Thừa nước đục thả câu

Trung Quốc đang đối mặt với cuộc khủng hoảng thịt lợn nghiêm trọng nhất từ trước tới nay do sự hoành hành của dịch tả lợn châu Phi. Theo Tân Hoa xã, nước này đã bị giảm tới 40% số lượng đàn lợn chăn nuôi vì chiến dịch tiêu hủy hàng loạt nhằm ngăn chặn dịch bệnh lan rộng hơn nữa. Sự thiếu hụt nguồn cung dẫn tới giá thịt lợn tăng hơn gấp đôi, tạo cơ hội cho bọn tội phạm trục lợi.

Một phóng sự điều tra của tạp chí China Comment có liên kết với Tân Hoa xã phát hiện, nhiều băng nhóm tội phạm đã cố tình gieo rắc nỗi sợ hãi cho nông dân để buộc họ bán cho chúng những con lợn đang nuôi với giá rẻ mạt.

Theo China Comment, thủ đoạn của bọn tội phạm thường là phát tán tin đồn về việc dịch tả châu Phi bùng phát mạnh ở địa phương nào đó. Chúng thậm chí vứt một vài con lợn chết ven đường để khiến nông dân tin rằng tình hình đang diễn tiến nghiêm trọng. Trong một số vụ, bọn tội phạm còn cố tình trộn thức ăn mang mầm bệnh tả vào các trang trại nuôi lợn ở địa phương. Những kẻ này thậm chí sử dụng cả thiết bị bay không người lái (UAV) để thả vật phẩm bị nhiễm bệnh vào trang trại lợn, đặt thức ăn nhiễm bệnh vào chuồng lợn. “Một trong những chi nhánh của chúng tôi phát hiện ra UAV thả vật thể lạ vào chuồng lợn, sau đó kiểm tra và phát hiện virus tả lợn châu Phi trong các mẫu vật đó”, chủ một trang trại cho hay.

Mục đích của các băng nhóm này là nhằm lan truyền bệnh dịch, ép nông dân phải bán tháo lợn với giá thấp để thu mua rồi bán lại dưới dạng lợn sạch với giá cao. Chúng thường buôn lậu lợn sống hoặc thịt lợn đến các khu vực khác để bán được giá, bất chấp lệnh cấm vận chuyển thịt lợn giữa các tỉnh nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan.

Nhờ những thủ đoạn tinh vi nói trên, các băng nhóm tội phạm có thể thu lời tới 1.000 NDT (hơn 3,3 triệu VNĐ) mỗi con lợn và chúng đang ra sức càn quét, thu mua tại các trang trại.

Chỉ riêng tại tỉnh Vân Nam, giới chức địa phương đã triệt phá thành công nhiều vụ vận chuyển lậu lên đến 10.000 con lợn sống, trong đó có cả những con bị nhiễm bệnh. Cảnh sát Vân Nam cho biết mỗi ngày một nhóm tội phạm có thể vận chuyển trái phép 4.000 con lợn ra khỏi địa phương này bằng thủ đoạn hối lộ ban thanh tra và làm giả giấy phép kiểm dịch. Điển hình, tại thành phố Lichuan ở tỉnh Hồ Bắc, dịch bệnh đã lan rộng sau khi một bác sĩ thú ý làm giả giấy kiểm dịch cho lợn nhiễm bệnh.

Bệnh tả lợn châu Phi có nguồn gốc ở Nam Phi và xuất hiện ở châu Âu vào những năm 1960. Gần đây, dịch tả lợn châu Phi tái xuất ở Tây Âu, bắt nguồn từ những con lợn rừng được đưa vào các khu rừng ở Bỉ để phục vụ mục đích săn bắn. Khả năng lây lan nhanh của virus gây bệnh được thể hiện qua tốc độ lây lan từ Trung Quốc sang các nước khác trong năm 2018, như Mông Cổ, bán đảo Triều Tiên, các nước ở Đông Nam Á.

Không giống như cúm lợn, dịch tả lợn châu Phi không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người nhưng có khả năng lây truyền sang các loài vật ruồi, muỗi, chuột, mèo, và gia cầm như gà, vịt. Lợn bị bệnh tả có thể mắc thêm những loại bệnh nguy hiểm khác, như tai xanh, cúm, sốt thương hàn... Những bệnh này mới chính là tác nhân gây nguy hiểm cho người, bởi khả năng làm rối loạn hệ tiêu hóa.

