Gai góc trong những bất đồng

Trước những diễn biến căng thẳng tại Biển Đông và các vụ tấn công mạng nghiêm trọng nhằm vào các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ Mỹ, an ninh đã trở thành chủ đề gai góc nhất của cuộc đối thoại lần này. Ngoài ra, rào cản thương mại, biến đổi khí hậu, chuyến thăm Mỹ sắp tới của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng là những chủ đề được quan tâm.

Liên quan đến các vụ tấn công mạng mà Mỹ cáo buộc do Trung Quốc thực hiện, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew thẳng thắn: “Chúng tôi vẫn quan ngại sâu sắc về việc Chính phủ Trung Quốc bảo trợ cho hoạt động đánh cắp thông tin kinh doanh mật và công nghệ độc quyền của các công ty Mỹ. Hành động này vượt ra ngoài ranh giới của cách hành xử có thể chấp nhận được đối với một nhà nước trong lĩnh vực không gian mạng”. Tiếp sau việc Washington cáo buộc tin tặc Trung Quốc đánh cắp thông tin của các công ty Mỹ, Văn phòng Quản lý Nhân sự Mỹ đã trở thành nạn nhân mới nhất của một vụ tấn công mạng quy mô lớn, và mọi nghi ngờ một lần nữa đổ dồn về Trung Quốc. Phía Mỹ lo ngại rằng những thông tin về cá nhân và quan hệ của 18 triệu nhân viên chính phủ Mỹ đã bị rò rỉ và nếu thực sự Trung Quốc đứng sau vụ việc này thì Bắc Kinh có thể sử dụng những thông tin trên để gây sức ép lên công dân Trung Quốc có liên hệ với Mỹ cũng như nhân viên chính phủ Mỹ, hoặc thậm chí sẽ được sử dụng để chiêu mộ gián điệp tại Mỹ.

Đáp lại, Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì nói rằng, Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác chặt chẽ hơn nữa với Washington trong lĩnh vực bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Ông cho rằng an ninh mạng là vấn đề rất quan trọng, và các nước cần hợp tác với nhau để phát triển bộ quy tắc ứng xử quốc tế về việc chia sẻ thông tin trên mạng.

Về an ninh hàng hải, Mỹ bày tỏ lo ngại trước cách hành xử của Trung Quốc ở Biển Đông; kiên quyết phản đối bất kỳ động thái nào của Trung Quốc nhằm cải tạo các đảo nhân tạo thành cơ sở quân sự. Phó tổng thống Biden nhấn mạnh, các quốc gia có trách nhiệm tuân thủ luật pháp quốc tế và phối hợp với nhau để bảo đảm các tuyến hàng hải quốc tế luôn được khai thông hoạt động thương mại. Theo ông Biden, 80% hàng hóa thế giới được vận chuyển qua đường biển và việc mở cửa cũng như bảo vệ các tuyến hàng hải đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết do sự liên kết của toàn thế giới.

Trước thềm đối thoại, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh: “cần giảm căng thẳng hơn là tạo thêm căng thẳng” tại Biển Đông và Biển Hoa Đông, nơi những hành động hung hăng và hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc nhằm thúc đẩy những tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đã khiến các nước láng giềng châu Á - trong đó có các đồng minh của Mỹ - lo ngại.

Không để bất đồng phủ bóng đen lên hợp tác

Cuộc đối thoại lần này còn là bước chuẩn bị cho chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 9 tới, và cũng là cơ hội để thúc đẩy những tiến bộ mới trong xây dựng mô hình quan hệ nước lớn kiểu mới. Ý tưởng về mô hình này được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra trong chuyến thăm Mỹ khá đặc biệt vào năm 2013, theo đó, các nước lớn không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng thắng. Vì thế, dù rất gay gắt trong những bất đồng, cảWashington và Bắc Kinh đều không thể để bất đồng phủ bóng đen lên triển vọng hợp tác giữa hai nước.

Trong bài phát biểu khai mạc, Phó tổng thống Mỹ Joe Biden thừa nhận, giữa Mỹ và Trung Quốc có nhiều bất đồng rất lớn, song “mối quan hệ này quá quan trọng không chỉ với Mỹ và Trung Quốc, mà cả thế giới”. “Chúng ta cần trung thực và thẳng thắn về việc quan hệ hai nước hiện ở đâu và những gì đặt ra phía trước cho mối quan hệ sẽ định hình thế kỷ XXI này. Hai nước còn bất đồng trong nhiều vấn đề quan trọng nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta ngừng hợp tác với nhau” - ông Biden nhấn mạnh. Phó tổng thống Mỹ đã thúc giục Trung Quốc trở thành “một cổ đông có trách nhiệm” trong hệ thống quốc tế. Về phần mình, Phó thủ tướng Trung Quốc Uông Dương cũng thẳng thắn thừa nhận “đối thoại dù sao vẫn tốt hơn đối đầu”, trong khi Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông khẳng định, hai nước có thể duy trì quan hệ song phương đi đúng hướng chừng nào hai nước tôn trọng và thích ứng với những lợi ích cốt lõi của nhau.

S&ED được thiết lập tháng 4.2009 theo sáng kiến của Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, nhằm phát triển khuôn khổ mới cho quan hệ Mỹ - Trung, mang lại cơ hội xây dựng quan hệ hợp tác chặt chẽ hơn trong các vấn đề kinh tế và tài chính vào thời điểm có nhiều thách thức lớn mang tính toàn cầu. Đến nay, S&ED đã trở thành kênh tiếp xúc cấp cao quan trọng giữa hai nước.

Người đại biểu nhân dân