Kịch bản được dự đoán

Cuộc bầu cử lập pháp tại Tây Ban Nha tháng 12 năm ngoái được cho là đưa ra một “kết quả rõ ràng” nhưng một “tương lai mờ mịt” đối với chính trường nước này do không một chính đảng nào hội tụ đủ đa số ghế để tự thành lập Chính phủ. Đây được cho là giai đoạn chính trị tồi tệ nhất trong 3 thập kỷ qua của Tây Ban Nha. Trước đó, các nhà phân tích dự đoán, nếu trước thời hạn ngày 2.5, các đảng phái ở quốc gia này không đạt được bước đột phá trong tiến trình đàm phán thành lập Chính phủ thì Nghị viện mới bầu trong cuộc bỏ phiếu tháng 12 năm ngoái sẽ phải giải tán và một cuộc bầu cử sớm vào cuối tháng 6.2016 sẽ được tiến hành hoặc Quốc vương Felipe VI chỉ định người mới đứng ra thành lập Chính phủ. Không nằm ngoài dự đoán, Quốc vương Tây Ban Nha Felipe VI đã thông báo với Chủ tịch Nghị viện Tây Ban Nha Patxi Lopez về việc giải tán Nghị viện. Trước đó, quyền Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy đã không giành đủ sự ủng hộ của Quốc hội để thành lập Chính phủ. Trong khi đó, lãnh đạo đảng Xã hội Pedro Sanchez cũng thừa nhận, ông “không ở vị thế để tìm kiếm một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội” và rằng một cuộc tổng tuyển của mới là khó có thể tránh khỏi. “Sự thay đổi này đã bị trì hoãn suốt 2 tháng qua, nhưng cuối cùng nó cũng phải đến. Đây là một sự thay đổi tiến bộ mà mọi người dân Tây Ban Nha xứng đáng được nhận bởi những vấn đề của họ vẫn còn đó và đang cần sự thay đổi ngay bây giờ”, ông Sanchez nói.

Điều 99 của Hiến pháp Tây Ban Nha nêu rõ, nếu Chính phủ mới không được thành lập sau 2 tháng kể từ ngày đầu tiên các tân nghị sĩ khóa mới nhóm họp thì Nghị viện mới bầu này sẽ phải giải tán và tổ chức một cuộc bầu cử Nghị viện mới. Dự kiến cuộc bầu cử lại sẽ diễn ra vào ngày 26.6 tới. Đây là cuộc bầu cử thứ 2 trong vòng 6 tháng và cũng là cuộc bầu cử sớm chưa từng có trong lịch sử Tây Ban Nha.

Cơ hội tháo gỡ bế tắc?

Mặc dù việc tổ chức một cuộc bầu cử lại vào tháng 6 được cho là cơ hội tháo gỡ bế tắc chính trị cho Tây Ban Nha. Song, hầu hết các cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử cho thấy kết quả bầu cử lập pháp mới sẽ không khác nhiều so với lần bầu cử trước. Mặc dù đảng Nhân dân (PP) có thể vẫn sẽ dẫn đầu trong cuộc bầu cử lại này nhưng tình trạng không một đảng phái nào vượt trội để giành thế đa số có thể lặp lại.

Cũng như đợt bỏ phiếu cách đây 4 tháng, cử tri Tây Ban Nha vẫn chưa tìm được đảng nào phù hợp để đặt niềm tin do bất bình trước các chính sách thắt lưng buộc bụng và tình trạng thất nghiệp, tham nhũng tăng cao. Hai chính đảng từng thay nhau cầm quyền ở Tây Ban Nha là đảng PP của quyền Thủ tướng Mariano Rajoy và đảng Xã hội (PSOE) của Chủ tịch Hạ viện Tây Ban Nha Pedro Sanchez đều không giành được đa số ghế trong Nghị viện để tự đứng ra thành lập Chính phủ mới. Cuộc bầu cử này cũng là lần đầu tiên chứng kiến sự tham gia của các đảng nhỏ như Podemos (Chúng ta có thể) và Ciudadanos (Công dân), trong đó đảng Podemos chủ trương thắt lưng buộc bụng. Việc hai đảng nhỏ này giành được ghế trong Quốc hội đã cho thấy sự mất niềm tin của cử tri Tây Ban Nha vào các đảng truyền thống. Kết quả là đảng PP chiếm 123 ghế (năm 2011 là 186 ghế); đảng PSOE chiếm 90 ghế (năm 2011 là 110 ghế); đảng Podemos chiếm 69 ghế; đảng Ciudadanos chiếm 40 ghế và 28 ghế còn lại trên tổng số 350 ghế nghị sĩ thuộc về các đảng nhỏ khác.

Giới phân tích dự đoán, Quốc hội với 350 thành viên của Tây Ban Nha sau cuộc bầu cử lại tháng 6 tới sẽ tiếp tục bị phân chia. Vị trí đầu danh sách về số lượng nghị sĩ trong Nghị viện mới thuộc về đảng PP của quyền Thủ tướng Rajoy. Tiếp đó là đảng PSOE của ông Sanchez. Đứng thứ 3 và thứ 4 trong danh sách lần lượt là đảng Podemos và đảng Cuidadanos. Những đảng nhỏ khác cũng sẽ giành được một số ghế trong Nghị viện.

Bên cạnh đó, giới phân tích cho rằng, cuộc bầu cử lại có thể chứng kiến tỷ lệ đi bỏ phiếu sụt giảm do tâm trạng người dân bất ổn và thiếu tin tưởng vào giới chính trị Tây Ban Nha sau thông tin về các vụ bê bối tham nhũng. Vụ rò rỉ Tài liệuPanamađã khiến một số nhân vật chính trị của Tây Ban Nha bị mất tín nhiệm. Bộ trưởng Công nghiệp Jose Manuel Soria đã từ chức sau khi dính vào bê bốiPanama. Vụ bê bốiPanamacũng buộc hai thành viên đảng Ciudadanos từ chức. Các cuộc điều tra chống tham nhũng năm 2016 cũng khiến vị trí của các lãnh đạo đảng PP tạiMarid,ValenciavàGranadalung lay. Trong khi đó, đảng Podemos đang vướng vào các tranh chấp nội bộ. Vì vậy, nếu các chính đảng lớn ở Tây Ban Nha không thực sự đưa ra được những chương trình hành động phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của cử tri, nhiều khả năng, cuộc bầu cử lần thứ hai chỉ là sự lặp lại đáng thất vọng của những gì diễn ra 4 tháng trước.

Đại biểu nhân dân