Đối phó với “cơn khát”

Kể từ khi Chính quyền Bắc Kinh tuyên bố ổ dịch đầu tiên vào tháng 8.2018 tới nay, tất cả các tỉnh, thành trên cả nước đều xác nhận có dịch. Dịch tả lợn châu Phi đã khiến nước này mất 100 triệu con lợn năm ngoái. Vì dịch bệnh, nông dân không muốn tái đàn, khiến nguồn cung thịt lợn sụt giảm mạnh và giá mặt hàng này tăng gần 50% so với năm ngoái.

Tình trạng khan hiếm và giá cả nhảy vọt trầm trọng đến mức riêng trong tháng 9 vừa qua, Chính phủ Trung Quốc đã phải liên tiếp sử dụng nguồn thịt dự trữ Trung ương, với tổng lượng lên đến 20.000 tấn. Trước đó, ít nhất 4 địa phương với khoảng 130 triệu dân đã phải sử dụng thịt lợn từ kho dự trữ địa phương để nỗ lực bình ổn giá và tăng nguồn cung.

Chiến lược dự trữ thịt lợn của Trung Quốc đã hình thành những năm 1970 như  một cách để đối phó với tình trạng khẩn cấp và ổn định giá cả khi cần thiết. Ngoài thịt được trữ trong kho đông lạnh, Chính phủ Trung Quốc cũng có lợn để cung cấp cho nông dân trong thời gian thiếu hụt. Quốc gia này thường không cung cấp số liệu thịt bảo quản trong kho dự trữ. Tuy nhiên, Chen Wen, chuyên gia phân tích tại Wanlian Securities ước tính, nguồn cung này có thể lên đến hàng trăm nghìn tấn.

Bên cạnh xả kho thịt lợn dự trữ, Trung Quốc còn cung cấp ra thị trường 2.400 tấn thịt bò và 1.900 tấn thịt cừu dự trữ. Nếu tính cả hai loại thịt này, thì đây là lần thứ 3 Bắc Kinh phải dùng đến thịt dự trữ chỉ riêng trong tháng 9.

Một quan chức tại Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia - đơn vị hoạch định kế hoạch kinh tế hàng đầu Trung Quốc cho biết, Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục xả kho thịt lợn vào những thời điểm quan trọng trong tháng tới, bao gồm cả các kỳ lễ quan trọng. Trước đó, Trung Quốc từng xả kho thịt lợn Trung ương với 10.000 tấn hồi tháng 1, thời điểm trước Tết Âm lịch - dịp lễ quan trọng nhất tại quốc gia này. Tết Nguyên đán đang đến gần, nhu cầu thịt lợn của người dân Trung Quốc sẽ đạt đỉnh điểm. Giá lợn có thể tăng kỷ lục từ 65 - 75 NDT (tức 210.000 - 250.000 VND) trong thời gian này và có nguy cơ tiếp tục khan hiếm nghiêm trọng.

Ngoài hỗ trợ nguồn cung thịt lợn, Trung Quốc cũng cung cấp các khoản trợ cấp tổng trị giá 3,2 tỷ NDT (hơn 450 triệu USD) cho những gia đình thu nhập thấp. Bắc Kinh cũng triển khai một loạt biện pháp khuyến khích nông dân nuôi lợn trở lại, bao gồm trợ cấp xây dựng hoặc mở rộng chuồng trại, hỗ trợ các khoản cho vay nhằm phát triển công nghệ thụ tinh nhân tạo.

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch tả lợn châu Phi vẫn chưa được dập tắt hoàn toàn, đẩy mạnh chăn nuôi lợn trở lại có thể khiến đàn lợn khỏe bị lây bệnh. “Đây thực sự là một nhiệm vụ khó khăn đối với chính phủ. Không thể ngừng sản xuất hoàn toàn để dập tắt dịch được”, Pan Chenjun, nhà phân tích trong lĩnh vực nông nghiệp ở Hong Kong, nhận định. Ông Pan cho rằng, dù Trung Quốc có trợ cấp nhiều đến mức nào, nông dân mới là người quyết định có nuôi lợn trở lại hay không. Họ biết rằng hiện vẫn còn dịch và nguy cơ lây nhiễm.

daibieunhandan.vn