Động thái thiện chí

Lần đầu tiên đến dự và phát biểu tại Diễn đàn, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cho rằng đã đến thời điểm hai bên giải quyết bất đồng thông qua đối thoại: “Nếu mối quan hệ hai bên đang bị ảnh hưởng bởi việc mất lòng tin thì chúng ta nên cải thiện nó. Tôi tin rằng chúng ta có thể làm được điều này. Tôi luôn tin vào quyền lực của đối thoại. Khi mối quan hệ song phương căng thẳng, chúng ta phải tiếp tục đối thoại. Thậm chí khi các biện pháp trừng phạt kinh tế được duy trì, cánh cửa đối thoại vẫn cần được để mở”.

Về phần mình, trong động thái thể hiện thiện chí, Tổng thống Putin khẳng địnhMoscowcó thể dỡ bỏ các lệnh trừng phạt áp đặt lên EU trước. Tuy nhiên, trước khi có sự nhượng bộ như thế, Nga muốn chắc rằng các đối tác phương Tây cũng có bước đi tương tự: “Nga sẵn sàng đáp ứng châu Âu, nhưng đó không thể là chuyện chỉ dẫn bóng vào một khung thành”. Ông cũng khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ với EU: “Bất chấp những vấn đề trong mối quan hệ song phương, EU vẫn là đối tác thương mại kinh tế chính của Nga. EU cũng là láng giềng gần gũi nhất của chúng tôi. Tôi không  muốn nghĩ rằng chúng ta đang hướng đến hình thức của một kiểu Chiến tranh Lạnh. Tôi chắc chắn không ai muốn điều này và Nga cũng vậy”. “Những cuộc họp gần đây với các doanh nghiệp Đức và Pháp cho thấy các công ty châu Âu mong muốn và sẵn sàng hợp tác với quốc gia chúng tôi” - nhà lãnh đạo Nga cho biết. Do đó, ông Putin kêu gọi khôi phục lòng tin vào quan hệ Nga - châu Âu cũng như mức độ hợp tác giữa hai bên. Ông cũng lưu ý,Moscowkhông phải là bên gây ra sự đổ vỡ trong quan hệ này.

Bất chấp các lệnh trừng phạt Nga chưa được dỡ bỏ, không ít nhà đầu tư phương Tây đang cạnh tranh giành lại chỗ đứng trong thị trường tiềm năng này, nhất là khi kinh tế châu Âu đang tăng trưởng chậm lại. Phát biểu tại SPIEF, ông Patrick Pouyanne, Giám đốc điều hành Tập đoàn Dầu khí Total (Pháp), cho biết Pháp vẫn duy trì mức đầu tư cao nhất trong số các nước phương Tây trong thời gian Moscow bị trừng phạt.

Trong khi đó, ông Sergei Chemezov, người đứng đầu Tập đoàn công nghệ Rostec (Nga), tỏ ra lạc quan: “Ngoài châu Âu, có rất nhiều nhà đầu tư Mỹ đang ở đây. Họ hiểu rằng Nga là một thị trường rất lớn. Bất kỳ ai đến đây lần đầu đều thu được lợi nhuận”. Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Italy Carlo Calenda, vốn được biết đến như một người khá ôn hòa trong vấn đề Nga, đã tuyên bố Italy muốn thay châu Âu làm cầu nối với Nga.

Vẫn còn những nghi ngại

Với sự góp mặt của những nhân vật có tiếng nói quan trọng tại châu Âu sau 2 năm, Diễn đàn St. Petersburg lần này là một dấu hiệu cho thấy, EU và Nga đang có những bước đi xích lại gần nhau. Tuy vậy, giới quan sát nhận định, việc dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt là điều khó có thể diễn ra sớm, khi cả Nga và EU đều vẫn úp mở khả năng tiếp tục gia hạn trừng phạt lẫn nhau.

Tuần tới, EU sẽ có cuộc họp bàn về việc có gia hạn trừng phạt Nga hay không. Hiện vẫn còn nhiều bất đồng trong nội bộ EU về vấn đề này. Các quốc gia vùng Baltic muốn duy trì biện pháp trừng phạt cứng rắn nhằm vào Moscow - dự kiến hết hạn vào cuối tháng 7 tới - do hành vi sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014 và can dự vào tình hình miền Đông Ukraine. Trong khi đó, một số quốc gia thân Nga - như Hy Lạp, Hungary, Italy lại muốn tháo gỡ những xiềng xích đang cản trở mối quan hệ nhiều lợi ích với Nga.

Việc gia hạn trừng phạt Nga cần có sự đồng thuận của 28 quốc gia thuộc EU. Nếu đại diện tất cả thành viên EU nhất trí gia hạn trừng phạt Nga thêm 6 tháng, tức đến cuối năm 2016, trong cuộc họp ở Thủ đô Brussels - Bỉ ngày 21.6 thì vấn đề này sẽ không được đưa ra tranh luận thêm tại cuộc họp của các bộ trưởng EU diễn ra 3 ngày sau đó. Tuy nhiên, theo trang EU Observer, kế hoạch này có thể thay đổi vào giờ chót do tính nhạy cảm và phức tạp của nó.

Trước đó, phát biểu trong cuộc gặp Tổng thống Putin tại SPIEF hôm 16.6, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker nhấn mạnh, lệnh trừng phạt chỉ được dỡ bỏ khi Nga tuân thủ thỏa thuận Minsk về tiến trình hòa bình ở Ukraine. Đáp lại, ông Putin cho rằng EU không nên đổ hết trách nhiệm lên Nga, đặc biệt là những vấn đề vượt ngoài khả năng củaMoscow. Theo ông Putin, phương Tây nên làm việc với đồng minhUkrainecũng như thúc đẩy đối thoại trực tiếp giữa các bên liên quan.

Trong khi chưa rõ Nga có tiếp tục bị EU trừng phạt hay không thì liên minh này hôm 17.6 đã gia hạn lệnh cấm giao dịch thương mại với Crimea thêm một năm. Lệnh trừng phạt kéo dài đến ngày 23.6.2017 này cấm nhập khẩu các sản phẩm từ Crimea, hoạt động đầu tư và hợp tác du lịch vớiCrimea. Ngoài ra, EU còn cấm xuất khẩu một số hàng hóa, dịch vụ đến bán đảo này.

Đại biểu nhân dân