Lợi thế của Morales

Cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi Hiến pháp nhằm cho phép ông Morales và Phó tổng thống Álvaro García tiếp tục chạy đua trong cuộc bầu cử tới. Điều này sẽ đồng nghĩa Tổng thốngBoliviacó thể nắm quyền ba nhiệm kỳ kéo dài 5 năm liên tiếp, thay vì hai nhiệm kỳ như hiện nay. Theo giới chuyên gia, đây thực chất là cuộc đua giữa phe cánh tả cầm quyền và các tổ chức xã hội cũng như người dân nghèo ủng hộ Tổng thống Morales, trong bối cảnh phe cánh hữu đối lập, được sự hậu thuẫn của Mỹ, đang tìm mọi cách chống Chính phủ.

Đảng Phong trào Xã hội chủ nghĩa (MAS) cầm quyền tin tưởng, họ sẽ giành thắng lợi với cách biệt tương đối lớn giữa những người ủng hộ ông Morales và những kẻ phản đối. Trong các cuộc tổng tuyển cử trước, ông Morales lần lượt giành được 54% phiếu ủng hộ năm 2005, 64%  năm 2009 và 62% năm 2014.

Để giành chiến thắng trong phép thử này, ông Morales cần tận dụng tối đa lợi thế của mình. Sau 10 năm cầm quyền, những thành tựu kinh tế - xã hội củaBoliviađược cộng đồng quốc tế ghi nhận. Kết thúc năm 2015, dự trữ ngoại tệ của quốc gia Nam Mỹ này đạt trên 13 tỷ USD, tăng gần 9 lần so với năm 2005 và tương đương 45% GDP, một trong những tỷ lệ cao nhất thế giới.Boliviađạt mức tăng trưởng kinh tế 5%, cao nhất ở Mỹ Latin, trong bối cảnh cả khu vực gặp khó khăn.

Chính phủBoliviacũng đã gia tăng đầu tư để tạo việc làm, phát triển giáo dục và y tế, cung cấp cho người dân các dịch vụ công cộng cơ bản như nước sạch, điện, khí đốt. Tăng trưởng kinh tế cho phép Chính phủ tăng lương tối thiểu và trợ cấp tiền thường xuyên cho phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, học sinh và người già, góp phần giảm tỷ lệ người dân thuộc diện bần cùng tại Bolivia từ 38,2% xuống 17,3% trong thời gian Tổng thống Morales cầm quyền.  Cuối năm 2013,Boliviađã phóng vệ tinh đầu tiên lên quỹ đạo, đánh dấu bước nhảy vọt về công nghệ ở quốc gia Nam Mỹ từng nhiều thế kỷ chìm trong đói nghèo. Dự án cho phép mở rộng dịch vụ điện thoại di động, phát thanh, truyền hình và internet tới các vùng miền của đất nước, đặc biệt là những vùng xa xôi, hẻo lánh. Trong nhiệm kỳ này, Tổng thống Morales đề ra mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, biến Bolivia thành một trung tâm năng lượng quan trọng ở Nam Mỹ, công nghiệp hóa để tăng giá trị cho các sản phẩm xuất khẩu, giảm tỷ lệ bần cùng xuống 1 con số… 

Thử thách không nhỏ

Tổng thống Morales được ủng hộ bởi tầng lớp lao động, nông dân, cộng đồng thổ dân, trí thức, một nhóm các doanh nghiệp nhỏ yêu nước và phần đông trong lực lượng quân đội.  Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận trong xã hội như tầng lớp thượng lưu và giới tư sản mại bản, tập trung chủ yếu ở bang Santa Cruz de la Sierra, không muốn ông Morales tiếp tục tại vị. Ngay sau khi lên nắm quyền điều hành đất nước năm 2006, chỉ trong 3 tháng, ông Morales đã quốc hữu hóa nguồn dầu khí. Vì vậy, ông còn là cái gai trong mắt các tập đoàn tư bản năng lượng lắm tiền nhiều của, không ngừng vung tiền cho các hoạt động vận động ngầm nhằm hạ bệ ông.

Ở góc độ rộng hơn, cuộc trưng cầu ý dân ởBoliviađược xem là phép thử đối với phong trào cánh tả tại Mỹ Latin. Hiện, ở Tây Bán cầu chỉ có ông Morales là nhân vật sáng giá còn lại trong phong trào chống chủ nghĩa đế quốc ở khu vực, sau khi cựu Tổng thống Venezuela Hugo Chavez qua đời và người kế nhiệm là Tổng thống Nicolas Maduro đã thất bại trong cuộc bầu cử Nghị viện tháng 12 năm ngoái, chủ nghĩa Kirchner ở Argentina thất bại trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11.2015 và Tổng thống Ecuador Rafeal Correa dường như sẽ không ra tái cử vào năm 2017. TạiBrazilđang có những vận động nhằm chấm dứt sớm nhiệm kỳ của Tổng thống Brazil Dilma Rousseff. Tất cả những diễn biến này đánh dấu tình thế chính trị đang thay đổi theo chiều hướng không thuận lợi cho cánh tả tại tiểu lục địa.

Nếu ông Morales giành thắng lợi trong cuộc trưng cầu dân ý, Chính phủ Bolivia vẫn còn nhiều lĩnh vực quan trọng cần tiếp tục được cải thiện như xóa bỏ đói nghèo cùng cực, xã hội hóa dịch vụ công cộng cơ bản, mở rộng khả năng tiếp cận của người dân với các dịch vụ y tế, giáo dục, đa dạng hóa sản xuất, bảo vệ chủ quyền quốc gia đối với các nguồn tài nguyên, công nghiệp hóa và thương mại hóa hài hòa và cân bằng với thiên nhiên, minh bạch tài chính trong các hoạt động công, nhằm ngăn ngừa tham nhũng...

Đại biểu nhân dân