Thái Lan - trung tâm lưu thông?

Với việc Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) được thiết lập, một thị trường đơn nhất hàng đầu thế giới đã chính thức được khởi động. Dòng thương mại hàng hóa, dịch vụ và lao động lành nghề được tự do luân chuyển, hứa hẹn tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp. Điều phối viên Liên minh Bưu chính quốc tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương Lưu Trung Lâm cho rằng, lưu chuyển tự do về hàng hóa là cơ bản nhất trong 5 yếu tố lớn là hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn và lao động kỹ thuật. Để thực hiện mục tiêu cơ bản này, lưu thông phân phối đa biên được đặt lên hàng đầu.

Thái Lan nằm ở vị trí trung tâm Đông Nam Á, có ưu thế phát triển thành trung tâm lưu thông phân phối của ASEAN. Với đà phát triển tốt, nhưng các doanh nghiệp lưu thông phân phối Thái Lan đã không thỏa mãn với thị trường trong nước. Theo quan chức ngành bưu chính Thái Lan, Công ty TNHH Bưu chính Thái Lan trước tiên đề xuất kế hoạch mặt bằng xuyên biên giới, cung cấp phương án giải quyết tổng thể cho việc lưu thông phân phối xuyên biên giới, cung cấp dịch vụ phân phối xuyên biên giới cho thương mại điện tử trong phạm vi ASEAN.

Là một thí điểm, ngành bưu chính Thái Lan sẽ hợp tác với các doanh nghiệp bán lẻ trong nước, tiêu thụ hàng hóa Thái Lan sang Campuchia, Lào cũng như Myanmar thông qua lưu thông phân phối trực tuyến và giữa các thực thể.

Chặng đường dài

Tuy nhiên, trong tiến trình thực hiện, nhiều “ổ gà” đã xuất hiện. Thứ nhất, khoảng cách về chất lượng cơ sở hạ tầng là một trong những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng lưu thông phân phối. Tại ASEAN, tình hình phát triển của ngành bưu chính các nước không giống nhau: Công ty bưu chính của Singapore và Malaysia thuộc doanh nghiệp niêm yết, phát triển rất tốt; trong khi doanh nghiệp bưu chính của Thái Lan, Indonesia và Philippines thuộc công ty nhà nước, tình hình phát triển tạm được; còn ngành bưu chính các nước Việt Nam, Lào và Campuchia vẫn chưa hoàn thành cải cách công ty, tốc độ phát triển rất chậm chạp. 

Thứ hai, hiện nay, ASEAN có rất nhiều “biện pháp phi thuế quan”, dẫn đến việc giao hàng trì trệ, làm gia tăng giá thành thương mại xuyên quốc gia của khu vực. Giữa các nước thành viên ASEAN vẫn chưa thực hiện sự lưu chuyển tự do về dịch vụ và lao động, điều này nói lên ngành lưu thông phân phối của khu vực ASEAN vẫn còn một chặng đường rất dài. Ông Lưu Trung Lâm cho rằng các nước ASEAN phát triển lưu thông phân phối xuyên biên giới trong tương lai cần phải quan tâm hơn nữa đến việc tiện lợi hóa thông quan và vận tải.

Mặc dù 95% các loại thuế đã được dỡ bỏ, song những rào cản phi thuế quan đối với hàng hóa và dịch vụ vẫn gây khó khăn đặc biệt đối với thương mại qua biên giới. Các luật về tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ, đất đai, đầu tư của các nước thành viên hiện vẫn chưa có sự hài hòa, trong khi sự thiếu vắng các cấu trúc ngân hàng thống nhất chung và một thỏa thuận về đồng tiền chung đang gây trở ngại cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi tham gia thị trường.

Thứ ba, câu hỏi về sự tự do luân chuyển lao động, bao gồm cả các “lao động lành nghề”, cũng là một vấn đề chưa được giải quyết, khi mà nhiều nước ASEAN vẫn đặt ra những yêu cầu khắt khe đối với các doanh nghiệp muốn tuyển dụng nhân sự ngoài nước. Và trong khi vấn đề thu nhận lao động lành nghề vẫn còn đang được đưa ra tranh luận, thì hàng triệu người nhập cư, từ công nhân cho tới ngư dân, bị gạt ra ngoài lề xã hội vì bị cho là thiếu tay nghề, vẫn đang di chuyển một cách trái phép giữa các nước thành viên.

Để sự hội nhập kinh tế đi đến thành công, cơ bản là phải có được sự thống nhất ở mức tối thiểu về chính trị, kinh tế và văn hóa giữa các nước trong khu vực. Nhìn vào sự chênh lệch lớn về phát triển giữa các nước, cùng với sự thiếu vắng các thể chế vững chắc và các cơ sở để quản lý các thị trường mới hình thành trong AEC, ASEAN cần có một kế hoạch xóa đi những khác biệt giữa thị trường các nước và sự chênh lệch giữa các nền kinh tế hiện đại, phát triển nhanh (ASEAN 6) và các nước nghèo (CLMV - gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam). Thực tế cho thấy tổng kim ngạch thương mại của Myanmar năm 2013 chỉ có 23 tỷ USD, trong khi con số này của Singapore là 783 tỷ USD.

Có thể nói, thành công của AEC không phải là tức thời. Hiện tại mọi việc đang diễn ra ở tốc độ mà các nước ASEAN có thể kiểm soát. Song về lâu dài, câu hỏi đặt ra là liệu ASEAN có thể sớm xóa bỏ các “ổ gà” để bắt kịp với sự phát triển toàn cầu hay không

Đại biểu nhân dân