Tại Hội nghị Thượng đỉnh Balkan, các nhà lãnh đạo sẽ tập trung thảo luận cuộc khủng hoảng nhân đạo đang xảy ra đối với toàn châu Âu và khu vực Tây Balkan. Bộ trưởng Ngoại giao Áo Sebastian Kurz tuyên bố, nước chủ nhà Áo sẽ giới thiệu kế hoạch hành động gồm 5 điểm, bao gồm triệt phá các băng nhóm buôn người, phân bổ hạn ngạch người tị nạn công bằng hơn trong khu vực EU, hợp tác an ninh rộng rãi hơn, hỗ trợ những nước là điểm xuất phát của dòng người di cư và một chiến lược tị nạn liên châu Âu. Trước thềm hội nghị này, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Francois Hollande đã có cuộc thảo luận song phương tạiBerlin, nhằm xúc tiến việc soạn thảo Các sáng kiến chung Pháp - Đức về vấn đề nhập cư và an ninh. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker cho biết, “Nếu châu Âu thất bại trong việc chia sẻ gánh nặng người nhập cư thì đây không còn là nơi tôi muốn sống”.

Thiếu nhất quán

Hàng nghìn người, hầu hết là những người trốn chạy khỏi các cuộc xung đột ở Syria, Iraq và Afghanistan, đang trên hành trình di cư về phía Bắc và Tây châu âu để xin tị nạn ở những quốc gia giàu có hơn như Đức và Thụy Điển, gây ra áp lực lớn lên các nước không là thành viên EU, trong đó có Macedonia và Serbia. Tuần trước, Macedonia đã ban bố tình trạng khẩn cấp, đóng cửa biên giới trong ba ngày, để ngăn dòng người tị nạn tràn vào từ Hy Lạp. Cuối tuần qua, ít nhất 7.000 người di cư đã tràn vào Serbia để sang Hungary. Theo Bộ trưởng Tư pháp Hungary Laszlo Trocsanyi, ước tính mỗi ngày có tới 1.500 người tìm cách vào Hungary trái phép.

Chính phủHungaryđã đơn phương triển khai nhiều biện pháp tăng cường an ninh ở khu vực biên giới, bao gồm việc dựng hàng rào thép gai dọc biên giới vớiSerbia, nhằm ngăn làn sóng người nhập cư. Các biện pháp tăng cường an ninh đơn phương đã gây ra căng thẳng ở khu vực biên giớiHungary. Tình trạng lộn xộn và bạo lực đã xảy ra chớp nhoáng tại một trung tâm tiếp nhận người di cư ở khu vực biên giới Roszke, buộc cảnh sát phải sử dụng đạn hơi cay để kiểm soát tình hình.

Đức, nền kinh tế đầu tàu của EU, đang dẫn đầu nỗ lực giải quyết khủng hoảng nhập cư bằng việc thúc đẩy cơ chế áp hạn ngạch tiếp nhận người nhập cư đối với các nước thành viên EU, nhằm chia sẻ gánh nặng về người nhập cư đang đè lên những nước cửa ngõ châu Âu như Italy và Hy Lạp. Ngày 25.8 vừa qua, Chính phủ Đức đã nới lỏng quy chế tị nạn cho người Syria muốn nhập cư vào châu Âu. Những nỗ lực này cho thấy, Đức không bỏ rơi một số nước thành viên EU đơn độc đối phó với làn sóng người nhập cư xin tị nạn đang ngày một đông hơn.

Thất bại trong chính sách

Năm 2014, số lượng các đơn xin tị nạn tại EU đã tăng lên 626.065 đơn, từ 435.190 đơn năm 2013, Ủy ban châu Âu cho biết. Trong khi đó, những thông tin về người nhập cư thiệt mạng trên hành trình vượt Địa Trung Hải từ khu vực Trung Đông và Bắc Phi để sang châu Âu vẫn xuất hiện trên các kênh tin tức. Tổ chức Di trú quốc tế (IOM) cho biết, số người di cư bỏ mạng trên biển đã vượt quá 2.000 người tháng 8, cao gấp đôi so với con số cùng kỳ năm ngoái.

Trước tình trạng báo động này, Cao ủy phụ trách an ninh và đối ngoại EU Federica Mogherini cho rằng, đã đến lúc EU cần có chính sách đối nội - đối ngoại nhằm vào sự đoàn kết. Các chuyên gia cho rằng, nhập cư bất hợp pháp là vấn đề nan giải và các quốc gia châu Âu cần nỗ lực hợp tác để ngăn chặn và cần có một chiến lược di trú rõ ràng và hợp lý, nhằm giải quyết khủng hoảng nhập cư.

Theo các chuyên gia, các nước nên cung cấp các kênh thực sự cho người nhập cư hợp pháp và tìm cách khai thác lợi ích của nó, trong khi vẫn bảo vệ quyền con người của người di cư. Thực tế là, nhiều nước EU cũng đệ trình cải cách chính sách quan trọng như việc soạn thảo một chính sách tị nạn cho người nước ngoài và xây dựng các tiêu chuẩn nhập cư thông minh hơn dựa trên giáo dục và kỹ năng. Bên cạnh đó, cần thấy rằng, nếu châu Âu đóng cửa biên giới, làn sóng di dân sẽ chuyển hướng sang các kênh khác, trong đó có các kênh bất hợp pháp và sẽ dẫn tới tình trạng càng thêm mất kiểm soát.

Người đại biểu nhân dân