Chấm dứt chia rẽ

Với 139 phiếu thuận so với 96 phiếu chống và phiếu trắng, các thành viên cấp cao trong nội bộ PSOE đã nhất trí bãi bỏ cản trở để quyền Thủ tướng Mariano Rajoy, người của PP, lên nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai. Cuộc bỏ phiếu diễn ra sau nhiều tuần tranh cãi căng thẳng, kéo theo sự chia rẽ trong nội bộ đảng. Đỉnh điểm là Chủ tịch đảng Pedri Sanchez đã phải từ chức vì nhất quyết không ủng hộ chính phủ do Chủ tịch PP Rajoy cầm quyền. Trước đó, hơn một nửa (17/35) thành viên trong ban lãnh đạo PSOE đã từ chức tập thể để ông Sanchez phải ra đi. “Tan vỡ” và “sụp đổ” là những từ mà truyền thông địa phương dùng để mô tả tình trạng của PSOE.

Thực tế, những bất đồng nội bộ đều liên quan đến vai trò lãnh đạo của ông Sanchez trong cách xử lý bế tắc chính trị kéo dài suốt 9 tháng tại Tây Ban Nha. Bế tắc đó bắt nguồn từ sau cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 12.2015 do không đảng nào giành được đa số ghế trong Quốc hội. Từ đó, nội bộ các chính đảng, trong đó có PSOE bị ảnh hưởng không nhỏ. Các cuộc đàm phán về thành lập chính phủ mới thất bại nên Tây Ban Nha phải tiến hành cuộc bầu cử lần thứ hai vào ngày 26.6 vừa qua song kết quả không được cải thiện. PP cầm quyền tuy giành được nhiều ghế nhất tại Quốc hội nhưng vẫn chưa chiếm đa số để tự đứng ra thành lập chính phủ mới. Ông Sanchez muốn thành lập liên minh với đảng Podemos, vốn phản đối các biện pháp thắt lưng buộc bụng. Trong khi đó, một số thành viên trong ban lãnh đạo PSOE ủng hộ việc liên minh với PP để phá vỡ bế tắc chính trị hiện nay.

Lợi ích song hành

Sự nhượng bộ của PSOE đã được giới phân tích dự đoán sau những diễn biến kịch tính nói trên trong nội bộ đảng. Theo các nhà quan sát, những chuyển động đó xuất phát từ lợi ích chung của đất nước và lợi ích riêng của đảng này.

Thứ nhất, lợi ích tổng thể là điều quan trọng nhất. Bế tắc chính trị tác động không nhỏ tới phát triển kinh tế đất nước, sự ổn định cũng như niềm tin của người dân Tây Ban Nha. Nền kinh tế lớn thứ 4 trong Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) dự báo sẽ không đạt được mục tiêu thâm hụt ngân sách năm 2017. Bộ Tài chính Tây Ban Nha cho biết, mức thâm hụt dự báo tạm thời tương đương 3,6% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), thay vì mục tiêu 3,1% GDP đề ra trước đó. Madrid vừa thoát khỏi án phạt của Liên minh châu Âu (EU) vì liên tiếp vi phạm các quy định về ngân sách. Sau 6 năm suy thoái kinh tế, Tây Ban Nha đã báo cáo mức thâm hụt ngân sách năm 2015 là 5,1% GDP, vượt quá mục tiêu 4,2% GDP do Ủy ban châu Âu (EC) đặt ra. Tăng trưởng kinh tế cũng gặp khó khăn khi Chính phủ dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế là 2,9% cho năm nay, thấp hơn mức dự báo của Ngân hàng Trung ương là 3,2%.

Cuộc khủng hoảng kinh tế cũng ảnh hưởng nặng nề đến thị trường việc làm khi tỷ lệ thất nghiệp đã có lúc vọt lên 27%. Mặc dù được kỳ vọng giảm xuống mức 17,8% vào năm 2017, nhưng nó vẫn cao hơn nhiều so với mức trung bình của Eurozone là 10,1%. Do vậy, tháo nút bế tắc chính trị là giải pháp then chốt để kiện toàn chính phủ và tập trung giải quyết các thách thức kinh tế.

Với tư cách là chính đảng lớn thứ hai tại Tây Ban Nha, khủng hoảng chính trị cũng ảnh hưởng không nhỏ tới uy tín của PSOE, đặc biệt trước sự nổi lên của hai thành viên mới trên chính trường là đảng cánh tả Podemos cấp tiến và đảng tự do Ciudadanos. Sự phản đối PP mạnh mẽ của cựu Chủ tịch Sanchez đã làm phức tạp thêm vấn đề, khiến nhiều đảng viên lo ngại đánh mất sự ủng hộ của cử tri vào tay Podemos. Theo nhà phân tích chính trị Pablo Simon tại trường Đại học Carlos III, Madrid, những nguy cơ đó càng làm suy giảm mọi cơ hội lấn át PP sau này của PSOE trên chính trường.

Thêm nữa, tại các cuộc bầu cử địa phương mới đây, PSOE đều nhận những thất bại ở cả 2 khu vực quan trọng là Galicia và xứ Basque. Ngược lại, PP của Thủ tướng tạm quyền Rajoy tiếp tục duy trì được đa số ghế tuyệt đối tại Hội đồng địa phương khu vực và hạn chế được thất bại tại xứ Basque. Điều đó có nghĩa là PP đang tiến gần hơn tới việc thành lập một chính phủ mới và chấm dứt tình trạng bế tắc chính trị hiện nay. Vì vậy, nếu không hành động dứt khoát, PSOE có thể đánh mất vị thế là đảng lớn thứ hai tại Tây Ban Nha và tự loại mình khỏi tiến trình chính trị trong nước.

Rõ ràng, PSOE không có nhiều lựa chọn khi lục đục nội bộ đang đẩy đảng vào thế “tự trói tay chân” chính mình. Chấp nhận bắt tay với đối thủ PP được giới phân tích đánh giá là một lựa chọn khôn ngoan để PSOE có được tiếng nói cần thiết trong các diễn biến trên chính trường Tây Ban Nha.

Đại biểu nhân dân