Mọi ứng cử viên đều có thể bị loại

Hiện nay, ngay cả hai ứng cử viên đang dẫn đầu về tỷ lệ ủng hộ của cử tri là Chủ tịch đảng Lực lượng Nhân dân Keiko Fujimori và cựu Bộ trưởng Kinh tế Pedro Pablo Kuczynski đều đang phải đối mặt với các cuộc điều tra vi phạm Luật Bầu cử vì đã trao tiền và tặng quà trong các chiến dịch vận động tranh cử. Theo Luật Bầu cử mới, về lý thuyết, hai ứng cử viên trên đều có thể bị loại khỏi cuộc đua mặc dù tên của họ đã được in trên khoảng 20 triệu phiếu bầu. Khả năng ứng cử viên Keiko Fujimori bị loại tùy thuộc vào phán quyết của Hội đồng Bầu cử Quốc gia (JNE), trong khi trường hợp của ứng cử viên Pedro Pablo Kuczynski đang được xem xét tại tòa án bầu cử địa phương.

Luật Bầu cử mới củaPerucó hiệu lực từ tháng 1 vừa qua, nghiêm cấm mọi hành vi tặng quà, tặng tiền trong quá trình vận động tranh cử với lý do những hành vi này có thể che đậy các hoạt động mua phiếu bầu, gian lận bầu cử. Luật Bầu cử mới cũng cho phép các cơ quan phụ trách bầu cử được phép loại trừ ứng cử viên cho đến ngày bầu cử. Trước đó, JNE đã tước quyền tham gia tranh cử Tổng thống của hai ứng cử viên là Julio Guzman và Cesar Acuna cũng với lý do vi phạm luật bầu cử. Theo phán quyết của JNE, đảng Tất cả vì Perucủa ông Guzman đã vi phạm “nghiêm trọng và không thể sửa chữa” thủ tục đề cử ứng cử viên. Trong khi đó, ông Acuna bị loại bỏ cuộc chơi do đã có hành vi tặng tiền cho cử tri nghèo trong chiến dịch vận động tranh cử của mình. Hội đồng cũng đã quyết định bác đơn kháng cáo của cả hai ứng cử viên đối với những phán quyết trước đó.

Chiến dịch tranh cử Tổng thốngPerubắt đầu với 19 ứng cử viên nhưng tính đến thời điểm hiện tại chỉ còn 10 người do 5 người đã bị tước quyền ứng cử trước khi phiếu bầu được in và 4 người đã rút khỏi danh sách ứng cử sau đó. Luật mới không những không quy định thời hạn chót mà ứng cử viên có thể rút khỏi danh sách tranh cử, mà còn không quy định thời hạn chót để cơ quan bầu cử có thể loại bỏ các ứng cử viên vi phạm. Điều đó có nghĩa là sẽ không loại trừ nguy cơ khi đến ngày bỏ phiếu, danh sách ứng cử sẽ chẳng còn ai nếu các ứng cử viên đều không đáp ứng yêu cầu.

Quy định gây hoang mang

Những quy định trên của Luật Bầu cử đã gây phản ứng mạnh mẽ trong các ứng cử viên và giới chuyên gia. Chuyên gia bầu cử Fernando Tuesta cho biết: “Chúng tôi là quốc gia duy nhất trong khu vực có luật bầu cử cho phép loại bỏ ứng cử viên cho tới ngày bầu cử”. Đây là điều chưa từng xảy ra kể từ năm 1950 khi đất nước nằm dưới sự cai trị của chế độ độc tài quân sự - ông nhấn mạnh. Trong khi đó, Chủ tịch JNE Francisco Tavara thì phản bác, các phán quyết đều công bằng, ứng cử viên bị tước quyền đều do vi phạm quy định của Luật Bầu cử.

Chuyên gia Fernando Tuesta cho rằng, những quy định mới của Luật Bầu cử được đưa ra với mục đích ban đầu là để củng cố tính cạnh tranh giữa các đảng, tránh mọi nguy cơ gian lận phiếu bầu. Tuy nhiên, các nhà lập pháp của nước này đã khiến mọi chuyện trở nên phức tạp khi đề ra nguyên tắc cho phép loại bỏ ứng cử viên ngay trước khi các cuộc bỏ phiếu diễn ra. Renate Weber, người đứng đầu cơ quan giám sát bầu cử của Liên minh châu Âu cũng cho rằng, quy định trên của Peru sẽ gây khó khăn rất lớn cho công tác bầu cử, khiến cử tri và các ứng cử viên hoang mang. Trong khi đó, các nhà phân tích thì cho rằng, đây là cuộc bầu cử hỗn loạn nhất kể từ năm 2000, thời điểm Alberto Fujimori bị cáo buộc gian lận bầu cử để giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ ba. Một số ứng cử viên thì cáo buộc, Luật Bầu cử có thể đang bị “lợi dụng” để loại trừ lẫn nhau, đi ngược lại mục tiêu ban đầu của việc sửa đổi Luật Bầu cử là tạo ra một sân chơi công bằng.

Theo kết quả thăm dò ý kiến trước bầu cử, ứng cử viên Keiko Fujimori thuộc đảng Lực lượng Nhân dân tiếp tục dẫn đầu với 36,1%. Trong khi đó, đối thủ chính của bà Fujimori là cựu Bộ trưởng Kinh tế Pedro Pablo Kuczynski chỉ nhận được 16%. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy, cuộc bầu cử Tổng thống nhiều khả năng phải bước vào vòng hai do khó có ứng cử viên nào giành được trên 50% số phiếu ngay từ vòng một. Song song với cuộc bầu cử Tổng thống, Peru cũng sẽ tiến hành bầu 130 nghị sĩ Quốc hội.

Đại biểu nhân dân