Đường tới châu Âu sẽ qua Pháp

Đây là chuyến thăm đầu tiên của lãnh đạo Cuba tới Pháp kể từ năm 1995, đáp lại chuyến thăm của Tổng thống Pháp Hollande tới quốc đảo Caribbe hồi tháng 5.2015 - cũng là chuyến thăm lịch sử đầu tiên của nguyên thủ phương Tây tới Cuba sau hơn nửa thập kỷ Cuba bị cấm vận. Hai bên kỳ vọng chuyến thăm lần này của Chủ tịch Raul sẽ giúp mở rộng và đa dạng hóa quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, thương mại, tài chính, đầu tư, đến văn hóa và du lịch. Stéphane Witkowski, Chủ tịch Viện nghiên cứu cấp cao Mỹ Latin (IHEAL) nhấn mạnh đây là chuyến thăm rất quan trọng về cả khía cạnh kinh tế cũng như ngoại giao - hai vấn đề không thể tách rời.

Hai nước đang có mối quan hệ kinh tế khá gần gũi. Pháp hiện là đối tác thương mại lớn thứ 10 củaCubavà đứng thứ tư về đầu tư trực tiếp nước ngoài tại quốc đảo này. Các doanh nghiệp Pháp đang hiện diện trong các lĩnh vực như du lịch, xây dựng, nhà ở và viễn thông. Đại sứCubatại Pháp Hector Igarza đánh giá các mối quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước rất thuận lợi. Trên cơ sở đó, Chính phủCubađang trông đợi sự giúp đỡ của Pháp trong một vấn đề khá tế nhị, đó là khoản nợ củaCubavới Câu lạc bộParis. Là một trong những chủ nợ lớn nhất của La Habana, Pháp gần đây đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thỏa thuận xóa nợ 8,5 tỷ USD trên tổng số hơn 11 tỷ USD nợ của Cuba với nhóm 14 nước thành viên Câu lạc bộ Paris, mở đường cho La Habana mở rộng tiếp cận các thị trường tài chính quốc tế, đồng thời cũng đóng vai trò đi đầu trong tiến trình tăng cường quan hệ giữa Cuba và châu Âu nói chung. Dự kiến sắp tới, Pháp sẽ xóa các khoản nợ song phương choCubatheo phương thức biến đó thành nguồn ngân sách cho các dự án phát triển tạiCuba. Reuters dẫn lời quan chức của Pháp cho biết, trong khuôn khổ chuyến thăm lần này, hai bên cũng sẽ tuyên bố mở cửa Văn phòng của Cơ quan phát triển của Pháp tại La Habana. Cơ quan này là một tổ chức tài chính đặc biệt hỗ trợ các dự án phát triển song phương. Bên cạnh đó, một số hợp đồng thương mại dự kiến cũng được ký kết.

Theo một số nguồn tin không chính thức tại Cuba, bên cạnh các vấn đề kinh tế, mục tiêu quan trọng khác của La Havana trong chuyến thăm của Chủ tịch Raul là muốn Paris ủng hộ mạnh mẽ hơn để EU từ bỏ “Lập trường chung về Cuba” - rào cản chính cho tiến trình bình thường hóa quan hệ giữa La Habana với Brussels. Song song với các cuộc đàm phán với Mỹ, Cuba trước đó cũng đã tiến hành các cuộc đối thoại tương tự với châu Âu (về việc thiết lập một khuôn khổ đối thoại chính trị và hợp tác) kể từ tháng 4.2014 và được thúc đẩy nhanh hơn từ cuối năm 2015. Liên minh châu Âu (EU) hiện là đối tác đầu tư nước ngoài lớn nhất vàoCuba. Mục đích của các cuộc thương lượng là nhằm tìm kiếm một thỏa thuận khung hợp tác giữaCubavà EU.Cubadựa trên vị thế trung tâm của Pháp trong EU để bình thường hóa các mối quan hệ vốn bị đóng băng từ năm 1996, với toàn khối EU.

Ngoài ra, Chủ tịch Raul còn có một lý do nữa để tăng cường các mối liên kết với Pháp và EU. Tình hình kinh tế ở khu vực Mỹ Latin, nhất là của các đối tác chính củaCubanhưVenezuela, hiện không mấy sáng sủa. Chưa kể nhiều biện pháp trừng phạt kinh tế vẫn còn áp đặt đối với đầu tư tư nhân bất chấp sự tan băng trong quan hệ giữaCubavới Mỹ và phương Tây.

Cửa ngõ vào Mỹ Latin

Nếu như Pháp được xem là cánh cửa đểCubathâm nhập vào châu Âu thìCubacũng được coi là cửa ngõ cho Pháp tiến vào thị trường Mỹ Latin. Theo Jean-Pierre Bel, phái viên của Tổng thống Pháp Hollande tại Mỹ Latin và vùng Caribbe, EU và đặc biệt là Pháp gần một năm qua đã để mắt đến khu vực, song còn thiếu các mối quan hệ song phương đủ mật thiết để tiến sâu hơn vào thị trường này. Quan chức này cho rằng Pháp quá xa cách với khu vực Mỹ Latin kể từ sau chuyến thăm lịch sử kéo dài 3 tuần của Tổng thống Charles de Gaulle hồi năm 1964. Để khắc phục hơn nửa thế kỷ “lạnh nhạt” đó, ngoại giao Pháp muốn tăng cường giao lưu văn hóa, kinh tế và có mặt nhiều hơn ở khu vực mà rõ ràng văn hóa và ảnh hưởng của ngoại giao Pháp đối với quốc đảo Caribbe là không thể phủ nhận.

Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius ghi nhậnCubađã đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho các cuộc đàm phán về biến đổi khí hậu tại COP21 ởParishồi cuối tháng 12 vừa qua. La Habana cũng đóng vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc đàm phán hòa bình ởColombiagiữa chính phủ của Tổng thống Juan Manuel Santos và Lực lượng vũ trang cách mạng FARC. Một thỏa thuận nhằm kết thúc 50 năm xung đột ở quốc gia Nam Mỹ này có thể sẽ được ký trong những tháng tới. Pháp hiểu rõ rằng các mối quan hệ lịch sử và văn hóa mạnh mẽ có thể tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy việc xích lại gần trong quan hệ vớiCuba. Hơn nữa, cả hai nước có quan điểm tương tự về chủ quyền quốc gia và cùng có truyền thống ngoại giao coi trọng sự hỗ trợ các nước đang phát triển.

Có thể nói hầu như không có đám mây đen nào có thể che phủ tiến trình củng cố quan hệ giữaCubavà Pháp. Và bắt đầu từParis, hai nước có nhiều cơ hội mở rộng hợp tác, đầu tư vào châu Âu và khu vực Mỹ Latin nhằm phục vụ các lợi ích kinh tế của mỗi nước.

Đại biểu nhân dân