Từ quan ngại…

Thuật ngữ “Vành đai” trong dự án Vành đai kinh tế trên bộ của Trung Quốc đề cập đến khả năng kết nối đường bộ Đông - Tây giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương thông qua Trung Á và châu Âu, trong khi “Con đường” trong dự án Con đường tơ lụa trên biển đề cập đến vòng cung trên biển liên kết các trục nan hoa đất liền. Rõ ràng, BRI là tham vọng lấy Trung Quốc làm trung tâm trong cả quan niệm và định hướng. Ấn Độ có lý do chính đáng để lo ngại về sáng kiến mà Trung Quốc khởi xướng và dẫn dắt này. Mối lo ngại sâu xa nhất của Ấn Độ chính là “Vành đai” - Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan - và các địa điểm khác trên “Con đường”, đặc biệt là cảng Gwadar ở Pakistan, cảng Hambantota và Colombo ở Sri Lanka.New Delhiđã không dưới một lần bày tỏ lo lắng về Hành lang Kinh tế Trung Quốc -Pakistanxung quanh vấn đề chủ quyền lãnh thổ và an ninh quốc gia. Ngoài ra, Ấn Độ cũng thẳng thừng cảnh báo về sự nguy hiểm của “gánh nặng nợ không bền vững” mà BRI sẽ đem đến. Dự án thành phố cảng Colombo trị giá 1,4 tỷ USD ở Sri Lanka là một ví dụ điển hình, đã đẩy nước này rơi vào cảnh nợ nần Trung Quốc lên tới 8 tỷ USD.

Cách tiếp cận của BRI là một cuộc tấn công vào quan niệm của Ấn Độ về một châu Á đa cực. Trong chính sách “Hành động phía Đông” của Ấn Độ, dự án đường cao tốc nối liền ba nước Ấn Độ - Myanmar - Thái Lan là một ví dụ về sự quan tâm của Ấn Độ trong việc tăng cường kết nối khu vực và được coi như tiền đề của hội nhập kinh tế lớn hơn với tiểu vùng Mekong. Đồng thời, chiến lược “Đi về phía Tây” của Ấn Độ nhằm mục đích hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng cho cảng Chabahar của Iran, cũng như mục tiêu tham vọng của Hành lang Vận tải Quốc tế Bắc-Nam, dự kiến sẽ rẻ hơn 30 - 40% so với tuyến đường hiện tại từ Ấn Độ sang Nga.

Vì thế, đối với Ấn Độ, BRI được coi như một công cụ đơn phương của Trung Quốc để mở rộng quyền lực mà bỏ qua những nguyên tắc phát triển bền vững và toàn diện. Chẳng hạn đầu tư của Trung Quốc tại các quốc gia châu Phi nhưDjiboutiđã cho thấy rủi ro của các dự án tài chính vốn không có lợi ngay từ ban đầu xét về mặt kinh tế.

… đến hành động

Quan ngại về sáng kiến của “người láng giềng khổng lồ” đầy tham vọng, Ấn Độ buộc phải có những điều chỉnh phù hợp để bảo đảm các mục tiêu của mình không bị chệch hướng và duy trì các lợi ích quốc gia trong bối cảnh mới. Trước đây, các đời thủ tướng Ấn Độ đều đặt  mục tiêu chính sách đối ngoại cốt lõi của nước này là tăng cường hướng ngoại để hỗ trợ chuyển đổi kinh tế - xã hội và phát triển đất nước. Kể từ khi Ấn Độ tìm cách hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới năm 1991, chính sách đối ngoại của nước này còn bao gồm một trật tự tài chính và thương mại mở, các quy tắc của nó được tạo ra bởi các nước giàu có, cụ thể là Nhóm G7. Tình hình mới buộc Ấn Độ phải đẩy mạnh hơn chính sách của mình và điều đó đã thể hiện mạnh mẽ qua các chuyển động ngoại giao của Thủ tướng Narendra Modi.

Trong tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Modi và các quan chức ngoại giao cấp cao của ông đã tiến hành một loạt chuyến thăm, đón tiếp ngoại giao, tổ chức đối thoại với nhiều đối tác như cuộc họp thường niên của Ngân hàng Phát triển châu Phi ở bang Gujarat (Ấn Độ); hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Astana (Kazakhstan); các chuyến thăm dồn dập tới Nga, Tây Ban Nha, Pháp, Đức và gần đây nhất là Mỹ, Bồ Đào Nha và Hà Lan cùng Israel.

Chuyến thăm của Thủ tướng Modi đến một loạt thủ đô châu Âu trong những tuần gần đây là rất đáng chú ý. Những khác biệt tồn tại giữa Ấn Độ và EU hay từng nước châu Âu trên một loạt vấn đề kinh tế và xã hội là không thể phủ nhận. Đây là nguyên nhân hối thúc các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ cố gắng đáp ứng trước sự biến đổi của môi trường toàn cầu và khu vực. Từ đó, Ấn Độ sẽ can dự tích cực hơn vào các vấn đề quản trị khu vực và toàn cầu. Nỗ lực ngoại giao của Ấn Độ đã tạo ra sự thiện chí với một loạt đối tác, đặc biệt là Mỹ, Nhật Bản, Pháp và Đức. Qua hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), Ấn Độ cũng đã duy trì một mối quan hệ hợp tác với Trung Quốc, bất chấp hai nước còn nhiều sự khác biệt. Và Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ởHamburglà một cơ hội tốt để Ấn Độ thúc đẩy chính sách đối ngoại của mình.

Đại biểu nhân dân