Visa gây tranh cãi

Loại visa 457, được đưa ra năm 1996 nhằm thu hút lao động có tay nghề cao cũng như bổ sung lao động thiếu hụt trong một số ngành nghề ở Australia. Từ đó đến nay, đây là một trong những cách phổ biến nhất để các công ty tuyển dụng lao động nước ngoài có tay nghề cao làm việc tạm thời ở nước này. Số lượng cấp loại visa này không giới hạn, năm tài chính 2012 - 2013 lên tới đỉnh điểm 126.000 người, và năm tài chính vừa qua chỉ còn gần 96.000 người, trong đó đông nhất là từ Ấn Độ, Anh và Trung Quốc. Việt Nam nằm trong danh sách 15 quốc gia có lao động đang ở Australia thuộc diện visa 457, chủ yếu ở vùng Lãnh thổ Thủ đô Canberra, Vùng lãnh thổ Bắc Australia và tiểu bang New South Wales.

Tuy nhiên, loại visa này cũng gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua khi một số công ty lợi dụng kẽ hở trong hệ thống di trúAustraliađể trục lợi. Chẳng hạn như vụ chuỗi nhà hàng pizza Domino’s từng “rao bán” visa 457 cho sinh viên - tức là các sinh viên này trả một số tiền lớn để nhà hàng đứng ra nhận bảo lãnh để có thể ở lại làm việc và xin định cư. Hay việc các chủ nông trại đứng ra bảo lãnh nhân công nước ngoài tới làm việc cho họ, sau đó bóc lột với đồng lương rẻ mạt.

Ngoài ra, các nghiệp đoàn tại Australia cũng nhiều lần lên tiếng phản đối loại visa ưu đãi dành cho lao động nước ngoài vì cho rằng lực lượng này đang “cướp” công ăn việc làm của người Australia. Thậm chí, có ý kiến cho rằng chương trình visa 457 bị lạm dụng khi các nhà tuyển dụng đưa lao động vào làm việc để trả lương rẻ chứ không phải vì Australia thiếu công nhân lành nghề.

Với việc tuyên bố “khai tử” visa 457, Chính phủ Australia đã đưa ra 2 loại visa mới thay thế được gọi là visa TSS (thiếu hụt lao động tay nghề tạm thời), có thời hạn 2 năm hoặc 4 năm và chính thức được áp dụng từ tháng 3.2018. Loại visa mới có điều kiện nghiêm ngặt hơn như bắt buộc phải có ít nhất 2 năm kinh nghiệm làm việc, phải cung cấp lý lịch tư pháp, trình độ tiếng Anh… Ngoài ra, theo Thủ tướng Malcolm Turnbull, vẫn còn nhiều ngành nghề cho những người đủ điều kiện xin visa TSS, nhưng cũng có hơn 200 công việc trong danh sách các ngành này bị loại bỏ và chỉ một số ngành nghề người lao động được phép xin định cư sau khi làm việc vài năm, còn lại thì hết thời hạn visa là phải về nước. Chính sách siết chặt quy định nhập cư mới này được xem là đòn đánh mạnh nhất vào cộng đồng du học sinh nước ngoài ở Australia.

Hệ quả không mong đợi

Nhìn chung, người nhập cư tớiAustraliakhông đánh cắp việc làm, cũng không làm giảm lương của người dân bản địa. Chương trình thị thực 457 chiếm ít hơn 1% tổng thị trường lao động. Khoảng ba trong bốn người có thị thực này nói rằng họ đào tạo những người khác trong cơ quan của mình. Đây là những người có tay nghề cao với mức lương 88.500 AUD, cao hơn thu nhập trung bình của người làm việc toàn thời gian trên thị trường. 

Là một nền kinh tế mở nhỏ,Australiadựa vào nhập cư nhiều hơn bất kỳ nước phát triển lớn nào khác trên thế giới. Hơn 28% dân sốAustraliađược sinh ra ở nước ngoài. Loại bỏ khả năng của nhiều người di cư trở thành thường trú nhân sau một thời gian ởAustraliasẽ làm cho các nhà tuyển dụng và các tổ chức khác như các trường đại học khó thu hút được nhân tài toàn cầu.

Cả hai chức danh “giám đốc điều hành” và “giảng viên đại học/nghiên cứu viên” sẽ bị hạn chế trong danh sách nghề nghiệp ngắn hạn. Điều này có nghĩa là họ đủ điều kiện để được cấp thị thực hai năm, có thể được gia hạn một lần, nhưng không đủ tiêu chuẩn để được thị thực thường trú thông thường do nhà tuyển dụng bảo lãnh, theo chương trình đề xuất của nhà tuyển dụng.

Hãy tưởng tượng bạn là chủ tịch của một ngân hàng lớn hoặc một công ty luật lớn và không thể cung cấp cho các giám đốc điều hành hợp đồng 5 năm do hạn chế về thị thực? Đổi mới này rất khó khăn khi các trường đại học không thể thuê được những người giỏi nhất trong lĩnh vực này, vì nghiên cứu về giáo dục đại học thực sự là một thị trường lao động toàn cầu.

Câu hỏi đặt ra là thay vì lời hùng biện “Australia trên hết”, tại sao nước này không cung cấp thị thực trực tiếp cho các sinh viên tốt nghiệp tiến sĩ từ các tổ chức hội đủ điều kiện, mà lại giống như các nước khác đang gây khó khăn cho những người này trong việc tìm kiếm việc làm sau khi họ tốt nghiệp ?

Đại biểu nhân dân