Tổng thống Brazil Dilma Rousseff đã bị đình chỉ chức vụ trong 180 ngày để chờ phán quyết cuối cùng tại Thượng viện liên quan đến những cáo buộc vi phạm luật ngân sách quốc gia. Với 55 phiếu thuận, 22 phiếu chống, Thượng viện đã ủng hộ việc mở một phiên xét xử nhằm vào bà. Phó Tổng thống Temer được chỉ định là người đảm nhiệm cương vị của bà Rousseff, và nếu bà không quay lại nhiệm sở, ông Temer sẽ là người lèo láiBrazilcho tới tận cuối năm 2018.

Người dân Brazil hy vọng, với sự ra đi của bà Rousseff, rốt cuộc đất nước họ cũng có thể có những biến chuyển sau nhiều tháng tranh cãi xung quanh những cáo buộc đối với Tổng thống Rousseff, vụ việc khiến giới lãnh đạo phân tâm và không thể chú ý tới hàng loạt vấn đề nhức nhối của đất nước, đặc biệt là cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua. Tuy nhiên, cho dù ông Temer, người thay thế bà Rousseff, có được sự ủng hộ của giới doanh nghiệp, ông sẽ vấp phải hàng loạt trở ngại tương tự người tiền nhiệm và cả những thách thức hoàn toàn mới.

Bê bối cũ

Trên thực tế, ông Temer, một chính trị gia trung hữu kỳ cựu, cũng không được lòng dân nhiều hơn bà Rousseff, lãnh đạo cánh tả mà ông từng làm việc cùng với tư cách Phó Tổng thống trong liên minh cầm quyền rời rạc. Các cuộc thăm dò dư luận mới đây cho thấy, trong khi tỷ lệ ủng hộ cựu Tổng thống đã tụt xuống mức 10% thì ông Temer cũng chỉ nhận được khoảng 1 - 2% số phiếu bầu nếu cuộc bầu cử tổng thống diễn ra. Đối với nhiều cử tri cho đến gần đây, ông vẫn là một chính trị gia vô danh.

Sau những tranh cãi kéo dài, giờ đây ông Temer có thể sẽ phải vật lộn để hàn gắn những rạn nứt và khôi phục niềm tin vào hệ thống chính trị. Sẽ không dễ dàng để ông ấy thể hiện mình là một nhân vật hoàn toàn mới, không dính líu gì tới nhà lãnh đạo tiền nhiệm nhiều bê bối. Trong khi đó, bản thân đảng Phong trào Dân chủ Brazil (PMDB) của ông Temer từng liên quan tới các cuộc điều tra tham nhũng, trong đó có vụ điều tra mạng lưới rửa tiền đình đám hàng tỷ USD với trung tâm là tập đoàn dầu khí quốc gia Petrobas. Cuộc điều tra quy mô lớn này, còn được gọi là “Chiến dịch rửa xe”, vốn là động lực chính trong chiến dịch lật đổ bà Rousseff, hiện cũng là mối đe dọa lớn nhất đối với Chính quyền của ông Temer.

Nội các mới thiếu tính đại diện

Trong khi đó, Chính quyền lâm thời của ông Temer, được thành lập chưa đầy một ngày sau khi Thượng viện bỏ phiếu thông qua quyết định luận tội bà Rousseff, đã vấp phải những phản ứng khá tiêu cực. Khoảng hơn 20 tân bộ trưởng trong nội các mới đều có những điểm chung: da trắng, đàn ông, giàu có và từng dính líu tới các vấn đề pháp lý. Việc xuất hiện một Chính quyền toàn nam giới càng gây chú ý khi bà Rousseff là nữ Tổng thống đầu tiên củaBrazilvà từng là một trong những phụ nữ quyền lực nhất thế giới. Ông Temer từng cam kết về sự đoàn kết dân tộc với một chính quyền trung hữu, song tình trạng thiếu vắng giới nữ hay người da màu, hai nhóm đại diện cho hơn một nửa dân số Brazil, ngay lập tức làm dấy lên những câu hỏi về tính đại diện của Chính quyền này.

Nhìn vào những nhân vật được ông Temer bổ nhiệm có thể thấy đó là dấu hiệu cho thấy khả năng Brazil sẽ chuyển hướng sang những giá trị bảo thủ. Với việc bổ nhiệm các nam bộ trưởng thuộc dưới 11 chính đảng, ông Temer có thể hạn chế được phần nào tình trạng bế tắc giữa cơ quan lập pháp và hành pháp, điều từng khiến Chính quyền tiền nhiệm gặp không ít khó khăn. Khi cần thúc đẩy những cải cách kinh tế cần thiết nhưng không được lòng dân, ông sẽ có được sự đồng thuận của Quốc hội. Tuy nhiên, việc lựa chọn các bộ trưởng từ một nhóm nhỏ sẽ khiến nhiều lực lượng khác cảm thấy bị gạt ra ngoài lề, và tình trạng mất đoàn kết, mâu thuẫn nội bộ sẽ nhanh chóng xuất hiện.

Hy vọng lớn nhất của Chính quyền Temer là vực dậy nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latin.Brazilđang ở trong năm suy thoái thứ hai và các dự báo đều cho thấy, nước này không thể phục hồi trước năm 2018. Để thay đổi điều đó, ông Temer đã đề xuất cắt giảm chi tiêu, cải cách thị trường. Tuy nhiên, sẽ rất khó để thực hiện được những cải cách với một hệ thống chính trị quá nhiều rạn nứt như hiện nay và các vấn đề cũ có thể sẽ trầm trọng hơn nữa trước khi được giải quyết.

Đại biểu nhân dân