Cân bằng giữa lợi ích an ninh và kinh tế

Chuyến thăm Mỹ diễn ra không lâu sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye cho thấy Seoul đang tìm kiếm sự cân bằng trong quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh. Thêm vào đó, hội nghị thượng đỉnh Đông Bắc Á gần đây được xem là bước tiến tích cực nhằm đưa Hàn Quốc - Nhật Bản - Trung Quốc xích gần nhau, bất kể căng thẳng do những tranh cãi về vấn đề lịch sử trong Chiến tranh thế giới thứ Hai. Mặc dù không thể hiện thái độ nhiều trước sự kiện này, song Washington chắc chắn không vui vẻ với việc hai đồng minh quan trọng trong khu vực muốn bắt tay với Trung Quốc, vốn đang nổi lên mạnh mẽ và không ngần ngại tỏ rõ tham vọng làm bá chủ ở châu Á - Thái Bình Dương.

Trong chính sách đối ngoại, Chính quyền Tổng thống Park Geun-hye đặt ra nhiệm vụ lớn hiện nay là ngăn ngừa và răn đe các hoạt động khiêu khích quân sự của Triều Tiên có thể xảy ra trong tương lai; xoa dịu Washington trong bối cảnh quan hệ Seoul - Bắc Kinh nồng ấm hơn và thúc đẩy quan hệ Hàn Quốc - Nhật Bản.'

Kể từ sau chiến tranh Triều Tiên 1950 - 1953, Washington đóng vai trò là cái ô an ninh và đồng minh không thể thay thế của Seoul, như cách nói hoa mỹ của các đời Tổng thống Hàn Quốc trước đây. Theo thời gian, quan hệ này ngày càng được củng cố, trước các hành động khiêu khích của Bình Nhưỡng trên Bán đảo Triều Tiên. Trong khi đó, Trung Quốc cũng trỗi dậy mạnh mẽ hơn và trở thành một đối tác lớn không thể bỏ qua của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Hàn Quốc. Đối với Seoul, Bắc Kinh không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn có ảnh hưởng lớn đối với chính quyền Bình Nhưỡng. Mặt khác, Hàn Quốc và Trung Quốc cùng bất đồng với Nhật Bản trong một số vấn đề lịch sử. Trong khi đó, Mỹ là đối tác kinh tế và đồng minh giúp bảo đảm an ninh của Hàn Quốc; đồng thời còn là đồng minh chiến lược của Nhật Bản và có thể là cầu nối giúp hàn gắn quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc.'

Xét về tổng quan chiến lược, Seoul cần cân bằng giữa quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh, đặc biệt trong xu thế hòa giải chung và tránh đối đầu của các nước hiện nay khi thế giới đang phải đối mặt với những thách thức phi truyền thống như chủ nghĩa khủng bố, cực đoan, biến đổi khí hậu... Tuy nhiên, lựa chọn củng cố quan hệ với hai đối tác lớn, vừa là đối thủ của nhau, cũng đồng nghĩa với việc Hàn Quốc tự đặt mình vào thế đi trên dây. Cái khó của Seoullà làm thế nào dung hòa các mối quan hệ này để tối đa hóa lợi ích quốc gia của mình?

Cái khó của Seoul

Trong giới chính trị gia và học giả Mỹ có ý kiến cho rằng, bà Park Geun-hye đang tỏ ra ưu ái hơn với Bắc Kinh, trong khi Washington đang nỗ lực kiềm chế sự bành trướng của Trung Quốc. Cái khó của Hàn Quốc thể hiện ngay ở lập trường của Chính phủ nước này trước việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động cải tạo bãi đá trên Biển Đông.

Trong cuộc gặp thượng đỉnh với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye đã tuyên bố, Seoul duy trì nguyên tắc ưu tiên hòa bình, sau khi ông Abe đề nghị Nhật Bản ủng hộ nỗ lực của Mỹ - Nhật Bản nhằm bảo đảm các tuyến đường biển quốc tế tự do và thông thoáng. Tại một cuộc họp báo chung với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter, Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Han Min-koo cũng một lần nữa kêu gọi tự do hàng hải và hàng không trong khu vực này, đồng thời khẳng định các bất đồng cần được giải quyết bằng giải pháp hòa bình và dựa trên thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, các nhà bình luận cho rằng, Hàn Quốc vẫn thể hiện lập trường một cách lập lờ có tính toán trước vấn đề gai góc này và đây có thể là một sai lầm chiến lược. Việc Seoul chậm chạp trong thể hiện thái độ trước những hành động trái pháp luật của Trung Quốc trên Biển Đông có thể làm trầm trọng thêm sự rạn nứt trong mối quan hệ đồng minh Hàn Quốc - Mỹ, vốn được cho là đã xuống mức rất thấp.

Cốt lõi của vấn đề là việc Trung Quốc tăng cường xây dựng các đảo nhân tạo, xây đường băng, hải đăng và hải cảng trên đảo nhân tạo ở Biển Đông để chuẩn bị cho sự hiện diện lâu dài và kiểm soát thực chất của Trung Quốc ở Biển Đông, bao gồm các tuyến đường biển có tầm quan trọng sống còn đối với thương mại toàn cầu, cũng như đối với nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào ở khu vực này. Trong khi đó, có tới 30% tổng lượng hàng xuất khẩu và 90% năng lượng nhập khẩu của Hàn Quốc được vận chuyển qua các tuyến đường biển huyết mạch này. Vì vậy, việc không tỏ rõ lập trường đối với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông sẽ không mang lại lợi ích quốc gia cho Hàn Quốc.

Đại biểu nhân dân