuận thương mại, nhưng London đã đưa ra thời hạn cuối năm nay, trong khi Brussels cảnh báo rằng, nếu Thủ tướng Boris Johnson muốn có một thỏa thuận phi thuế quan, không hạn ngạch, ông sẽ phải ký nhiều quy tắc để bảo đảm cạnh tranh công bằng.

Tuy nhiên, Thủ tướng Johnson cho biết sẽ không thực hiện điều đó mà chỉ hứa hẹn Chính phủ Anh sẽ trở lại là nhà vô địch về thương mại tự do, đồng thời  bảo vệ “chủ quyền mới” mà xứ sở sương mù vừa đạt được sau khi rời EU. Theo ông, nước Anh đã sẵn sàng cho vai trò trên và London chỉ sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận với EU, khối thương mại lớn nhất thế giới, tương tự như thỏa thuận của EU với Canada, nơi có các quy tắc không hẳn phù hợp với EU. Nghĩa là, thỏa thuận thương mại tự do mới Anh - EU không kèm theo các quy định của khối về cạnh tranh, tài trợ nhà nước, bảo vệ người lao động, môi trường… và trong thỏa thuận đó, Vương Quốc Anh vẫn sẽ duy trì việc kiểm soát các vùng ngư trường và hệ thống kiểm soát di dân.

Trước đó, nhà lãnh đạo này từng đưa ra tuyên bố cứng rắn về việc Chính phủ Anh sẽ không chấp nhận những tiêu chuẩn hay quy tắc của EU như một đòi hỏi để đổi lấy bản thỏa thuận thương mại hậu Brexit. Ông nói, nước Anh “không cần một hiệp định thương mại tự do mà phải chấp nhận các quy tắc của EU về chính sách cạnh tranh, trợ cấp, bảo trợ xã hội, môi trường hay bất cứ điều gì tương tự, thay vào đó EU cũng nên có nghĩa vụ phải chấp nhận các quy tắc của Anh”. Theo người đứng đầu Nội các Anh, nếu hai bên không thể đạt được thỏa thuận thì giao dịch của hai bên sẽ phải dựa trên thỏa thuận Brexit mà Anh đã ký với EU.

Phát biểu tại Hội trường của Đại học Hải quân Hoàng gia Greenwich, ông Johnson cho biết, “sự lựa chọn rõ ràng không phải là thỏa thuận hay không thỏa thuận. Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có nhất trí mối quan hệ thương mại với EU có thể so sánh với thỏa thuận EU - Canada hay không, hay lại giống hơn với thỏa thuận EU - Australia”. Hiện tại, phần lớn trao đổi thương mại giữa EU và Australia tuân theo các quy tắc cơ bản của Tổ chức Thương mại Thế giới, cho dù có những thỏa thuận cụ thể đối với một số hàng hóa nhất định. Bản thân Australia đang trong quá trình đàm phán về một thỏa thuận thương mại với EU.

Thỏa thuận đầy tham vọng

Việc chấp nhận một thỏa thuận thương mại với EU mà theo nhiều chuyên gia đánh giá là chỉ hơn một chút cái gọi là “Brexit không thỏa thuận” đã khiến đồng bảng Anh mới đây giảm hơn 1% . Các cuộc đàm phán liên quan sẽ không bắt đầu cho đến tháng 3 tới, do đó những tranh cãi đầy khó khăn hiện nay có thể được coi là một phần chiến lược đàm phán của hai bên.

Tuy nhiên, theo nhiều nguồn tin, đối với Thủ tướng Anh Johnson, cuộc tổng tuyển cử cuối năm ngoái đã giúp ông có được đa số trong Hạ viện và chủ nhân ngôi nhà số 10 phố Downing có thể thúc đẩy việc nước Anh đặt ra các quy tắc riêng để giao dịch với các quốc gia khác. Trong khi đó, phía EU lại không muốn thấy nước Anh coi nhẹ các quy định của mình. Brussels cho biết, họ muốn có một thỏa thuận thương mại không thuế quan và không hạn ngạch, nhưng rõ ràng nó phải chứa đựng những điều kiện cạnh tranh công bằng.

Trưởng đoàn đàm phán của EU về Brexit, ông Michel Barnier cho rằng, cần có một sân chơi bình đẳng trong dài hạn về các tiêu chuẩn xã hội, viện trợ nhà nước và môi trường để bảo đảm mối quan hệ tương lai giữa EU và Anh, bởi EU “phải bảo vệ lợi ích của công đoàn, công dân và doanh nghiệp của mình”.

Tuy nhiên, EU cũng sẵn sàng cho viễn cảnh xấu. “Chúng tôi sẽ tiếp tục chuẩn bị cho tình huống không đạt được thỏa thuận nào. Chúng tôi chắc chắn không muốn điều đó xảy ra. Chúng tôi sẽ làm việc để tránh điều đó, nhưng nếu EU - Anh không thể đạt được một thỏa thuận vào cuối năm, chắc chắn sẽ có nhiều khó khăn trên mọi mặt trận”, ông Michel Barnier nói.

Theo ông Barnier, sẽ có một số lĩnh vực không thể tìm ra được giải pháp nào khác, như ngư nghiệp, vốn là một trong những phần gai góc nhất của các cuộc đàm phán trong tương lai. Ông nhấn mạnh, một thỏa thuận thương mại tự do phải bao gồm thỏa thuận về ngư nghiệp, trong đó đưa ra đánh giá đối ứng với vùng biển ngư trường, và các điều kiện liên quan phải được thiết lập trước ngày 1.7 năm nay. Nhà đàm phán này cho biết, EU sẵn sàng cung cấp tất cả những điều trên mặc dù biết rằng sẽ có sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa Anh và EU trong tương lai.

Thực tế, những thỏa thuận liên quan đến nghề cá là một vấn đề rất nhạy cảm và nó liên quan đến nhiều nước thành viên EU. Các quốc gia như Pháp, Đan Mạch có nhu cầu tiếp tục được đánh bắt thủy sản tại các vùng lãnh hải của Anh được cho là dồi dào hải sản. Ngược lại, Anh Quốc xuất khẩu 80% thủy hải sản vào EU.

Ngày 31.1 vừa qua, nước Anh chính thức rời EU sau 47 năm quan hệ thăng trầm. Nhưng đó mới chỉ là mặt hình thức bởi con đường đi đến cuộc chia tay “thực sự” không đơn giản khi cả hai chỉ có 11 tháng để xác định mối quan hệ tương lai thông qua các thỏa thuận sắp được đàm phán.

daibieunhandan.vn