Thông điệp của cử tri

Các cuộc bầu cử vừa qua được xem như cuộc trưng cầu dân ý đối với đường lối mở cửa và thân phương Tây của Tổng thống Hassan Rouhani, trong bối cảnh Iran đạt thỏa thuận hạt nhân lịch sử với 6 cường quốc thế giới hồi năm ngoái. Song, mặc dù Liên minh châu Âu và Mỹ đã dỡ bỏ một số biện pháp cấm vận kinh tế Iran theo thỏa thuận này, nhưng dân thường Iran chưa cảm nhận được ngay tác động rõ nét của sự hồi phục kinh tế. Điều này lý giải vì sao, nhiều cử tri thuộc tầng lớp người nghèo không đi bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử vừa qua.

Chiến thắng của phe cải cách trong các cuộc bầu cử ở Iran cho thấy, cử tri bỏ phiếu cho Tổng thống Hassan Rouhani và các đồng minh có tư tưởng cải cách và ôn hòa; gửi đi thông điệp mạnh mẽ tới phe bảo thủ vốn chiếm lĩnh chính trường nước này, rằng người dân Iran muốn một đất nước mở cửa và tự do hơn, với kinh tế phát triển hơn. Bằng cách không bỏ phiếu cho những ứng cử viên bảo thủ, cử tri đã dùng lá phiếu của mình để thanh lọc hệ thống chính trị, loại bớt một số nhân vật bảo thủ khỏi Nghị viện và Hội đồng Chuyên gia.

Trong các cuộc bầu cử vừa qua, nhiều nhân vật bảo thủ đã thất bại, đáng chú ý là Chủ tịch Hội đồng Mohammad Yazdi và cố vấn của cựu Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad, Mohammad Mesbah Yazdi, đều không trúng cử vào Hội đồng Chuyên gia. Trong số 16 ghế dành cho đại diện của Thủ đô Tehran tại Hội đồng Chuyên gia, chỉ duy nhất 1 ghế thuộc về chính khách bảo thủ Ahmad Janati. Phản ứng trước kết quả bầu cử, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei cho rằng, việc loại những nhân vật có lập trường cứng rắn khỏi những cơ quan quyền lực của Iran là nỗ lực có tổ chức của nước ngoài.

Bước đi đầu tiên đúng hướng

Sau kỳ bầu cử vừa qua, Tổng thống Rouhani có thể huy động được đa số sự ủng hộ tại Nghị viện đối với kế hoạch cải cách sắp tới của Chính phủ, nhất là những cải cách về kinh tế, nhờ loại bỏ được bớt những nghị sĩ cứng rắn từng nhiều lần ngăn cản các ý tưởng cải cách của Chính phủ. Song, chính quyền Rouhani sẽ vẫn phải đối mặt với khó khăn, do thẩm quyền của Tổng thống bị giới hạn trong một số lĩnh vực. Thêm vào đó, Đại giáo chủ Khamenei và Hội đồng Bảo vệ cách mạng có quyền phủ quyết mọi quyết định của Nghị viện. Sự thay đổi ởIrantrong thời gian tới còn phụ thuộc vào mức độ ôn hòa của những chính khách mới được bầu vào Hội đồng Chuyên gia. Trên thực tế, chỉ có 20% ứng cử viên vào hội đồng này được phép tham gia ứng cử, do nhiều ứng cử viên chủ trương cải cách mạnh mẽ đã bị loại khỏi cuộc chơi, sau khi Hội đồng Bảo vệ cách mạngIrankết luận là không đủ tiêu chuẩn ứng cử. Do vậy, tiếng nói của phe bảo thủ vẫn chiếm lĩnh trong Hội đồng Chuyên gia.

Các nhà bình luận cho rằng, không nên kỳ vọng vào sự chuyển đổi nhanh chóng trong nền chính trị Iran sau bầu cử, bởi cấu trúc quyền lực của quốc gia Hồi giáo xưa nay nổi tiếng bảo thủ sẽ không cho phép điều này xảy ra. Tuy nhiên, cuộc bầu cử vừa qua là tín hiệu cho thấy lực lượng mới trên chính trườngIrancó khả năng mang lại sự thay đổi. Liên minh giữa những nhân vật ôn hòa và những người chủ trương cải cách có thể tồn tại bền lâu và có thể hạn chế phần nào tiếng nói của phe bảo thủ, cũng như sự thái quá trong ý thức hệ của chế độ.

Kỳ bầu cử vừa qua được xem là bước đi đầu tiên giúpIranđi đúng hướng trong tiến trình cải cách dài hơi, kể từ cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979.

Đại biểu nhân dân